چند خبر کوتاه از کتاب و تازه‌های ادبیات را بخوانید
روزنامه هفت صبح| جلال‌های بی‌جایزه! امسال قرار بود ۲۵۰میلیون تومان به برگزیده جایزه جلال تعلق بگیرد اما نویسنده‌ای موفق به دریافت گران‌ترین جایزه نشد. فقط حمیدرضا اسماعیلی نویسنده «سازمان سیاسی بهاییت» به‌عنوان برگزیده مستندنگاری معرفی شد. به همین دلیل خبرگزاری کتاب، گفت‌وگویی با وجیهه سامانی، دبیر علمی این جایزه انجام داده و در این‌باره پرسیده است. سامانی هم در پاسخ به این شبهه گفته: «هرگز محدودیت و منعی در دادن جایزه و هیچ تذکری نسبت به نداشتن برگزیده در جهت کاهش هزینه‌ها نداشتیم…
حقیقت این است از اولین روز پذیرش این مسئولیت، عمیقا مایل بودم در هر چهار بخش اصلی جایزه جلال، برگزیده داشته باشیم. این را در جلسه اول با داوران گروه‌های چهارگانه مطرح کردم و گفتم هم بنده به عنوان دبیر علمی و هم تمام مدیران و متولیان این جایزه ادبی، مایلند این اتفاق بیفتد و از داوران خواستم با این نیت و با این دید و رویکرد به روند داوری ورود کنند.
اما در ادامه و با بررسی دقیق آثار، شرایط به نحوی پیش رفت که حتی در یکی دو بخش، داوران در انتخاب کتاب شایسته تقدیر هم دچار تردید شده بودند، چرا که آثار به لحاظ تکنیک و ساختار یا محتوا و مضمون دچار ضعف‌های عمده و جدی بود. البته هشدار در مورد این بخش‌ها از ادوار پیش جایزه داده شده بوده و این در بیانیه دبیرعلمی دوره‌های قبل این جایزه هم مستند و موجود است و این ضعف‌ها فقط منوط به این دوره نمی‌شود. مثلا در بخش نقد ادبی از مجموع پانزده دوره، فقط چهار دوره اثر برگزیده داشته‌ایم.»
جادوی زبان
کتاب «جادوی زبان» اثر سیروس شمیسا که تابستان منتشر شده بود، اخیرا از سوی نشر قطره برای بار دوم به بازار آمده است. شمیسا در بخشی از پیشگفتار خود بر این کتاب نوشته است: «حقیقت این است که بسیاری از مطالب این کتاب همراه با نمونه‌های بیشتر در کتاب‌های دیگر من هم به نحوی آمده است، لذا چندان به مقدمات نپرداختم یا مطالب را طول و تفصیل ندادم، عمده هدف من این بود که مفهوم کلی جادوی زبان را که باعث ارتباطات متعددی در بین کلمات - چه پنهان و چه آشکار - می‌شود، توضیح دهم.
متن ادبی متنی است مبتنی بر تداعی معانی‌های دور و دراز که با گذشت زمان مقداری از آن تداعی‌ها محو می‌شود، اما تداعی‌های جدیدی به آن افزوده می‌شود مثل دیوان حافظ یا بوف کور هدایت. اگر خواننده با این مفهوم آشنا شود خود کارکرد جادوی زبان را در متون ادبی، مذهبی و عرفانی اصیل خواهد دید و شواهد متعددی نیز خواهد یافت. بدین ترتیب مقصود من از جادوی زبان این نیست که کلام بزرگان تا چه حد زیبا، ساحر و افسون‌کننده است و خواننده را محسور زیبایی خود می‌کند».
کتاب جادوی زبان 11 فصل شامل «کلیات»، «بدیع»، «کلمات محتمل الضدین»، «ریشه لغات»، «شعبده بازی‌های زبانی»، «تصادفات زبانی»، «خاطره پنهان» و «ناخودآگاه متون»، «گزینش»، «جادوی زبان در شعر فروغ»، «زبان روح» و«انواع جمله» را دربردارد. نشر قطره دومین چاپ کتاب «جادوی زبان» اثر سیروس شمیسا را به‌تازگی در ۲۵۰ صفحه و بهای ۱۰۸ هزار تومان عرضه کرده است.
فردوسی چه روزی به دنیا آمد؟
میرجلال‌الدین کزازی، شاهنامه‌پژوه و استاد زبان و ادبیات فارسی تاکید دارد که هیچ‌یک از تاریخ‌هایی که برای زادروز فردوسی بیان می‌کنند بی‌چندوچون نیست و ناچاریم به گمانه‌زنی‌هایی در این باب دل‌خوش کنیم. ماجرا از این قرار است که درباره تولد، زندگی و زمان درگذشت حکیم ابوالقاسم فردوسی اطلاع دقیقی در دست نیست. با این حال 25 اردیبهشت در تقویم، روز بزرگداشت این شاعر حماسه‌سرای ایرانی و سراینده شاهنامه است و روز یکم بهمن ماه در برخی منابع زادروز فردوسی عنوان شده است.
از فحوای ابیات شاهنامه روشن شده که حماسه‌سرای بزرگ ایران، حکیم ابوالقاسم فردوسی اوایل قرن چهارم هجری چشم به جهان گشود و در اواخر قرن چهارم چشم از جهان فرو بست و در زادگاه خویش به خاک سپرده شد. هنوز پژوهشگران و فردوسی‌شناسان در خصوص سال تولد، وفات و آغاز و پایان سرایش شاهنامه به تاریخ مستند و جامع نرسیده‌اند و به‌ویژه درباره روز دقیق تولد وی سندیت تاریخی قائل نیستند.
میرجلال‌الدین کزازی، از شاهنامه‌‌پژوهان و محققان زبان و ادبیات فارسی در گفت‌وگو با ایبنا با تاکید بر اینکه هیچ‌کدام از تاریخ‌های بیان شده درباره روز تولد فردوسی از جمله سوم دی یا یکم بهمن بی‌چندوچون نیست، می‌گوید: «در شاهنامه به‌روشنی تاریخ تولد فردوسی بازتاب نیافته و اگر چنین بود، نیاز به گمانه‌زنی‌هایی برای تاریخ تولد سراینده شاهنامه نداشتیم. اکنون به‌ناچار باید به گمانه‌زنی‌ها دل خوش کرد تا زمانی که با برهان‌هایی استوار یکی از آن گمان‌ها را بپذیریم یا همه را به کناری بگذاریم.»
در جشنواره قصه‌گویی یزد
رقابتِ ۲۱ شرکت‌کننده ایرانی و خارجی در بخش بین‌الملل بیست‌وچهارمین جشنواره قصه‌گویی به میزبانی یزد از هفته پیش آغاز شد. شش قصه‌گوی خارجی از کشورهای لبنان، مالزی، هند، کلمبیا و ترکیه به همراه ۱۵ قصه‌گوی ایرانی در بخش بین‌الملل بیست و چهارمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی در شهر میراث جهانی یزد رقابت می‌کنند.
سحر شحادی از لبنان، نور اظهر اسحاق از مالزی، دیویا سرکار و سیما موکرجی از هند، مائوریتسیو پاتینو از کلمبیا و افه الماس از کشور ترکیه به شکل آفلاین و محسن کریمی، مرضیه پولادی، سوسن حیاتی، مصطفی جعفری‌خوزانی، زینب موسوی، فاطمه غفاری‌سروستانی، لیلا خلیفه‌سقا، شبنم سیدی، شادی پاکزاد، محمود خرقانی، مهری خسرویان، محسن وظیفه، محمدجواد علیمردانی، هادی رفیعی و فاطمه بحرانی از ایران در این بخش قصه‌گویی می‌کنند.
سحر شحادی، مجری تلویزیون لبنان و قصه‌گو پیش از این در جشنواره قصه‌گویی ایران به عنوان داور حضور داشته و قصه‌گویی هم کرده است. او در این دوره از جشنواره با قصه «خنده‌های پنهان از جوراب‌ها» شرکت کرده است. نور اظهر اسحاق از کشور مالزی، قصه‌گویی است که سال ۲۰۱۸ با قصه «کوروس بزِ» در جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی کانون حضور داشته است.
او که کارمند بخش آموزش موزه پتروناس است، با قصه «چگونه مورچه‌خوارها پولک‌دار شدند» در جشنواره امسال حضور دارد. دیویا سرکار از هند نیز قصه‌گویی است که برای نخستین بار در جشنواره قصه‌گویی کانون پرورش فکری حضور یافته است و قصه «آهنگی برای فروش» را اجرا می‌کند. سیما موکرجی، دیگر شرکت‌کننده هندی است که با قصه «افسانه رنگین کمان» برای نخستین‌بار در جشنواره حضور دارد.
