یورش طرح‌های نیمه‌‌تمام به بازار مسکن
روزنامه هفت صبح، گروه بازار | نقد و بررسی پنج ایده برای سر و سامان دادن به بازار ساخت، رهن، اجاره و خرید و فروش خانه که در چندماه اخیر مطرح شده‌اند. مسکن دغدغه‌ای همگانی است؛ از وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح گرفته تا بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، همگی تمام تلاششان را به کار بسته‌اند تا به سهم خودشان بازار مسکن را سر و سامان دهند.
در این چندماه کلی طرح و لایحه به گوشمان خورده که امیدهایمان را برای پیدا کردن سقف بالای سر زیاد کرده است. مالیات‌های مختلفی که قرار است برای سرمایه‌دارهایی که خانه‌هایشان را خالی گذاشته‌اند، وضع شود و دلال‌هایی که سودشان در بالا رفتن قیمت مسکن است.
طرح‌های عجیب و غریب تام کاد، تام فاز و تام اج که دست کم در انتخاب اسامی موفق عمل نکرده‌اند، طرح جامعه اقدام ملی مسکن که تفاوت زیادی با مسکن مهر ندارد، طرح اعطای وام‌های رنگارنگ برای رونق بازار رهن و اجاره و طرح تامین مصالح ساختمانی، هرکدام از یک‌طرف بازار مسکن را نشانه رفته‌اند. با این وجود تقریبا همه این طرح‌ها نیمه‌کاره مانده و با وجود گذشت چندماه همچنان خبری از اجرایی شدن آنها نیست.
*یک: مالیات گرفتن از بازار مسکن: دو طرح مالیاتی تا اینجای کار بازار مسکن را نشانه گرفته اما هیچ‌کدام به هدف نخورده‌اند، یکی طرح مالیات بر عایدی مسکن و دیگری طرح مالیات بر خانه‌های خالی. آخرین آمار نشان می‌دهد، حدود ۲٫۶میلیون واحد مسکونی خالی از سکنه در کشور وجود دارد که صاحبان آنها به امید پیدا کردن مستاجر با مبالغ بالاتر، آنها را خالی نگه داشته‌اند.
طرح مالیات بر خانه‌های خالی می‌خواهد با فشار مالیات، صاحبخانه‌ها را به اجاره دادن خانه‌هایشان ترغیب کند تا بازار رهن و اجاره رونق بگیرد. از طرف دیگر طرح مالیات بر عایدی مسکن برای کنترل بازار خرید و فروش خانه طراحی شده. طوری که سعی می‌کند، جلوی سود کردن دلال‌ها را از خرید و فروش مسکن بگیرد. به عبارتی اگر کسی خانه‌ای را به قصد سرمایه‌گذاری خریده باشد و بعد از مدت کوتاهی بخواهد آن را بفروشد، باید مالیات پرداخت کند.
* دو: توزیع تقاضا در بازار: تام کاد، تام فاز و تام اج، اسامی عجیب و متفاوتی است که وزارت راه و شهرسازی برای طرح‌های تامین مسکن کارکنان دولت، تامین مسکن به روش فروش اقساطی و تامین مسکن به شیوه اجاره انتخاب کرده. طرح تامین مسکن کارکنان دولت به این شکل است که نهادهای دولتی زمین‌های بلااستفاده خود را در اختیار وزارت راه و شهرسازی می‌گذارند تا با احداث واحدهای مسکونی، کارکنان دولت را خانه‌دار کنند. از طرف دیگر وزارت دفاع مدتی پیش از تفاهمنامه این وزارتخانه با وزارت راه و شهرسازی خبر داده بود که براساس آن پادگان‌های داخل شهر در اختیار وازرت راه و شهرسازی قرار می‌گیرد و در این زمین‌ها خانه‌هایی برای کارکنان نیروهای مسلح ساخته می‌شود.
* سه: اعطای وام برای رهن و اجاره: وزارت اقتصاد بانی این طرح است. این وزارتخانه می‌خواهد سمت و سوی وام‌های مسکن را به سمت رهن و اجاره ببرد. آنطور که تا اینجای کار مشخص شده، نام این طرح صندوق حمایت از مستاجران است که منابع آن بدون اتکا به دولت و از محل پس‌اندازهای مردمی تأمین خواهد شد. این صندوق برای پرداخت تمام یا بخشی از ودیعه یا همان مبلغ رهن واحدهای مسکونی، به مستأجرانی که شرایط آن را داشته باشند تسهیلات می‌دهد. در چنین شرایطی مستاجر به جای پرداخت اجاره بیشتر، از بانک وام می‌گیرد و پول رهن را افزایش می‌دهد. در پایان هم به جای پرداخت اجاره به صاحب خانه، سود وام را به بانک پرداخت می‌کند.
* چهار: طرح ملی مسکن برای افزایش عرضه: طرح ملی مسکن شامل ساخت ۴۰۰هزار واحد مسکونی است که ساخت ۲۰۰هزار واحد آن در شهر‌های جدید و با مشارکت بخش خصوصی، ۱۰۰هزار واحد در مناطق بافت فرسوده و توسط شرکت بازآفرینی شهری و ۱۰۰هزار واحد برعهده بنیاد مسکن انقلاب اسلامی است. جزئیاتی که تا اینجای کار مشخص شده، نشان می‌دهد در این طرح دولت حاضر است در زمین‌های خالی مردم برایشان خانه بسازد. همچنین آنهایی که زمین ندارند می‌توانند از زمین‌های دولتی که در اختیار طرح ملی مسکن قرار گرفته، استفاده کنند.
* پنج: طرح تامین مصالح ساختمانی: وزارت راه و شهرسازی برای حمایت از ساختمان‌سازها و سنگین‌تر کردن کفه عرضه در بازار مسکن، طرح بازار تعهدی مصالح ساختمانی را روی میز گذاشته. قرار است در این بازار دولت مصالح ساختمانی را با قیمت کمتری در اختیار سازنده‌ها قرار دهد تا به تبع آن هزینه‌های ساخت مسکن ۳۰درصد کاهش پیدا کند.
به گفته ایرج رهبر، نایب‌رئیس انجمن انبوه‌سازان تهران، درحال حاضر قیمت زمین ۶٠درصد قیمت خانه را تشکیل می‌دهد و مهمترین فاکتور در تعیین قیمت خانه است. محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی می‌گوید، هدف از ایجاد بازار تعهدی مصالح ساختمانی این است که بتوانیم کارخانه‌های تولیدکننده را با نرخ پایین‌تری نسبت به بازار، پشتیبانی کنیم.
همچنین آنطور که مدیرعامل بانک مسکن گفته، طرح بازار تعهدی مصالح ساختمانی قرار است تا آخر تابستان عملیاتی شود. محمدحسن مرادی، مدیر امور طرح و برنامه بانک مسکن می‌گوید، با راه‌اندازی این بازار قرار است مصالح ساختمانی مورد نیاز سازندگان و انبوه‌سازانی که اقدام به ساخت مسکن در شهرها می‌کنند، پیش‌خرید شده و با نرخ ثابت در طول پروژه و به نسبت نیازی که به مصالح وجود دارد، به پروژه تزریق شود. ضمن اینکه امکان خرید قسطی مصالح ساختمانی از این بازار برای سازندگان فراهم خواهد شد.
