۱۸فیلم با روایت‌هایی از نوروز و چهارشنبه‌سوری
روزنامه هفت صبح، مرجان فاطمی | یک: عید نوروز برای تک‌تک ما ایرانی‌ها اتفاق مهمی است و از این جهت بارها و بارها سوژه داستان‌ها و فیلم‌ها و سریال‌های مختلف قرار گرفته است.خیلی‌ها از منظر زیبایی نوروز دست روی این سوژه گذاشته‌اند و نوروز، بار دراماتیک چندانی در آثارشان ندارد اما در بسیاری از آثار، خود نوروز صاحب هویت است و در پیشبرد اثر اهمیت زیادی دارد.به بهانه پایان سال ۱۳۹۹ و قرار گرفتن در حال و هوای نوروز، در پرونده امروز سراغ ۱۸ فیلم سینمایی رفته‌ایم که موضوعشان در روزهای منتهی به نوروز یا تعطیلات عید شکل گرفته است.
* دو: در انتخاب فیلم‌ها بیشتر از هرچیز به این مسئله دقت کرده‌ایم که چهارشنبه‌سوری، نوروز یا نشانه‌های به‌کار رفته از سفره هفت‌سین در فیلم،در معناسازی سهم مهمی داشته باشند.مثلا در فیلم «چهارشنبه‌سوری»، علت اصلی انتخاب این فضا، ادغام محیطی ناامن شهر در شب چهارشنبه‌سوری با فضای ناامن درون خانه است.یا مثلا در فیلم «خیلی دور،خیلی نزدیک» یا «بمب؛یک عاشقانه»، نوروز به عنوان نماد شروع دوباره برای شخصیت محوری درنظر گرفته شده است و …
* سه: در بعضی فیلم‌ها از جمله «اشک سرما»،«شب یلدا» یا «آژانس شیشه‌ای»،نوروز با وجود تمام جذابیتی که دارد به عنوان نقطه‌ای برای پایان در نظر گرفته شده.انگار شخصیت‌ها در نقطه‌ای که همه به فکر آغاز هستند درمی‌یابند که دیگر امیدی نیست و حتی سال نو هم نمی‌تواند چیزی را تغییر دهد. سکانس ریزش سقف روی هفت‌سین حامد در فیلم «شب یلدا» نشانه کامل همین ناامیدی است.هرچند در فیلم «طهران-تهران» هم با چنین سکانسی روبه‌رو هستیم اما ریزش سقف روی هفت‌سین در این فیلم، شروعی برای اتفا‌ق‌های تازه است.
* چهار: بعضی فیلم‌ها از جمله «کمال‌الملک» با اینکه نوروز بار دراماتیک خاصی در پیشبرد داستان ندارد اما مثل یک تابلوی نقاشی زیبا می‌تواند تا همیشه ماندگار شود.سکانس تحویل سال نو در این فیلم، سکانسی بسیار ماندگار از سال ۱۳۱۳ است.
* پنج: درفیلم‌هایی نظیر «نهنگ عنبر۲» هم چهارشنبه‌سوری به عنوان جشنی جذاب و شاد مورد توجه قرار گرفته است اما نه معنا و مفهوم خاصی را منتقل می‌کند و نه سکانسی است که در پیشبرد موضوع داستان نقشی ایفا می‌کند. از آنجایی که در سایر فیلم‌ها، مفهوم چهارشنبه‌سوری تنیدگی بیشتری با موضوع فیلم داشت آنها را از فهرست بیرون گذاشته‌ایم.
* یک: کمال‌الملک / زنده‌یاد علی حاتمی / سال ۱۳۶۳
ماجرا چه بود؟ علی حاتمی در فیلم «کمال‌الملک» با دست گذاشتن روی زندگی این هنرمند نقاش، رابطه میان یک هنرمند با قدرت را آن هم در مقطعی حساس از تاریخ به تصویر کشیده است.
کارکرد دراماتیک نوروز: فیلم «کمال‌الملک» درباره زندگی نقاش برجسته ایرانی است و طبیعتا این سکانس نوروز، فقط بخش کوتاهی از زندگی او در جوار ناصرالدین شاه است و بار دراماتیک چندانی ندارد اما مانند یک سند تاریخی تا همیشه حفظ می‌شود.درواقع می‌توان گفت که سکانس تحویل سال نو در فیلم «کمال‌الملک» بدون شک هنوز هم جذاب‌ترین سکانسی است که درباره نوروز در فیلم‌های سینمایی دیده‌ایم. ناصرالدین شاه سر سفره بزرگ هفت‌سین می‌نشیند و دیگران دورتا دور به تماشا می‌ایستند.
قرآن را برمی‌دارد و دعای تحویل سال را می‌خواند و بعد بلافاصله نمایی از توپخانه می‌بینیم که توپی در می‌کند و بعد هم دوربین روی نوازندگان می‌رود که در ایوان کاخ جمع شده‌اند و موسیقی تحویل سال را می‌نوازند.در همان زمان، اعلام می‌شود که سال ۱۳۱۳ تحویل شده است.ناصرالدین شال نقلی در دهان می‌گذارد و سینی پر از سکه‌ها را پیش رویش باز می‌کند و به هرکس مشتی سکه به عنوان عیدی می‌دهد. شاید تنها سکانسی است که به طور کامل مراسم تحویل سال نو را ریز به ریز به نمایش می‌گذارد و از این جهت اهمیت دارد.
