چانهزنی دولت و مجلس برای حذف ارز ۴۲۰۰تومانی
روزنامه هفت صبح، علی رستگار | یک:با وجود اینکه دو هفته پیش اسحاق جهانگیری تلویحا نسبت به حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی از لایحه بودجه چراغ سبز نشان داد و گفت در مورد این مسئله در حال مذاکره با مجلس هستیم، حالا رئیس کل بانک مرکزی خبر داده که دولت قصد چنین اقدامی در اصلاحیه لایحه بودجه ندارد.
عبدالناصر همتی دیروز در گفتوگویی با خبرگزاری تسنیم اعلام کرد تصمیمی برای تغییر ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو و کالاهای اساسی توسط دولت اتخاذ نشده است.همتی البته خودش قبلا گفته بود که از مخالفان ارز ۴۲۰۰ تومانی است اما در عین حال با نرخ محاسباتی ۱۷۵۰۰ تومانی ارز هم مخالف است.
* دو: برای اینکه بهتر جزئیات این ماجرا را توضیح بدهیم باید از اینجا شروع کنیم که کمیسیون تلفیق مجلس در بررسیهایی که روی لایحه پیشنهادی بودجه ۱۴۰۰ انجام میداد مصرانه میگفت باید ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف شود.
آنها قصد داشتند نرخ محاسباتی ارز در بودجه را هم ۱۷۵۰۰ تومان تعیین کنند.این نرخ مبلغی است که مشخص میکند در بده بستانهای بین دولت و بانک مرکزی، برای تبدیل منابع حاصل از فروش به طور مثال فرآوردههای نفتی باید چه عددی را مبنا قرار دهیم.
دولت این نرخ تسعیر ارز را ۱۱۵۰۰ تومان در نظر گرفته بود و قصد داشت ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو و چند قلم کالاهای اساسی را هم حفظ کند.دولت اما مخالف بود و کمیسیون تلفیق تغییرات عمدهای را در لایحه بودجه وارد کرد.در نهایت اما کل لایحه بودجه در صحن علنی رد شد و قرار شد دولت مجددا لایحه پیشنهادی را اصلاح کند و ارائه بدهد که گفته شده این لایحه دوم همین امروز یکشنبه آماده میشود.
* سه: موضوع بحث ما این است که در همین لایحه اصلاحی هم دولت ارز ۴۲۰۰ تومان را نگه داشته. این اختلاف نظر در این مدت زمینه ساز بعضی کشمکشهای مفصلی بین دولت و مجلس شد.در داخل دولت هم البته بعضی مسئولان طرفدار حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی هستند مثل وزیر صمت که گفته بود وقتش رسیده دولت با یک تصمیم انقلابی ارز ترجیحی را حذف کند تا قیمت ارز تکنرخی شود.
مشکل اما اینجاست که حذف این ارز مساوی است با افزایش قیمت وحشتناک بعضی اقلام اساسی و احتمالا سرایت تورم به سایر کالاها و فشار مضاعف به اقشار ضعیف جامعه. از سوی مقابل اما نمایندگان مجلس میگویند اگر این ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف کنیم ۱۰۰هزار میلیارد تومان آزاد میشود و میتوانیم آن را به صورت یارانه به مردم پرداخت کنیم.این شیوه پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات بدتر زمینه ساز رانت و فساد است.
بعضی حتی مثل حیدر مستخدمین حسینی که خودش در دورهای رئیس بانک مرکزی بود میگوید جایگزین کردن ارز ۴۲۰۰ تومانی با ۱۷۵۰۰ تومانی هیچ تاثیری روی سبد کالایی مردم نخواهد گذاشت. این دیدگاه البته خیلی خوشبینانه به نظر میرسد چون حداقل در مورد قیمت مرغ همین چندی پیش دیدیم که با چند روز کمبود نهادههای دامی چه اتفاقی برای قیمتها افتاد.
در حال حاضر هم صرفا همین کنجاله سویا و جو و ذرت و دانههای روغنی و روغن خام و البته دارو ارز ۴۲۰۰ تومانی میگیرند و در صورت تغییر آن به ارز ۱۷۵۰۰ تومانی یا هر رقمی بالاتر از عدد قبلی تردیدی نیست که شاهد افزایش قیمت کالاهایی مثل مرغ و روغن خواهیم بود. یا در مورد دارو باید بگوییم تقریبا نیمی از این منابع ارز ۴۲۰۰ تومانی به شکل یارانه صرف دارو میشود و اگر قرار باشد ارز دولتی آن حذف شود باید به تبعات اجتماعی و اقتصادی آن هم فکر کنیم.
* چهار: خلاصه این جنجالهای ارز ۴۲۰۰ تومانی که تولد ایده اصلی آن از فروردین ۹۷ بود هنوز ادامه دارد. آن زمان دولت قصد داشت با اعلام این عدد کل نرخ ارز در کشور را کنترل کند اما کمی بعد مشخص شد که چنین اقدامی میسر نیست و مردادماه همان سال گفتند ارز با این رقم صرفا برای واردات کالاهای اساسی پرداخت میشود.به تدریج فهرست کالاهایی که این ارز به آنها تخصیص داده میشد آب رفت و حالا که تعداد کالاهایی که ارز ۴۲۰۰ تومانی میگیرند به انگشتان یک دست رسیده و چانه زنی برای حذف کلی آن شروع شده است.