بهترین روش سرمایهگذاری غیرمستقیم در بورس
روزنامه هفت صبح، احمدرضا نجفی | غیرمستقیم در بورس سرمایهگذاری کنید تا لازم نباشد هر روز نگران سهامتان باشید. صندوق‌های سرمایهگذاری ETF سهامی به‌جای شما عملکرد شرکت‌ها را بررسی و با پولتان در بورس سرمایهگذاری می‌کنند. درحال‌حاضر ۱۴ صندوق سهامی قابل معامله در بورس فعال هستند که هرکدام از آنها کارنامه مخصوص خودشان را دارند. یکی از مهمترین فاکتورها برای انتخاب بهترین صندوق، بازدهی آنها در دوره‌های گذشته است.
اما این همه ماجرا نیست. برای یک سرمایهگذاری مطمئن لازم است فاکتورهای دیگری هم مثل اختلاف بین قیمت واحدهای سرمایهگذاری در بورس و ارزش واقعی آنها، معاملات روزانه واحدها، عملکرد بازارگردان‌ها و در نهایت خوش‌نامی مدیریت صندوق را هم در نظر بگیرید. بررسی‌های ما نشان می‌دهد صندوق‌های آگاس، آساس و ارزش کارنامه خوبی از خودشان به‌جا گذاشته‌اند.
* یک: بیشترین بازدهی نسبت به شاخص کل؛ آساس و سرو
بازدهی بیشتر اولین فاکتور برای یک سرمایه‌گذار به حساب می‌آید. طبیعتا اولین هدف از سرمایهگذاری، کسب درآمد و بازدهی بیشتر است. با‌این‌حال یک صندوق سرمایهگذاری خوب باید تعادل مناسب را بین ریسک سرمایهگذاری و کسب سود بیشتر رعایت کند. در یک سال گذشته شاخص بورس ۳۱۵درصد رشد کرده و تقریبا چهاربرابر شده.
صندوق‌هایی که کمتر از این مقدار بازدهی داشته‌اند، نمی‌توانند گزینه خوبی برای سرمایهگذاری باشند. بیشترین بازدهی سالانه در بین صندوق‌های ETF سهامی مربوط به صندوق آسمان آرمانی با نماد آساس است که توانسته در یک سال اخیر ۳۷۴درصد بازدهی داشته باشد. صندوق سرمایهگذاری سرو سودمند مدبران با نماد سرو، بازدهی ۳۶۴درصدی را در یک سال گذشته از خود به‌جا گذاشته و در رتبه دوم قرار دارد. رتبه سوم هم در اختیار صندوق هستی‌بخش آگاه با نماد آگاس است که توانسته سرمایه مشتریانش را در یک سال گذشته ۳۵۴درصد افزایش دهد.
در طرف مقابل خیلی از صندوق‌های ETF سهامی کمتر از شاخص بورس بازدهی داشته‌اند. کمترین بازدهی مربوط به صندوق امین تدبیرگران فردا با نماد الماس است که در مدت یک سال اخیر تنها ۲۰۹درصد بازدهی داشته که تقریبا دوسوم بازدهی شاخص کل است. صندوق توسعه اندوخته آینده با نماد اطلس و بازدهی ۲۸۲درصدی در رتبه دوم کمترین بازدهی سالانه و صندوق بذر امیدآفرین با نماد بذر و بازدهی ۲۸۷درصد در رتبه سوم قرار دارند.
در کنار بازدهی بیشتر، یک سرمایه‌گذار به دنبال بیشترین امنیت است. طبیعتا زمانی که شاخص کل بورس روند نزولی به خود می‌گیرد، صندوق‌های سرمایهگذاری سهامی هم با بازدهی منفی روبه‌رو می‌شوند. برای همین خیلی مهم است که یک صندوق از سرمایه مشتریانش در دوران نزولی بورس محافظت کنند. در یک ماه گذشته شاخص کل حدود ۱۸٫۴درصد کاهش پیدا کرده و صندوق‌هایی که کمتر از این رقم ضرر داده‌اند، ریسک کمتری دارند.
کمترین ضرر مربوط به صندوق آسمان آرمانی است. این صندوق علاوه‌بر اینکه در دوران صعودی یک سال اخیر بیشترین بازدهی را داشته، در دوران نزولی یک ماه گذشته هم با بازدهی منفی ۱۲٫۸درصدی، کمترین ضرر را نصیب سرمایه‌گذاران کرده. این یعنی صندوق آساس توانسته تعادل خوبی بین بازدهی بالاتر و ریسک کمتر داشته باشد. صندوق امین تدبیرگران فردا که کمترین بازدهی سالانه را داشته، در رتبه دوم کمترین ضرر ماهانه؛ یعنی ۱۲٫۹درصد است.
صندوق مدیریت ثروت صندوق بازنشستگی کشوری که تازه به بورس آمده هم با ضرر ۱۳٫۶درصدی در بین صندوق‌های ETF با کمترین ضرر قرار دارد. بعضی صندوق‌ها نه‌تنها نتوانسته‌اند در دوران صعودی بورس بازدهی بالایی نصیب سرمایه‌گذاران کنند، بلکه در روزهای نزولی هم ضرر بیشتری به مشتریانشان زده‌اند. برای نمونه صندوق ETF آوای معیار با نماد آوا در یک ماه گذشته بازدهی منفی ۲۲٫۲درصدی داشته و این در حالی است که شاخص کل در همین مدت ۱۸٫۴درصد کاهش داشته. تجارت شاخصی کاردان با بازدهی منفی ۲۰٫۴درصدی در رتبه دوم بیشترین ضرر در یک ماه گذشته است. صندوق فیروزه هم با بازدهی منفی ۲۰٫۳درصدی در رتبه سوم قرار دارد.
* دو: کمترین اختلاف بین قیمت و ارزش واقعی؛ آگاس و آساس
واحدهای سرمایهگذاری صندوق‌های ETF هرکدام ارزش خاص خودشان را دارند که در طول زمان با افزایش و کاهش ارزش سهامی که صندوق ETF در آنها سرمایهگذاری کرده تغییر می‌کنند. در کنار ارزش واحدهای سرمایهگذاری که اصطلاحا NAV نام دارد، هرکدام از صندوق‌ها با قیمت جداگانه‌ای در بورس معامله می‌شوند.
قیمت سهام صندوق‌ها بر اساس عرضه و تقاضا در بورس مشخص می‌شود و لزوما با ارزش واقعی واحدها یکسان نیست. بازارگردان‌ها در هر یک از صندوق‌ها تلاش می‌کنند تا قیمت معامله واحدها در بورس با ارزش واقعی آنها یکسان باشد. در این زمینه صندوق‌های ETF آگاس و آساس بهترین عملکرد را از خود نشان داده‌اند، طوری که اختلاف قیمت آنها در بورس و ارزش NAV برای این دو صندوق کمتر از یک‌دهم درصد است و کاملا منطبق بر ارزش واقعی معامله می‌شوند.
شاید فکر کنید صندوقی که واحدهای آن در بورس ارزان‌تر از ارزش معامله می‌شود، گزینه خوبی برای سرمایهگذاری باشد، اما باید توجه داشته باشید که ممکن است در زمان فروش هم این اختلاف وجود داشته باشد و شما با فروش واحدها با قیمت پایین‌تر ضرر کنید. بیشترین اختلاف بین قیمت و ارزش واحدهای سرمایهگذاری در صندوق ETF ارزش مشاهده می‌شود که قیمت معاملات آن ۳٫۳درصد بیشتر از ارزش واقعی است و می‌توان گفت این صندوق حداقل در روز گذشته حباب داشته.
صندوق مدیر با حباب ۳٫۲درصدی در رتبه دوم قرار دارد. صندوق کاردان هم دیروز ۳٫۲درصد ارزان‌تر از ارزش واقعی در بورس خرید و فروش می‌شد. توجه داشته باشید که حباب قیمت صندوق‌ها هر ساعت رقم متفاوتی دارد و موقع خرید باید آن را بررسی کنید. ارزش NAV هر واحد صندوق سرمایهگذاری در تابلوی نماد آن روی سایت مدیریت فناوری به نشانی tsetmc.ir به‌روزرسانی می‌شود.
* سه: بیشترین معاملات روزانه؛ آگاس و ارزش
یک صندوق هرچه طرفدار بیشتری داشته باشد، هم موقع خرید واحدها راحت‌تر خواهید بود و هم موقع فروش، سریع‌تر می‌توانید واحدهای سرمایهگذاری را به پول نقد تبدیل کنید. چنین صندوقی را می‌توان بر اساس حجم معاملات بالاتر پیدا کرد. اگر یک صندوق معاملات کمی داشته باشد، ممکن است در زمان فروش خریداری برای واحدها پیدا نشود یا قیمت سهام به نرخ‌های غیرواقعی برسد. صندوق سرمایهگذاری هستی‌بخش آگاه با نماد آگاس در یک ماه گذشته بیشترین معاملات را شاهد بوده.
روزانه به طور میانگین حدود ۲۹میلیارد تومان پول در این صندوق بین خریدارها و فروشنده‌های واحدهای سرمایهگذاری جابه‌جا می‌شود که رقم قابل‌توجهی به حساب می‌آید. صندوق مدیریت ثروت صندوق بازنشستگی کشوری با معاملات روزانه ۱۵میلیارد و ۳۰۰میلیون تومانی در رتبه دوم قرار دارد، اما توجه داشته باشید که صندوق مدیر به تازگی وارد بورس شده است. صندوق‌های تازه‌وارد عموما در ابتدا معاملات پررونقی را تجربه می‌کنند.
اما ممکن است در آینده از حجم معاملات روزانه این صندوق‌ها کم شود. صندوق ارزش‌آفرینان بیدار با نماد ارزش و میانگین معاملات روزانه ۱۵میلیارد و ۲۰۰میلیون‌تومانی در رتبه سوم قرار دارد و بین پررونق‌ترین صندوق‌ها قرار گرفته است. در طرف مقابل صندوق‌های سرمایهگذاری امین تدبیرگران فردا با نماد الماس و معاملات ۲۴۰میلیون‌تومانی و صندوق بذر امیدآفرین با نماد بذر و معاملات ۷۰۰میلیون‌تومانی در قعر جدول قرار دارند و این یک نکته منفی بزرگ برای آنها به حساب می‌آید.
* چهار: بیشترین حمایت حقوقی‌ها از صندوق؛ آگاس و ارزش
حقوقی‌ها و سهامداران عمده یک صندوق سرمایهگذاری می‌توانند فرشته‌های نجات در روزهای نزولی بورس باشند. هرچه برای اینکه کارنامه شرکت‌های حقوقی را در خرید و فروش واحدهای یک صندوق بررسی کنید، می‌توانید اطلاعات عملکرد آنها را از بخش حقیقی- حقوقی در تابلوی نماد آنها مشاهده کنید.
در روزهای نزولی بورس هرچه سهم خرید شرکت‌های حقوقی در یک صندوق بیشتر باشد، نشان می‌دهد آن صندوق بازارگردان فعال‌تری دارد. برای پیدا کردن صندوق با بهترین بازارگردانی لازم است برای چند هفته معاملات آن را بررسی کنید تا ببینید روزانه چه سفارش‌هایی برای خرید و فروش ارسال می‌شود. اگر چنین امکانی برایتان وجود ندارد، می‌توانید این مورد را به آمار حجم معاملات بسپارید. در بررسی‌های ما صندوق‌های آگاس و ارزش بازارگردان‌های فعال‌تری نسبت به دیگر صندوق‌ها دارند.
* پنج: معتبرترین مدیریت صندوق؛ آگاس و اطلس
صندوق‌های سرمایهگذاری در سهام همگی وظیفه یکسانی دارند. آنها پول مشتریانشان را در بورس سرمایهگذاری می‌کنند. در این بین صندوقی می‌تواند عملکرد بهتری از خود نشان دهد که مدیریت آن فعال‌تر و معتبرتر باشد.
اغلب صندوق‌ها تحت مدیریت شرکت‌های سبدگردانی، مشاوره سرمایهگذاری و تامین سرمایه هستند. بعضی از آنها نهایتا توسط یک کارگزاری راه‌اندازی شده و مدیریت می‌شوند. برای مثال صندوق سرمایهگذاری هستی‌بخش آگاه با نماد آگاس تحت مدیریت سبدگردان آگاه و زیرنظر کارگزاری آگاه است. صندوق سرمایهگذاری توسعه اندوخته آینده با نماد اطلس هم با مدیریت سبدگردان انتخاب مفید و زیر نظر کارگزاری مفید فعالیت می‌کند.
این دو کارگزاری، بیشترین معاملات بازار سرمایه را برعهده دارند. توجه داشته باشید که این مورد زمانی برای انتخاب بهترین صندوق اهمیت پیدا می‌کند که دو صندوق سرمایهگذاری در چهار فاکتور قبلی شرایط یکسانی داشته باشند و مجبور باشید بر اساس مدیریت آنها بینشان یکی را انتخاب کنید.
