گفتگو با تنها خبرنگار مراسم زنان امارت اسلامی طالبان
روزنامه هفت صبح، نگین باقری | آن روز، او تنها زنی بود که در بین برقعپوشان طرفدار امارت اسلامی، با لباسی متفاوتای توی چشم میآمد. مانتوی زرد گلدار و روسری که انگار با کمی بیدقتی روی شانه انداخته شده،او را بین جمعیت زنان سیاهپوش تالار از بقیه متمایز میکرد.لیمه هوتک خبرنگار ۲۲ساله شبکه خبری شمشاد افغانستان و دانشجوی سال سوم رشته روابط بینالملل دانشگاه است که روز شنبه برای پوشش خبری در آن مراسم حاضر شده بود.
لیمه حالا بعد از پنج سال خبرنگاری، بهطور موقت از چشم طالبان پنهان شده،فیسبوک خود را بسته تا بابت این عکس معروف، خطری از سوی امارت اسلامی او را تهدید نکند.این خبرنگار میگوید زنان طالب روز شنبه در همان تالاری شعار دادند که یک ماه پیش در آن همایشی درباره نقش اقتصادی زنان برگزار شده بود. او در گفتوگو با روزنامه هفت صبح تعریف میکند که روز همایش، اطراف سالن را مردان سلاحبهدست طالبان پر کرده بودند و اجازه نمیدادند فیلمبرداران مرد وارد مراسم شوند. زنان امارت اسلامی کیستند؟ چه میخواهند و چه میگویند؟
برنامه چطور بود و چگونه برگزار شد؟
برای ما رسانهها دعوتنامه آمده بود. ما هم به همراه فیلمبردار در آن حاضر شدیم. قرار بود برنامه ساعت ۸:۳۰ صبح شروع شود ولی ۱۴:۳۰ شروع شد.طالبان به خاطر حضور مردان خبرنگار و کمرامن (فیلمبردار) اجازه اشتراک و خبررسانی به ما نمیدادند و من تنها خبرنگاری بودم که توانستم وارد سالن شوم. آخر سر بعد از جنجالهای زیادی مراسم برگزار شد و انتهای مراسم اجازه دادند مردان فیلمبردار هم داخل سالن بیایند.
شما خبرنگار این مراسم بودید. آنها چه میگفتند؟ خلاصه حرفشان چه بود؟
این خانمها خودشان را نماینده زن افغانستان معرفی میکردند و هزاران زنی که امروزه در خیابانها تجمع میکنند به نمایندگی قبول نداشتند.آنها با حقوق زنان موافق نیستند و پیرو طالبان هستند.نمیخواهند زنان در کابینه باشند.استقبال میکنند که زنان در پستهای مدیریتی قرار نگیرند و حقوقی را میخواهند که ربطی به حقوق بشر نداشته باشد.
از ادبیات و کلامشان احساس کردید که آنها تحصیلکرده بودند؟
بیشتر آنها کم سواد بودند ولی دو خانم سخنران باسواد داشتند که میگفتند به تازگی کالج را تمام کردهاند.درخواست مصاحبه انفرادی ما را قبول نکردند و به همین خاطر چیز زیادی از آنها نمیدانیم ولی شعارهایشان را یک نماینده میخواند و از بقیه میخواست که آن را تکرار کنند.
آنها در تالار چند نفر بودند؟
این خانمها ۳۰ تا ۳۵ نفر بودند.
چند ساله به نظر میرسیدند؟
نمیدانم. به نظر میرسید که آنها سن متفاوتی داشتند ولی به خاطر پوشششان مشخص نبود که نوجوانند، جوانند یا میانسال.
بین آنها چه احساسی داشتید؟
به خاطر نگاه بدی که به من داشتند احساس خطر میکردم.
عکسی از آن مراسم بیرون آمد که به نظر رسید حداقل برخی از آنها مرد هستند.این را تایید میکنید؟
آنها تمام بدن خود را پوشانده بودند. دستکشهای سیاه و نقاب داشتند. من ندیدم که کسی مرد باشد ولی ممکن است از میان آنها برخی هم مرد بودهاند و ما متوجه نشده باشیم. آنها طرفدار جمهوریت نبودند و آزادی نمیخواستند. من چیزی مبنی بر حمایت از حقوق زنان نشنیدم. آنها میگفتند که زنان دوره قبلی باید از آنها حمایت کنند.پنج سال است که من خبرنگارم و برنامههای زنان را پوشش میدهم. به مدارس، دانشگاهها، سفارتخانههای زیادی رفتم ولی آنها را تا امروز ندیده بودم.نمیدانستم که هستند؟ کجا زندگی میکنند؟
از روی لهجه یا کلامشان نمیشد تشخیص داد که آنها اهل روستا هستند یا شهر؟ یا اهل کدام شهر هستند؟
یک روز بعد از تجمع زنان تصاویری دیدیم که زنان جلالآباد (شهری پشتونشین در شرق افغانستان) به طرفداری از امارت اسلامی تجمع کردند. ممکن است آنها هم اهل جلالآباد باشند.
قبلا شما در آن تالار که زنان امارت اسلامی حضور داشتند برای پوشش برنامههای خبری دیگر رفته بودید؟
۳۰ روز قبل از این برنامه، همایش دیگری برای خانمها برگزار شده بود که آن را پوشش دادم. آن برنامه نمایشگاهی درباره دستاوردهای اقتصادی زنان بود که رسانههای خارجی هم آنها پوشش دادند. آن مراسم بر رشد اقتصادی زنان تمرکز میکرد. زنان افغانستان زنان رنجدیدهای هستند. تعداد زیادی از آنها زنان بیوه یا دارای همسرانی از کارافتاده هستند که باید خودشان نیازهای خانواده را تکافو کنند. اما ۳۰ روز بعد همه چیز تغییر کرد. هیچ پیشرفتی دیده نمیشود. یک ناامیدی برای ما درست شده و خانمها خود را ضعیف احساس میکنند. ۳۰روز پیش مدارس و ادارات برای زنان باز بود اما حالا مکتبها مسدود شده است. آنها زنان را بیرون کردند و این ما را نگران کرده است.
تا امروز طالبان در شبکههای تلویزیونی، دفاتر مجلات و یا رسانههایتان حاضر شدهاند یا در خیابانها به خود شما تذکر دادهاند؟
هفته اول که طالبان آمدند من مقابل سفارت کانادا و فرانسه رفتم تا گزارش تهیه کنم. میخواستم در این گزارش از مردم بپرسم که چرا میخواهند به خارج از کشور بروند؟ طالبان با فیلمبردار ما برخورد کردند و گفتند به زودی شما را محدود میکنیم و دیگر اجازه کار به زنان نخواهیم داد. فعلا حضور زنان خیلی کمتر دیده میشود،خانمها دیگر نمیتوانند برایمان کلیپ بفرستند و آن آزادی که در کار داشتیم دیگر نداریم.همچنین طالبان گفته که با حضور خبرنگاران نشست خبری برگزار نخواهد کرد.
بعد از انتشار گسترده یک عکس که شما را با پوششی متفاوت در تجمع زنان طرفدار طالبان نشان می دهد از روز شنبه، تهدیدی دریافت کردید؟
وقتی همکارانم تصویرم را منتشر کردند دیدم که از سوی طالبان تهدید میشوم. کامنتهای طالبان را در توئیتر و فیسبوک و زیر عکسهایی که همکارانم از من گذاشتند دیدم و به همین خاطر فعلا در خانه ماندهام. در سوشال مدیا (شبکههای اجتماعی) احساس خطر کردم و به همین خاطرم فیسبوکم را بستم.