۱۰اتفاق مهم بازار پر سروصدای ویاودیها
روزنامه هفت صبح، وحید سعیدی/ احمد رنجبر | شبکه نمایش خانگی سالی پر اتفاق را سپری کرد.تعدد سریال‌ها به همراه تنوع برنامه‌ها و مهم‌تر از آن استقبال از پلتفرم‌ها زمینه‌ساز بحث و حرف و نظر شد.سریالی چون «دل» انتقاد همه جانبه به خود دید و برنامه‌ای مثل «شام ایرانی» جنجالی بیهوده آفرید.شهاب حسینی با «همرفیق» زیر تیغ نقد رفت و «شب‌های مافیا» مدلی تازه از رئالیتی‌شو ارائه کرد.«آقازاده» پرونده‌های سیاسی - اجتماعی را ورق زد، اقبال خاص و عام را به خود دید و رکورد میزان تماشا را شکست…
شاید سال پیش در چنین روزهایی چرخش مخاطبان به سمت ویاودیها و رونق این بازار تازه برای «همه» قابل تصور نبود.حالا اما با یک بستر مهم مواجهیم که هر اثر در آن ظرفیت موج‌آفرینی دارد؛ به شرط آنکه به‌خوبی از این قابلیت بهره برده شود.سال ۱۴۰۰ در حالی شروع می‌شود که ویاودیها وارد مسیری تازه شده‌اند و رقابت داغ‌تر از قبل است… روز یکشنبه گزارشی منتشر کردیم که اختصاص به عملکرد بازیگران موفق سریال‌های خانگی داشت.درگزارش امروز درباره ۱۰اتفاق مهم بازار پر سروصدای ویاودیها نوشته‌ایم.
*** رکورد شکن|حامد عنقا
با چه سابقه‌ای آمد: یک دهه پیش حامد عنقا به عنوان طراح و نویسنده سریال «قلب یخی» را در شبکه خانگی داشت.او سریال «پیکسل» در مقام طراح،نویسنده و تهیه‌کننده را هم آماده توزیع در شبکه خانگی دارد.
چه اتفاقی رقم خورد:اقبال خاص‌وعام از «آقازاده» منجر به رکوردشکنی سریال در سال ۹۹ شد. «آقازاده» چند رکورد را به نام خود ثبت کرده که تازه‌ترین آن دو هفته پیش رسانه‌ای شد.این سریال در پلتفرم فیلیمو بیش از یک میلیارد و ۲۱۶میلیون دقیقه دیده شده که بالاترین رقم در بین آثار شبکه خانگی است.
قسمت اول آن هم با بیش از ۸۱میلیون دقیقه رکورددار دقیقه تماشای یک قسمت از یک سریال در سامانه فیلیمو است.«آقازاده» همچنین با گذشت چهار روز از انتشار قسمت اول،رکورد ۲۵میلیونی دقیقه تماشا را به نام خود ثبت کرد که پس از نزدیک به دو ماه به حدود ۵۹میلیون دقیقه تماشا رسید.قسمت ۹ و ۱۰ آن نیز بعد از دو هفته عدد ۶۰میلیون دقیقه تماشا را در فیلیمو ثبت کرد.
بازخوردها چه بود:«آقازاده» اثری عاشقانه است که در آن سیاست،اجتماع و مسائل مذهبی دراماتیزه شده.حاصل تلاش حامد عنقا و بهرنگ توفیقی (کارگردان) هم مخاطب عام را با خود همراه کرد و هم در میان خواص زمینه ساز شکل‌گیری مباحث متنوعی درباره آقازادگی،رانت، فساد و … شد.
*** دلنشین‌ترین| آواز همایون شجریان
با چه سابقه‌ای آمد:در میان فیلم و سریال‌هایی که همایون شجریان تیتراژ آنها را خوانده،«آرایش غلیظ» و «رگ خواب» ساخته حمید نعمت الله بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفته است. شجریان علاوه بر این دو تیتراژ، در فیلم و سریال‌های دیگر هم کارنامه‌ای موفق از خود به‌جا گذاشته.
چه اتفاقی رقم خورد: «آسمان ابری است» عنوان تازه‌ترین آثار موسیقایی است که همایون شجریان خوانده و در قالب تیتراژ پایانی سریال «می‌خواهم زنده بمانم» به کارگردانی شهرام شاه‌حسینی و آهنگسازی غلامرضا صادقی منتشر شده.این تیتراژ با مطلع «آسمان ابریست،از آفاق چشمانم، بپرس…» قرابتی کامل با درونمایه سریال دارد.«می‌خواهم زنده بمانم» روایتی از عشق و جدایی و مصائب آن است.شعر،موسیقی و صدای خواننده نیز این حال‌وهوا را تداعی می‌کند و تکمیل‌کننده درام سریال است.همایون شجریان برای انتقال عواطف شخصیت‌های سریال، مویه‌خوانی نمی‌کند بلکه با سوز صدا، واگویه‌های عاشقانه سر می‌دهد.اوج و فرودهایی که در صداو ترانه جاری است،شنونده را با خود همراه می‌کند و تا آخر می‌کشد.
بازخوردها چه بود: قطعه «آسمان ابری است» یکی از برگ برنده‌های سریال «می‌خواهم زنده بمانم است» که به محض انتشار مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.این قطعه در مقایسه با دیگر تیتراژهای خانگی به محبوبیت بیشتری دست یافته است.
*** عجیب‌ترین | رده سنی قورباغه
با چه سابقه‌ای آمد: در سال‌های اخیر،برخی تولیدات سینمایی و شبکه خانگی قید سنی می‌خورند تا مخاطب با «آگاهی بیشتر» به تماشای آنها بنشیند.سابقه درجه‌بندی سنی به سال‌های دور برمی‌گردد اما هیچگاه مثل کشورهای دیگر جدی گرفته نشده است و مخاطب به آن چندان توجهی ندارد.دلیل آن هم به الزامات ساخت فیلم و سریال در کشورمان برمی‌گردد.
چه اتفاقی رقم خورد:امسال که ساترا مسئول محتوای پلتفرم‌ها شده است،به درجه‌بندی سنی به عنوان یک اصل مهم پایبند مانده.در این میان عجیب‌ترین قید سنی به سریال «قورباغه» رسید که با هشدار ۱۸+ در دسترس مخاطبان قرار می‌گیرد. این سریال ابتدا توسط وزارت ارشاد با درجه بندی ۱۵+ مجوز گرفت که ساترا آن را تغییر داد.«قورباغه» بعد از فیلم «مصائب شیرین» که سال ۷۷ اکران شد،از معدود آثاری است که با هشدار ۱۸+ به بازار می‌آید.
بازخوردها چه بود:غلامرضا موسوی، رئیس صنف اتحادیه تهیه‌کنندگان از جمله کسانی بود که به تصمیم ساترا معترض شد.او نوشت:«ظاهرا ساترایی‌ها نمی‌دانند که زیر ۱۸سال برای فیلم‌های نیمه پورنو، پورنو و بسیار بسیارخشن در دنیا استفاده می‌شود.» عمر واکنش‌هایی از این دست چندان طولانی نبود و «قورباغه» فارغ از قید سنی مورد قضاوت قرار گرفته است.این سریال در برخی قسمت‌ها چند صحنه خشن داشته اما در تعریف جهانی بالای ۱۸سال نمی‌گنجند.
*** پیش‌روترین | همفرفیق
با چه سابقه‌ای آمد: پلتفرم‌ها به‌رغم نوظهور بودن، تلاش می‌کنند دست روی محتواهایی بگذارند که در ذهن مخاطبان دارای سابقه‌ای خوب هستند.تاک شو هم جزو همین موارد است. ابتدا اسم بهرام رادان به عنوان مجری یک تاک شو به میان آمد و بعد از آن گفته شد مصطفی زمانی هم قصد اجرای یک برنامه برای پلتفرم‌ها دارد.دومی تکذیب شد و اولی هنوز به مرحله انتشار نرسیده است.
چه اتفاقی رقم خورد:«همرفیق» گوی سبقت را از رقبا ربود و عنوان نخستین تاک شو در فضای پلتفرم‌ها را از آن خود کرد. شهاب حسینی که پیش‌تر در تلویزیون سابقه اجرا دارد،روی صندلی «همرفیق» نشست و هر بار از یک چهره و رفیق او پذیرایی می‌کند.
بازخوردها چه بود:برخلاف پیش‌بینی‌ها «همرفیق» تبدیل به اتفاقی ویژه نشد.شهاب حسینی در روزهای نخست تسلط کافی بر اجرا نداشت و طول کشید تا جای خود را پیدا کند.«همرفیق» برای پیگیران، برنامه‌ای سرگرم‌کننده است ولی نتوانسته طیف گسترده‌ای از مخاطبان را راضی نگه دارد. چه بسا اگر ساختار «همرفیق» تغییر می‌کرد،شرایط بهتری برای آن رقم می‌خورد.این برنامه از یک الگوی ثابت ساختاری تبعیت می‌کند و همین هیجان را از آن گرفته.در قسمت‌هایی که مهمان‌ها «گرم و خوش بیان» هستند برنامه موفق است اما اگر دارای این ویژگی نباشند، نتیجه‌ای خوب به‌دست نمی‌آید.
*** ناامیدکننده‌ترین|ساره بیات
با چه سابقه‌ای آمد:از جمله بازیگرانی است که در یک دهه اخیر نامش سر زبان‌ها افتاده. این اتفاق برای ساره بیات بعد از درخشش در «جدایی نادر از سیمین» رقم خورد.بیات در ادامه مسیر نتوانست بر شخصیت راضیه غلبه کند و تعداد نقش‌های تکراری‌اش افزایش یافت. طی این سال‌ها سه بار گذر او به سریال‌های خانگی افتاده است:«عاشقانه»،«دل» و «گیسو».
چه اتفاقی رقم خورد: سریال «گیسو» در حالی منتشر شد که خاطره بد «دل» از ذهن مخاطبان پاک نشده بود.ساره بیات در این سریال نقش رستا را بازی می‌کرد که شخصیت او موتیف شوخی‌های مجازی شد. این بازیگر در «گیسو» کار سخت‌تری پیش‌رو دارد و باید با یک نقش و بازی متفاوت نظرها را برگرداند.با این حال قسمت‌های ابتدایی «گیسو» نشانی از موفقیت برای ساره بیات ندارد.
بازخوردها چه بود: استقبال از بازی بیات سرد و منفی است.این بازیگر همه ویژگی شخصیت‌های پیشین را در «گیسو» یک جا دارد: از گریم تکراری تا طرز صحبت کردن و رفتارها کلیشه‌ای. نشانه‌ها می‌گویند بعید است بیات بتواند از این سریال بهره لازم را ببرد.پیش‌تر نوشتیم ایراد بازیگرانی مثل ساره بیات جایی است که گمان می‌کنند استفاده از فاکتورهای ثابت در بازیگری، آنها را صاحب شناسنامه‌ای منحصربه‌فرد می‌کند.غافل از آنکه این مسئله نتیجه‌ای جز «تکراری شدن» ندارد.
*** پر انتقادترین | دل
با چه سابقه‌ای آمد:سریال «عاشقانه» سال ۹۵ و ۹۶ در شبکه خانگی توانست طیفی از مخاطبان را با خود همراه کند و مورد پسند آنها قرار گیرد. منوچهر هادی بعد از آن سریال «دل» را برای شبکه خانگی ساخت .
چه اتفاقی رقم خورد:«دل» در قسمت‌های ابتدایی بخشی از مخاطبان شبکه خانگی را با خود همراه کرد اما خیلی زود مشخص شد کیفیت این سریال به مراتب پایین‌تر از «عاشقانه» است.دو فصلی شدن و «آب بستن به سریال» ضربه‌ای کاری به «دل» وارد کرد تا جایی که افت کیفی آن، اعتراض برخی بازیگران از جمله سعید راد را هم به دنبال داشت.سکانس‌های «هندی وار» اسباب شوخی در فضای مجازی را فراهم کرد و «دل» تا مدت‌ها سوژه خنده بود.
بازخوردها چه بود:«دل» به چند دلیل مورد اعتراض قرار گرفت.قصه کلیشه‌ای،روند کند قصه سریال، انتخاب نامناسب بازیگران، بازی بد آنها،پوشش عجیب شخصیت‌ها و … از جمله انتقادهایی است که در میان کامنت‌ها دیده می‌شد. از آن‌سو نمایش زندگی لاکچری، گلایه برخی مخاطبان و رسانه‌ها را به دنبال داشت. حجم پایین قصه در هر قسمت یکی از انتقادهای مسلسل واری است که به «دل» شد.خبرگزاری ایرنا با تیتر«سریال دل؛ هیاهو برای هیچ» آن را نقد کرد و خبرآنلاین این تیتر را به‌کار برد:«سریال لاکچری دل و انتقاد شدید مردم!»
*** طنازترین | خوب،بد،جلف /رادیو اکتیو
با چه سابقه‌ای آمد: پیمان قاسمخانی سال ۹۵ فیلم سینمایی «خوب،بد،جلف» را ساخت که یک سال بعد اکران شد و به فروش ۱۷میلیاردی دست یافت.قاسمخانی شخصیت اصلی فیلم را براساس کاراکتر پژمان جمشیدی و سام درخشانی در سریال «پژمان» طراحی کرد.بعد از موفقیت فیلم،او قسمت دوم آن با نام «خوب،بد،جلف؛ارتش سری» را نیز ساخت و قسمت سوم در قالب سریال و به کارگردانی محسن چگینی آماده شد.
چه اتفاقی رقم خورد:«خوب،بد،جلف / رادیو اکتیو» در میان انبوه سریال‌های جدی باعث رقم خوردن لحظات مفرحی برای مخاطبان شده است.این سریال هر هفته سرشار از شوخی‌هایی است که به‌واسطه کل کل پژمان و سام شکل می‌گیرد.« خوب،بد،جلف / رادیو اکتیو» ضمن شوخی با اتفاقات روز جامعه، سر به سر سینمایی‌ها و سلبریتی‌ها می‌گذارد و همین بامزه‌ترین وجه آن لقب گرفته.
بازخوردها چه بود: نظرها درباره سریال متفاوت است.عده‌ای انتظار بیشتری از پیمان قاسمخانی دارند و در مقابل، طیف زیادی از مخاطبان با کامنت‌های مثبت رضایت خود را از نتیجه نهایی «خوب،بد،جلف / رادیو اکتیو» به اشتراک می‌گذارند.در این میان روی تداوم موفقیت کاراکتر سام و پژمان اما اتفاق نظر وجود دارد.این دو شخصیت موفق‌ترین زوج سینمایی سال‌های اخیر هستند که در هر اثری حضور داشته‌اند، جذابیت آن را باعث شده‌اند.
*** شگفتی‌سازترین| شب‌های مافیا
با چه سابقه‌ای آمد: شهروند و مافیا یک بازی قدیمی است اما در ایران آنطور که باید فراگیر نشده. پخش یک مسابقه بر اساس این بازی در شبکه سلامت اما نشان داد ظرفیت زیادی برای همراه کردن مخاطبان را داراست. سعید ابوطالب به پشتوانه تجربه ساخت چندین رئالیتی شو، تصمیم گرفت،«شب های مافیا» را برای فیلیمو کارگردانی کند.
چه اتفاقی رقم خورد: سعید ابوطالب و همکارانش تغییراتی در بازی مافیا ایجاد کردند و با دعوت از بازیگران و خواننده‌ها «شب‌های مافیا» را کلید زدند. محمدرضا علیمردانی هم اجرای برنامه را برعهده گرفت. برنامه از همان قسمت اول توانست جای خود را میان علاقه‌مندان باز کند و به مرور بر تعداد مخاطبان افزوده شد.کل‌کل‌ها، اتفاقات پیش‌بینی نشده، چالش هوش و … از جمله مواردی است که «شب‌های مافیا» را برای علاقه‌مندان تبدیل به مسابقه‌ای جذاب کرد.
بازخوردها چه بود: نگاهی به میزان دقایق تماشای «شب‌های مافیا» به طور عینی ثابت می‌کند که چرا این مسابقه عنوان شگفتی‌ساز سال لقب گرفته است.بر اساس آمار منتشر شده در سامانه فیلیمو،هر قسمت از این مسابقه ۲۹میلیون دقیقه تماشا شده.این موفقیت سازندگان را تشویق به ساخت سری جدید کرد که قرار است در شب‌های نوروز ۱۴۰۰ طی سه مرحله بارگذاری شود. به‌نظر می‌رسد روند شگفتی‌آفرینی «شب‌های مافیا» در جذب مخاطب تداوم داشته باشد.
*** تند و تیزترین |ممیزی
با چه سابقه‌ای آمد:«ممیزی» یا به عبارت دقیق‌تر «ممیزی شعر و ترانه» برنامه‌ای است که سال پیش در فیلیمو بارگذاری شد.وحید آقاپور در این برنامه نقش ممیز را برعهده دارد و حامد جوادزاده تهیه‌کننده و کارگردان برنامه، هر بار نقش یک خواننده را بازی می‌کند.جوادزاده ترانه‌ای می‌خواند و آقاپور از شعر خرده می‌گیرد و آن را به دلخواه خود عوض می‌کند. نمونه این شوخی‌ها مسبوق به سابقه است و خود جوادزاده هم سال‌ها پیش برنامه‌ای مشابه در رادیو داشت و با ترانه‌ها شوخی می‌کرد.
چه اتفاقی رقم خورد: امتیاز برنامه «ممیزی» جامع بودن آن است.یعنی شوخی‌ها در حد بازی با کلمات نیست بلکه وحید آقاپور از طریق یک بیت شعر،وارد اتفاقات جامعه می‌شود و به نقد رفتار شخصیت‌های معروف سیاسی-اجتماعی می‌پردازد.اشارات او هم وجه نقادی دارد و هم از مخاطب خنده می‌گیرد.
بازخوردها چه بود:اشراف تیم سازنده به شعر و ادبیات و نیز مسائل روز، به همراه اجرای خوب وحید آقاپور و حامد جوادزاده از «ممیزی» یک برنامه موفق ساخته است.شوخی‌های این برنامه «سطحی» نیست و به طنزهای تند و تیز «گل آقا» تنه می‌زند.شوخی‌ها اما در عین نیش‌دار بودن، محترمانه است.نکته مهم دیگر این که «ممیزی» ویژگی کافی برای همراه کردن مخاطب خاص و عام با خود را داراست.
*** رو اعصاب‌ترین | شام ایرانی
با چه سابقه‌ای آمد:زمستان ۹۰ بیژن بیرنگ با الگوی یک برنامه خارجی «شام ایرانی» را برای شبکه نمایش خانگی ساخت.آن برنامه سر و شکل داشت اما با حاشیه و اعتراض مواجه شد. بعد از آن بیرنگ کنار رفت و محمد شایسته و سروش صحت به ترتیب فصل‌های بعدی «شام ایرانی» را کارگردانی کردند.در نهایت کار به سعید ابوطالب رسید.
چه اتفاقی رقم خورد:سعید ابوطالب همان رویه قبلی «شام ایرانی» را ادامه می‌دهد.چهار چهره شناخته شده وارد یک رقابت می‌شوند و در نهایت یک نفر بیشترین امتیاز را به‌دست می‌آورد. با این حال ابوطالب در ساختار تفاوتی ایجاد نکرده و «شام ایرانی» را با شمایلی تکراری ادامه داده است.ابوطالب چند بار از بازیگران کشورهای همسایه هم در «شام ایرانی» استفاده کرده که این تمهید فقط یک بار آن هم در بخش مربوط به زنده‌یاد علی انصاریان جذاب از آب درآمد.
«شام ایرانی» در سال جاری به دلیل چند اتفاق فرامتن و نیز افتادن به دام تکرار گرفتار حاشیه شد؛از اظهارنظر عجیب بهاره رهنما و کل‌کل زننده با فلور نظری تا رفتارهای تهوع‌آور نصرالله رادش موقع خوردن شام.
بازخوردها چه بود:جنجال صحبت بهاره رهنما تا مدت‌ها ادامه داشت.در عین حال غالب رسانه‌ها «شام ایرانی» را به عنوان یک اثر ضعیف لقب می‌دهند.از آن سو حضور بازیگرانی که همه جا هستند به همراه ساختار تکراری، به این مسابقه لطمه زده است.
