ادامه کشمکش هنرمندان بر‌سر جشنواره فجر
روزنامه هفت صبح | در بحبوحه خبرهای تلخ هفته گذشته، موجی در میان برخی هنرمندان راه افتاد مبنی بر تحریم جشنواره فجر و یا لغو برنامه‌های هنری. موجی که بخشی از آن در وهله اول قابل پذیرش بود؛ واکنشی بود به اتفاقات دردناکی که رخ داده بود. این موج اما از میانه راه با سوالات و چالش‌های جدی رو‌به‌رو شد و برخی چهره‌های شناخته شده به مخالفت از آن پرداختند.
افرادی مانند کیهان کلهر که در میان طرفدارانشان به موضع‌گیری‌های بعضا رادیکال شهره هستند، نه تنها از لغو برنامه‌هایشان نگفتند بلکه تاکید کردند اجرای برنامه‌های هنری را در چنین شرایطی لازم و ضروری می‌دانند. از سوی دیگر این موج همراه شد با تهیه‌کنندگانی که برخلاف موضع‌گیری‌کارگردانان و بازیگران فیلمشان، بر اکران آثارشان در جشنواره فجر تاکید داشتند. این کشمکش‌ها ادامه داشت تا اینکه بازیگران برجسته‌ای مانند شهاب حسینی و نوید محمدزاده نیز به این کارزار وارد شدند و از حضور در جشنواره فجر گفتند و یا به تایید ضمنی آن پرداختند و سیل کامنت‌های خشمگینانه را به جان خریدند.
*** شهاب حسینی و همدردی تیزهوشانه
بازیگر کاریزماتیک سینمای ایران در پست اینستاگرامی خود، نوشته‌ای برخلاف جهت منتشر کرد و هوشمندانه از دلایل مخالفتش با تحریم جشنواره فجر نوشت که برخی از قسمت‌های آن را مرور می‌کنیم:
درباره سیاست‌های کلان مملکتی چون از دانش کافی برخوردار نیستم، صاحب‌نظر هم نیستم و بعید می‌دانم نظر شخصی‌ام تأثیر چندانی بر روند وقایع داشته باشد. هرچند عیان است نسبت به دو دهه قبل، بیشتر از غلبه احساسات بر منطق رنج می‌بریم. اما در حیطه حرفه‌ای خود گاهی ناگزیر از ذکر مطالبی هستم.
تعدادی از همکاران بنای اعلام انصراف از جشنواره گذاشته‌اند. با احترام به تصمیم شخصی آنان، نسبت به آن نقدی دارم که عرض می‌کنم. اولا این حرکت دامن‌زدن به افتراق جامعه‌شکن خودی و ناخودی است. و این در حالی است که جامعه و مردم بیش از هر زمان دیگری به همبستگی و دلداری یکدیگر نیازمندند. این رفتار حتی در میان هنرمندان و طرفداران و مخاطبینش نیز شکاف عمیق و شاید جبران‌ناپذیری ایجاد می‌کند که به صلاح هیچ‌کس نیست.
و این تصور که کسانی که ترجیح به انصراف نمی‌دهند همدرد و شریک حال مردم و جامعه نیستند، و موضعی مغایر با مردم دارند، سخت اشتباه است. حق یک فیلم با تمام مشقات و مشکلاتی که در راه ساخته شدن دارد، هست که دیده شود و در مناسبتی رسمی مورد ارزیابی قرار گیرد. این موضوع از بابت انگیزه تمامی عوامل یک فیلم با سرنوشت هنر سینمای کشور، ارتباط مستقیم دارد…
*** حمایت ضمنی نوید محمدزاده
نوید محمدزاده که همین هفته گذشته اعتراض خود به وقایع کشور را با بازنشر قسمتی از فیلم «مغزهای کوچک زنگ زده» اعلام کرده بود، این بار همان نوشته شهاب حسینی را بازنشر کرد و به نوعی آن را تایید کرد. موضع‌گیری معتدلانه از یک چهره صریح و بی‌پروا.
*** کیهان کلهر، صریح اما منطقی
همانطور که گفته شد، در زمان شروع موج لغو برنامه‌های هنری و تحریم‌ها، یکی از اولین افرادی که با صراحت بر ادامه فعالیت خود تاکید کرد، کیهان کلهر بود. او در این باره نوشت: «بنده مانند بسیاری از همکاران شریفم که تعدادشان خدا را شکر هنوز کم نیست، برای هر برنامه در کشورم مالیات پرداخت می‌کنم، معطل مجوز می‌مانم، نگران لغوهای دقیقه نودی هستم.
تا جایی که توانسته‌ام در شهرهای مرزی و جنگ‌زده و مناطق محروم مانند خرمشهر و زاهدان و تربت و… به اجرای رایگان پرداخته‌ام، چون شنیدن موسیقی و ارتباط با فرهنگ را حق تمام انسان‌ها می‌دانم، سعی کرده‌ام از سال ۸۹ تا امروز، کمترین قیمت بلیت را برای ارتباط با مخاطبانم به دلیل احساس لزوم حضورم و ارائه کاری که در آن تخصص دارم لحاظ نمایم.
این روزها برخی از هنرمندان کنسرت و اجرا را تحریم و یا کنسل می‌کنند که اتفاقا عده‌ای از آنان مواجب‌بگیر ارشادند و بخش زیادی از اجراهای آنان ارگانی‌است، بنده به عنوان یک هنرمند کاملا مستقل که در کشورم بیمه درمانی هم ندارم، بی‌هیچ وابستگی به ارگان، سازمان یا اداره‌ای دولتی، به تنها کاری که در آن تحصیل کرده‌ام و تخصص دارم با جدیت می‌پردازم، در کنار مردمم هستم و معتقدم که صلح و اعتراض و موسیقی از هم جدایی ناپذیرند.»
*** از بنی اعتماد یاد گرفتم که بمانم
در این میان، واکنش سهیل بیرقی، کارگردان فیلم عامه‌پسند جالب بود: « منِ کمترین -سهیل بیرقی- بیشترین چیزی که در زندگی‌ام دارم فیلمم است و می‌خواهم تمام قد «عامه پسند» را به رخشان بنی‌اعتماد تقدیم کنم.او به من یاد داد همیشه ادامه دادن بهتر از انصراف دادن است. آداب درست مبارزه، خالی نکردن میدان است. من می‌مانم تا این اقلیت مستقل از بین نرود. او به من یاد داد بودن به از نبود شدن است.»
*** سنگین وزن‌هایی که رفتند
اما در آن سوی میدان و در زمین تحریمی‌ها، سیل اتفاقات برای چهار چهره تحریمی سنگین وزن جشنواره فجر نیز متفاوت است.
* مسعود کیمیایی : این کارگردان شناخته شده، جزو اولین چهره‌هایی بود که از حضور در جشنواره فجر انصراف داد و گفت که فیلم‌اش با نام «خون شد» در جشنواره فجر حضور نخواهد شد. کمی بعد اما جواد نوروزبیگی تهیه‌کننده این فیلم، موضعی خلاف جهت کیمیایی گرفت و گفت: «فیلم «خون شد» در جشنواره فیلم فجر حضور دارد و نمایش داده می‌شود اما با احترام به نگاه و نظر آقای کیمیایی تقاضای ما این است که فیلم در بخش کارگردانی داوری نشود و در مابقی بخش‌ها مورد قضاوت قرار بگیرد.»
* بابک حمیدیان : این چهره سینمایی نیز که فیلم «مغز استخوان» را برای اکران جشنواره فجر دارد از حضور در جشنواره انصراف داد. انصراف او با طعنه هایی درباره بازی اش در پروژه‌هایی مثل چ و شام آخر همراه شد اما واکنش تهیه کننده این فیلم هم در نوع خود جالب بود. «حسین پورمحمدی» تهیه کننده این فیلم نوشت: «من هم به نشانه همدردی با مردم جگر سوخته سیستان و بلوچستان قسمت آخر دستمزد شما را به سیل‌زدگان اهدا می‌کنم.»
* سعید آقاخانی: او که امسال با دو فیلم «خون شد» به کارگردانی مسعود کیمیایی و «زنبور کارگر» ساخته افشین صادقی در بخش سودای سیمرغ سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر شرکت دارد- که البته فیلم دوم فعلاً در بخش رزرو جای گرفته- انصراف خود را از حضور در این رویداد سینمایی اعلام کرد. او البته به همکاری اش با صدا و سیما ادامه می دهد.
* پیمان معادی: فیلم سینمایی «درخت گردو» به کارگردانی محمدحسین مهدویان و با بازی پیمان معادی در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر در بخش سودای سیمرغ حضور دارد که پیمان معادی از حضور در جشنواره فجر انصراف داد. با این وجود شنیده می‌شود که کارگردان و تهیه کننده این اثر در تلاش هستند تا نظر پیمان معادی را برگردانند.
*** تحریمی‌هایی که موثر نبودند
در میانه این حاشیه‌ها نیز چهره‌هایی بودند که یا فیلمی در جشنواره نداشتند و یا حضورشان موثر نبود. ترانه علیدوستی و حمید فرخ‌نژاد جزو تحریمی‌های بودند که فیلمی نداشتند، محسن تنابنده اعلام کرد که پس از ساخت پایتخت ۶ از همکاری‌های خود با تلویزیون انصراف می‌دهد و مهدی یراحی نیز در حالی از حضور در جشنواره فجر موسیقی انصراف داد که اصولا حضور یا عدم حضور در جشنواره موسیقی فجر برخلاف جشنواره فیلم ، اقدامی تاثیرگذار به شمار نمی‌رود.
