مروری بر کارنامه سعید راد از زنگی و رومی تا گیلدخت
روزنامه هفت صبح، گروه تلویزیون| سعید راد جزو بازیگرانی است که دیر به پیشنهاد حضور در سریالها پاسخ مثبت داد. البته مهاجرت او پس از انقلاب را نباید نادیده گرفت و چهبسا اگر برای سالها دور از ایران نمیبود، زودتر در سریالها بازی میکرد. این اتفاق با «در چشم باد» رخ داد و پس از آن سعید راد در چهار سریال دیگر حضور یافت. در این میان «دل» برای شبکه خانگی ساخته شد و «سرزمین کهن» همچنان اجازه پخش بهدست نیاورده است. به مناسبت پخش «گیلدخت» کارنامه سریالی این بازیگر را مرور کردهایم.
مورد اول| گیلدخت
داستان «گیلدخت» در دوران قاجار روایت میشود و گوشهای از ظلم حکام را به تصویر میکشد. در قسمت اول از شخصیت سعید راد رونمایی شد و مخاطبان پی بردند او عهدهدار نقش آشپزی ماهر بهنام میرزارضاست که در دستگاه تقیخان (محمود پاکنیت) فعالیت دارد. میرزارضا نابیناست اما به دلیل هوش سرشار میتواند دستور طبخ غذاهایی متنوع و لذیذ را صادر کند. سعید راد در این بخش از داستان، شمایلی باورپذیر از یک آشپز نابینا به نمایش گذاشت که مخاطب با تماشای رفتار و حالتهای او پی به ذکاوتش میبرد.
اقتدار در گفتار ویژگی ممتاز دیگری است که شخصیت از آن بهره میبرد. داستان در ادامه و با حمله آصف میرزا (سعید چنگیزیان) وارد مرحلهای تازه شد. حالا و در دوران دربهدری تقیخان، میرزارضا هم شوکت سابق را ندارد. این چرخش در قصه به موقعیت سعید راد هم لطمه زده و سهم او از داستان کم شده است. آیا در ادامه اتفاقی دیگر رخ میدهد و راد در مرکز داستان قرار میگیرد؟ عجالتا «گیلدخت» آنطور که باید به کام او نبوده و شخصیتش در سایه ایستاده است.
مورد دوم| ترور خاموش
سال 98 سریال «ترور خاموش» روی آنتن رفت؛ سریالی که سعید راد در آن عهدهدار شخصیت یک مامور امنیتی بهنام دکتر سعید صفایی بود. بهرغم نقدهایی که به عملکرد راد در این سریال وارد است، در مجموع توانست شخصیت را از کلیشهها عبور دهد و نمره قبولی بگیرد. رفتار آرام بههمراه تصمیمهای درست در بزنگاههای حساس، امتیاز شخصیت صفایی در «ترور خاموش» محسوب میشود.
مورد سوم| دل
در کارنامه سعید راد، جای سریال شبکه نمایش خانگی خانگی خالی بود. این اتفاق سال 98 با «دل» افتاد اما نتیجه فاصلهای بسیار با کارنامه این بازیگر داشت. شخصیت خسرو پژوهی براساس کلیشهها نوشته شده بود و بازیگر هم نتوانست برای آن کاری کند! کیفیت پایین خود سریال هم اعتراض خاص و عام را بههمراه داشت. در نهایت سعید راد اعتراف کرد از بازی در «دل» پشیمان است که این صحبت، سرآغاز جنجالی دیگر برای سریال منوچهر هادی شد.
مورد چهارم| در چشم باد
سعید راد یکی از چهار بازیگری است که نقش رضاشاه را بازی کردهاند. این اتفاق برای او با سریال تلویزیونی «در چشم باد» به نویسندگی و کارگردانی مسعود جعفریجوزانی رقم خورد. راد در این سریال عملکرد موفقی داشت و توانست تحسین برخی مخاطبان و رسانهها را برانگیزد. مثلا خبرگزاری ایسنا دربارهاش نوشت: «راه رفتن، بیان و حرکات او در سریال «در چشم باد» کاملا شبیه رضاشاه بود و سعی کرد خصلتهای قلدرمآبانه و زورگویی رضاخان را با حرکات درست در بازی به نمایش درآورد.»
مورد پنجم| کفه سنگین سینما
نمیتوان از سعید راد نوشت و کارنامه سینماییاش را از یاد برد. نقطه آغاز فعالیت حرفهای او به سال 1350 و فیلم «خداحافظ رفیق» برمیگردد. میدانید که او ورزشکار بوده و این مسئله در انتخاب او بیتاثیر نبوده است. راد اما در همان گام اول نشان داد الفبای بازیگری را میداند و به همینخاطر بهزودی امتیاز «بدن خوب» یکی از ویژگیهایش شد و نه همه آن.
او در «خداحافظ رفیق» تواناییاش را به اثبات رساند و با فیلمهایی چون «صبح روز چهارم» و «صادق کرده» و… موقعیت خود را تثبیت کرد. هر چند در ادامه نقش و فیلم بد کم نداشت اما خاص و عام روی توانایی او نظر داشتند. سعید راد جزو بازیگرانی است که بعد از انقلاب اجازه فعالیت از آنها گرفته شد و بعد از بازی در «عقابها» در سال 63، سعید راد ایران را ترک کرد.
اوایل دهه هشتاد سعید راد برای بازی در فیلم «زنگی و رومی» ناصر تقوایی به ایران برگشت که این فیلم ساخته نشد. سال 81 احمدرضا درویش پیشنهاد «دوئل» را به او داد و اینگونه فعالیت بازیگریاش را از سر گرفت. مهمترین اتفاق برای راد این است که دوری بیست ساله باعث فراموشیاش نشد. این اما به معنای نادیده گرفتن برخی انتخابهای نهچندان خوب او نیست.