۱۰چهره و برنامه تلویزیونی که در سال۱۴۰۰ درخشیدند
روزنامه هفت صبح، احمد رنجبر | در شماره‌های پیشین هفت‌صبح، اتفاقات سال سیما و نیز کم و کیف سریال‌ها را مرور کردیم و مشخص شد امسال نیز برای تلویزیون با هیاهو و سر و صدای زیاد سپری شده است. در شماره امروز سراغ چهره‌ها و برنامه‌هایی رفته‌ایم که موفق عمل کردند و حالا عنوان «برنده» می‌گیرند. تلویزیون در سال ۱۴۰۰ افت و خیز زیاد داشت اما هیچگاه آنتن آن از داشتن دست‌کم یک برنامه یا سریال خوب خالی نبود. این حرف به معنای موفقیت تلویزیون نیست و طبعا انتظار از برنامه‌سازان برای جذب حداکثری مخاطب بالاست.
علاوه بر ۱۰ برنامه و چهره‌ای که در گزارش امروز درباره‌شان نوشته‌ایم، چند مورد دیگر را هم می‌توان افزود. یکی از آنها مسابقه دورهمی مهران مدیری است که به‌رغم برخی ضعف‌ها توانست مخاطب شبکه نسیم را راضی نگه دارد. در این شبکه مسابقه تهمتن هم استانداردها را رعایت کرد؛ اگرچه موج‌آفرین نشد. سریالیست شروعی خوب نداشت اما در ادامه به استانداردها نزدیک شد و توانست برنامه‌ای موفق در مرور سریال‌های سیما لقب بگیرد. در شبکه دو برنامه‌های دست در دست و بسته پیشنهادی به هدفی که خواستند نزدیک شدند و مجریان آن یعنی سیاوش عقدایی و مژده لواسانی موفق عمل کردند.
یک: برنامه / خندوانه
فضای کلی: خندوانه در سال ۱۴۰۰ به فصل هفتم رسید اما موقعیتی متفاوت پیش مخاطب داشت. از یک سو کرونا اجازه نداد، استفاده‌ای بهینه از تماشاچی و ایده‌های گروه برنامه‌ساز شود و از آن سو، چند حاشیه فرامتن دامن برنامه را گرفت. مخاطب وفادار اما گوشش به سر و صداها بدهکار نبود و خندوانه هم از یک پیچ خطرناک عبور کرد. نشان به آن نشان که در نظرسنجی رسمی تلویزیون، توانست در صدر قرار گیرد.
چرا برنده است؟ در روزهایی که چهره تلویزیون شاد نیست و غالب برنامه‌ها فاقد ایده‌های نو هستند، خندوانه معدود برنامه‌ای است که می‌تواند ساعتی مفرح برای مخاطب رقم بزند. طبعا رویه برنامه سازگار با سلیقه «همه» نیست اما چنین اتفاقی را نمی‌توان «ضعف برنامه‌سازی» محسوب کرد. خندوانه در نوروز با رو کردن ایده‌ای تازه (ساخت هر قسمت با یک تم مشخص) عنوان برنده گرفت و در ادامه سراغ ابزارهای همیشگی‌اش رفت. شخصیت جناب خان برگ برنده خندوانه است که حضورش مخاطب را سرخوش می‌کند! مسابقاتی چون خنداننده شو، ادا بازی و … هم برنامه را از رخوت خارج کرد.
موقعیت آینده: طبق وعده رامبد جوان فصل جدید خندوانه در نوروز همراه با ایده‌های نو پخش خواهد شد. این برنامه قرار است کار خود را در قالب ویژه‌برنامه شبکه نسیم آغاز کند و در ایام تعطیلات روی آنتن باشد.
دو: تهیه‌کننده / عادل فردوسی‌پور
فضای کلی: در تاریخ تلویزیون، تهیه‌کننده نقشی موثر و پررنگ در ساخت برنامه‌ها داشته است که در روزگار اکنون، خیلی‌ها در تعریف واقعی تهیه‌کنندگی نمی‌گنجند. عادل فردوسی‌پور اما از معدود کسانی است که در حوزه تهیه‌کنندگی هم موفق عمل کرده. در روزهای دوری از گزارشگری و اجرا، او مشغول فوتبال ۱۲۰ است و هر هفته با بسته‌ای کامل به شبکه ورزش می‌آید.
چرا برنده است؟ امضای فردوسی‌پور پای برنامه‌ای است که رنگ کهنگی نگرفته و هر بار ایده‌ای تازه رو می‌کند. برای پی‌بردن به موفقیت فوتبال ۱۲۰ کافی است دیگر برنامه‌های ورزشی تلویزیون را به یاد بیاوریم. فوتبال ۱۲۰ در کنار مرور اتفاقات هفتگی فوتبال خارجی، سراغ پرونده‌هایی می‌رود که زاویه‌ای متفاوت دارند؛ گاه سویه‌اش زندگی حرفه‌ای فوتبالیست‌هاست و گاه اتفاقات از منظر اجتماعی مرور می‌شوند. گفت‌و‌گو با لژیونرها و کارشناسان خارجی برگ برنده‌هایی است که فوتبال ۱۲۰ را تبدیل به برنامه‌ای پویا و دلنشین کرده. صدای فردوسی‌پور روی آیتم‌ها دیگر ارزش افزوده برنامه است که خاطرات خوش دو دهه گزارشگری و اجرای او را تداعی می‌کند.
موقعیت آینده: رئیس جدید صدا و سیما دو بار وعده بازگشت عادل به عرصه اجرا و گزارشگری را داد که فعلا محقق نشده. او فوتبال ۱۲۰ را اما ادامه خواهد داد.
سه: بازیگر و کارگردان |سعید آقاخانی
فضای کلی: روز گذشته و در مرور سریال‌های ۱۴۰۰ اشاره کردیم که معدودی موفق بودند. در این میان نون خ را می‌توان موفق‌ترین سریال سال دانست که نوروز روی آنتن شبکه یک رفت. سعید آقاخانی در مقام کارگردان، اثری «محترم» تحویل مخاطب داد و به عنوان بازیگر هم سهم بسزایی در جذابیت سریال ایفا کرد.
چرا برنده است؟ آنچه مشهود است اینکه شخصیت نورالدین خانزاده و بازی سعید آقاخانی پخته‌تر شده. این پختگی در رفتار و گفتار او مشهود است و حتی کمتر با دیگران شوخی‌های تند و تیز می‌کند. در این فصل رابطه پدرانه نورالدین با دختران، هم ملموس‌تر است و هم عاشقانه‌تر. در فصل اول «نون خ»، اشراف کامل آقاخانی به فرهنگ قوم کرد برگ برنده او بود. در ادامه این برگ برنده به کارش آمد اما سعی کرد شخصیت‌ها را طوری قوام دهد که برای همه ملموس باشد. در فصل سوم، سریال پر است از قصه و اتفاق. آقاخانی به عنوان کارگردان، در روایت داستانی یکپارچه نیز موفق عمل کرده.
موقعیت آینده: در طول سال شایعات مختلفی درباره تولید نون خ به گوش می‌رسید اما در نهایت فصل چهارم آن ساخته نشد. آقاخانی هم سراغ سریال خانگی راز بقا رفت که نوروز منتشر می‌شود. به‌تازگی نقل قولی از او منتشر شده مبنی بر اینکه تلویزیون خواهان ساخت ادامه نون خ نیست!
چهار: بازیگر | پژمان جمشیدی
فضای کلی: وقتی که پژمان جمشیدی به‌طور رسمی بازیگری در سریال پژمان را شروع کرد، تیزهوش‌ها می‌دانستند استعدادی جدید پا به عرصه گذاشته. او مسیری سخت را پشت سر گذاشت و در این سال‌ها تلاش کرد با حضور روی صحنه تئاتر، پذیرش نقش‌های مختلف و همکاری با کارگردان‌های بنام، بر دانش خود بیفزاید. حاصل چنین تلاشی است که کارگردانی سخت‌گیر چون جلیل سامان نقش اول زیرخاکی را به او می‌سپارد. او می‌داند جمشیدی می‌تواند ریزه‌کاری‌های شخصیت کم‌شانس، ایده‌آلیست و مذبذب فریبرز را به تصویر بکشد.
چرا برنده است؟ سریالی که به فصل دوم می‌رسد این خطر را به خود می‌بیند که حرفی تازه نداشته باشد و مخاطب آن را پس بزند. زیرخاکی ۲ اما هم قصه‌ای جذاب‌تر دارد و هم روایت آن شسته رفته‌تر است. پژمان جمشیدی هم از تجربه فصل یک بهره برده و می‌توان پختگی را در رفتار و گفتار او دید. شخصیت فریبرز به‌راحتی می‌توانست تبدیل به کاراکتری آزاردهنده شود؛ خاصه آنکه مسیر اتفاقاتی که برای او می‌افتد، قابل حدس است. با این حال کارگردان و بازیگر، به‌خوبی از شخصیت محافظت کرده‌اند.
موقعیت آینده: فصل سوم زیرخاکی به‌زودی روی آنتن خواهد رفت و جمشیدی از بازه طلایی نوروز برای تداوم موفقیت خود پیش مخاطب می‌تواند بهره ببرد.
پنج:مجری و سردبیر |رضا مهدوی
فضای کلی: یکی از اتفاقات ناخوشایند تلویزیون، عدم توجه جدی به موسیقی است. کیست که نداند رفتن سراغ موسیقی، کاری بس حساس است. با این همه تجربه ثابت کرده که می‌شود در تلویزیون به موسیقی پرداخت؛ اگر کار دست کاردان باشد. این روزها سرنا تنها برنامه موسیقایی جدی تلویزیون است که با اجرا و سردبیری رضا مهدوی از شبکه چهار پخش می‌شود.
چرا برنده است؟ همین که سرنا چراغ موسیقی در تلویزیون را روشن نگه داشته، یعنی اتفاق مهمی افتاده است. وانگهی رضا مهدوی و شبکه چهار از جذابیت ظاهری موسیقی گذر کرده و به وجهی از این هنر رسیده‌اند که «اصالت» دارد. در سال جاری بخش عمده سرنا به موسیقی اقوام اختصاص داشت و هنرمندان هر خطه از سرنوشت موسیقی خود گفتند. شنیدن صحبت دلسوزانه و توام با عشق هنرمندان به همراه اجرای سازی و آوازی، لحظاتی خوش در سرنا رقم می‌زند. از آن سو به یادمان می‌آورد که سرزمین ایران دارای چه تاریخ و فرهنگی ارزشمند است که اگر به‌درستی از آنها بهره برده شود، نسل آینده با هویت‌تر خواهد بود. مهدوی ریشه موسیقایی دارد و به همین خاطر گفت‌و‌گوهایی کارآمد با مهمان‌ها انجام می‌دهد.
موقعیت آینده: امیدواریم سرنا با رویکرد متنوع‌تر ادامه یابد و مدیریت جدید تلویزیون آزادی عمل بیشتری در اختیار سازندگان قرار دهد.
شش: بازیگر / ژاله صامتی
فضای کلی: جزو بازیگران بی‌حاشیه است که در هر نقشی ظاهر شده، موفق بوده است. ژاله صامتی در کنار پژمان جمشیدی، بال موفقیت سریال زیرخاکی است. صامتی تجربه سال‌ها بازی در نقش‌های سخت و متنوع را در کارنامه دارد و به همین خاطر وقتی قرار است شخصیتی مثل پریچهر را بازی کند، می‌داند کار درست کدام است. صامتی حواسش به جزئی‌ترین حرکات است، از نوع نگاه کردن تا لب گزیدن و حرکات بدن و لحن گفتار.
چرا برنده است؟ صامتی در زیرخاکی نقش پری را بازی می‌کند؛ زنی بی‌سواد و متعلق به خانواده‌ای کاملا سنتی که عاشق همسرش فریبرز است. صامتی در چند سال اخیر نقش‌های بالاتر از سن خود را زیاد بازی کرده و حالا با کاراکتر پریچهر وارد چالش تازه‌ای شده. اهمیت بازی او صرفا به تغییر سن نیست بلکه به تسلط حیرت‌آمیزش بر جزئیات کاراکتر برمی‌گردد. صامتی می‌داند حالت‌های مختلف شخصیت را چطور منتقل کند که برای مخاطب ملموس و «دوست‌داشتنی» باشد. این بازیگر هم مثل جمشیدی در فصل دوم زیرخاکی اجرایی پخته‌تر مقابل دوربین داشت.
موقعیت آینده: نوروز امسال فصل سوم زیرخاکی روی آنتن شبکه یک خواهد رفت و از حالا می‌توان حدس زد صامتی بیش از پیش محبوب‌تر می‌شود. او داور عصر جدید هم هست و فضای درخشش برای او در نوروز فراهم است.
هفت: برنامه / کلبه عمو پورنگ
فضای کلی: تیم سازنده سلسله برنامه‌های عمو پورنگ در سال‌های اخیر سعی کرده‌اند، هر بار ایده‌ای نو برای بچه‌ها داشته باشند. به همین خاطر است که در سال‌های اخیر هر بار شاهد فضایی تازه و متفاوت از برنامه‌های عمو پورنگ هستیم. در نوروز امسال این برنامه با عنوان کلبه عمو پورنگ روی آنتن رفت و در طول سال پخش آن ادامه یافت.
چرا برنده است؟ در سالیان اخیر برنامه‌ای که بتواند محبوب بچه‌ها شود و خانواده‌ها را نیز با خود همراه کند، نداشته‌ایم و عموپورنگ این خلأ را پر کرده است. در سری جدید کلبه عموپورنگ سراغ ایده استفاده از بازیگران در شمایل حیوانات رفت. ایده‌ای که جدید نیست اما خوب اجرا شد. بازیگران در جلد یک حیوان رفته‌اند و عمو پورنگ با آنها مراوده دارد. از طریق این تمهید و در دل یک برنامه شاد و موزیکال، آموزه‌ها و پندها راحت‌تر منتقل می‌شود. ضمن آنکه بچه‌ها بیش از پیش سرگرم می‌شوند و با اشتیاق برنامه را دنبال می‌کنند.
موقعیت آینده: در حالی که گفته می‌شود سری جدید عموپورنگ نوروز روی آنتن شبکه دو خواهد رفت، حاشیه‌ای دیگر درباره این برنامه رسانه‌ای شد: ترانه‌ها در بازپخش کلبه عمو پورنگ حذف شده است! ممیزی این برنامه در طول پخش بارها اعتراض تهیه‌کننده را به دنبال داشت.
هشت: مجری / امیرعلی دانایی
فضای کلی: در سال‌های اخیر بازیگران زیادی اجرا را نیز تجربه کرده‌اند. امیرعلی دانایی یکی از بازیگرانی است که امسال روی صندلی اجرای برنامه رخ به رخ نشست. پخش این برنامه در نیمه دوم سال از شبکه دو شروع شد .
چرا برنده است؟ رخ به رخ برنامه‌ای است که هر وقت مهمانی جذاب داشته، موفق بوده. این برنامه دارای بخش‌های مختلف است و تلاش امیرعلی دانایی بر این است تا متناسب با موقعیت‌های متفاوت، به لحن و کلامش آهنگ هم‌وزن با آن موقعیت بدهد. او در این مسیر موفق عمل می‌کند .
حضور پررنگ مجری در بخش گفت‌وگوی رودر‌رو به چشم می‌آید که یک دیالوگ واقعی و در لحظه با او و مهمان شکل می‌گیرد. دانایی در بخش‌های دیگر، سوالات از پیش تعیین شده را می‌پرسد و کمتر وارد چالش می‌شود. در بخش اصلی اما این فرصت و اجازه را دارد تا از مهمان سوالات بداهه بپرسد. همین‌جا است که عیار او بهتر مشخص می‌شود و نشان می‌دهد دانایی «آن» اجرا دارد.
موقعیت آینده: رخ به رخ تا جایی موفق است که مهمان خاص داشته باشد. با توجه به کم بودن تعداد مهمان‌های شاخص، چه بهتر که ادامه نیابد. دانایی هم می‌تواند در برنامه‌ای دیگر تجربه اجرا را ادامه دهد.
۹ : مجری | ابوطالب حسینی
فضای کلی: در جمع شرکت‌کنندگان خنداننده شو، یک نفر ویژگی‌هایی منحصر به‌فرد داشت : ابوطالب حسینی. او متفاوت از دیگران استندآپ اجرا می‌کرد و همان زمان می‌شد پی برد که آینده‌ای روشن پیش رو دارد. حسینی مدتی بعد به عنوان مجری بخش فان برنامه فوتبال ۱۲۰ کارش را شروع کرد که در این برنامه با اتفاقات فوتبالی شوخی می‌کند.
چرا برنده است؟ حسینی حالا به مدلی جدید در اجرا رسیده که بهره‌مندی از عنصر نمایشی، ابزار مهم اوست. اگر بیننده برنامه باشید می‌دانید که فان در دو بخش پخش می‌شود. در یک قسمت حسینی مقابل دوربین قرار می‌گیرد که غالبا توام با ایفای نقش است. او در این بخش نشان داده استعداد بازیگری هم دارد و به‌خوبی از میمیک صورت خود بهره می‌برد. بخش دیگر شامل تصاویری است که حسینی روی آنها نریشن می‌خواند. بازی با صدا و آکسان‌گذاری‌ها به گونه‌ای است که مخاطب را به خنده وا می‌دارد. طبعا در این مسیر، تیم نویسنده و سوژه‌یاب به کمک حسینی می‌آیند اما او استفاده‌ای بهینه از مواد اولیه می‌کند و همین است که فان حالا تبدیل به بخش جذاب فوتبال ۱۲۰ شده است.
موقعیت آینده: ابوطالب حسینی با گستره‌تر کردن فعالیت خود، محبوب‌تر خواهد شد.
۱۰ : مسابقه / شهروند و مافیا
فضای کلی: پیش از آنکه شب‌های مافیا در فیلیمو گل کند، شبکه سلامت برنامه شهروند و مافیا را روی آنتن داشت. با این حال به اقتضای تلویزیون و نیز به دلیل اینکه شرکت‌کنندگان مسابقه چهره نیستند، نامش فقط سر زبان علاقه‌مندان بازی مافیا افتاد. ابتدا بهنام تشکر مجری بود و در ادامه جای خود را به علیرام نورایی داد.
چرا برنده است؟ شهروند و مافیا به ساختاری منحصر به‌فرد رسیده است و آیتم‌های مخصوص به خود را طراحی کرده. از آن سو سازندگان در طراحی اجزای کلی مسابقه، خوش‌سلیقه عمل کرده‌اند. مثلا وقتی شب می‌شود، علاوه بر تاریکی صحنه، صدای جیرجیرک به گوش می‌رسد. یا شخصیت‌ها علاوه بر بستن چشم، از صورتک بهره می‌برند. داشتن ابزاری برای نمایش موافقت یا عدم موافقت شرکت‌کننده‌ها دیگر تمهیدی است که به جذابیت بصری برنامه کمک کرده.
علاوه بر این، در کنار صفحه شماره‌گر، نام شخصیت‌ها و … وجود دارد که به بیننده برای درک و لذت بیشتر از مسابقه کمک می‌کند. در این فصل شرکت‌کننده‌ها قوی‌تر بودند و سطح مسابقه بالاتر رفت. شهروند و مافیا را می‌توان موفق‌ترین برنامه شبکه سلامت دانست که چند بار در سال جاری نام آن میان پر مخاطب‌ها دیده شد.
موقعیت آینده:ساخت شهروند و مافیا ادامه دارد و با این دست‌فرمان موفق خواهد بود.
