چهار عامل اصلی نوسانات اخیر نرخ ارز
روزنامه هفت صبح | روند صعودی نرخ ارز در چهار ماه گذشته، این روزها موجی از نگرانی را مهمان بازار کشور کرده؛ تا جایی که هر دلار آمریکا با افزایش حدود هفت هزار تومانی، تاکنون از کانال ۱۴هزار تومان وارد کانال ۲۱هزار تومان شده است. خبرآنلاین با مرور مهم‌ترین اظهارنظرها و تحلیل‌ها درباره وقایع اخیر چهار مقصر این اتفاق را شناسایی کرده است.
*** اول؛ تقصیر کرونا است
عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک‌مرکزی: «تلاطم این روزهای بازار عمدتا از به‌هم خوردن تعادل عرضه و تقاضا در بازار حواله ارز، به خاطر مشکلات ناشی از کرونا در ابتدای سال نشات گرفته است. به نظر می‌رسد کرونا باعث شده که بخشی از تقاضا در ابتدای سال نتواند نیاز ارزی خود را مرتفع کند و در هفته‌های اخیر به شکل انباشته شده وارد بازار شده و قیمت ارز صرافی‌ها را تحت فشار قرار داده است. در کنار این، صادرات پس از بازگشایی مرزها که به دلیل کرونا بسته شده بودند، به اندازه گذشته احیا نشده‌اند که به چنین تقاضاهایی پاسخ دهد.»
*** دوم؛ نقش منفی درهم
جمال رزاقی، رئیس اتاق بازرگانی شیراز: «افزایش نرخ درهم به بالای ۵۵۰۰تومان و تامین نشدن ارز فعالان اقتصادی در سامانه نیما و افزایش تقاضا در بازار آزاد منجر به افزایش نرخ دلار شده است. با توجه به تاثیرپذیری نرخ دلار از حواله درهم و پیش‌بینی رشد آن، قیمت دلار نیز همچنان افزایشی باشد بنابراین پیشنهاد می‌شود که بازارساز عرضه حواله را تقویت کند.
به اعتقاد برخی تحلیلگران، رشد باثبات نرخ ارز در هفته گذشته به دلیل شرایط و اخبار سیاسی بوده و احتمال ریزش قیمت‌ها در روزهای آتی وجود دارد. از طرفی به اعتقاد برخی دیگر از تحلیلگران، تداوم رشد نقدینگی و افزایش انتظارات تورمی، کاهش بیشتر ارزش ریال را به دنبال داشته و نرخ دلار همچنان افزایشی خواهد بود.»
*** سوم؛ کاهش درآمدهای ارزی
عباس آرگون، کارشناس اقتصادی: «بخش اصلی مشکل به کاهش درآمدهای ارزی باز می‌گردد. در واقع اگر کاهش درآمدهای ارزی این نوسانات هم رخ نمی‌داد. در این میان باید توجه داشت هم کاهش قیمت نفت و هم میزان فروش نفت کاهش را تجربه کردند. علاوه بر این شیوع ویروس کرونا نیز اثرات خود را بر جا گذاشت که به کاهش صادرات غیرنفتی منجر شد.
درواقع با شیوع کرونا، امکان تردد محدود شد و این امر بر مراودات تجاری نیز اثرگذار بود. از سوی دیگر، بخشی از منابع کشور هم فریز شدند و به کشور باز نمی‌گردند. در نتیجه این اخلال در درآمد ارزی طبیعی بود که روزهای گذشته افزایش نسبی قیمت ارزهای مختلف را تجربه کنیم. رفت و برگشت قیمت‌ها در بازار ارز نیز ناشی از چسبندگی بالای قیمت از یک سو و مقاومت کسانی است که از قیمت‌های بالا سود می‌برند. از سوی دیگر است. البته بحث قطعنامه‌ای که علیه ایران صادر شد نیز تبعات روانی خود را دارد که به شکل کوتاه‌مدت می‌تواند قدرت پول ملی را کاهش دهد اما این اثر مقطعی است.»
*** چهارم؛ بیماری قدیمی اقتصاد ایران
مجید سلیمی‌بروجنی، تحلیلگر اقتصادی: «نگاهی به سرنوشت اقتصاد ایران در چهار دهه گذشته گویای این حقیقت است که به هنگام التهابات بازار دلار، سایر بازارها نیز دنباله‌رو دلار می‌شوند. به بیان دیگر، سایر قیمت‌ها در بازارهایی همچون طلا، خودرو، مسکن هر کدام با ضریب معینی خودشان را با قیمت دلار تطبیق می‌دهند. نرخ ارز بارها و بارها در اقتصاد ایران سرکوب شده است.
به طور نمونه، نگاهی به روند نرخ ارز در دهه ۸۰شمسی به ما خواهد گفت که متوسط قیمت دلار در طول ۱۰سال تنها ۳۰درصد افزایش پیدا کرده است ولی این سرکوب قیمتی بلافاصله با یک جهش قوی در سال‌های ۹۰ و ۹۱ جبران شده است. این جهش‌های سنگین نتوانست درسی به دولتمردان بدهد چراکه یک‌بار دیگر در فاصله سال‌های ۹۲ تا ۹۶ تاکتیک تثبیت نرخ ارز در شرایط بالا بودن درآمدهای ارزی را پیش برد و این بار به شکل سنگین‌تری و با افزایش عجیب نرخ ارز مواجه شد .
در سال ۹۷ جهش بالای ۲۰۰درصد را تجربه کرد. یکی از بهانه‌هایی که دولتمردان با کمک آن، نرخ ارز را سرکوب می‌کرده‌اند، این بوده که جامعه آمادگی لازم را برای پذیرش افزایش قیمت ارز ندارد. به همین دلیل هم در طول چند دهه گذشته هرگونه اصلاح در سازوکار ارزی کنار گذاشته شد.»
