چرا کار مخالف پوتین به بیمارستان کشیده شد؟
روزنامه هفت صبح، مهسا مژدهی | یک: آلکسی ناوالنی مرد ۴۴ساله‌ای است که حالا در کما در بیمارستانی در آلمان بستری شده است و مشخص نیست که هرگز به هوش بیاید یا رازش را با خود به گور ببرد. به گفته کایرا یارمیش، سخنگوی ناوالنی او هفته گذشته در راه بازگشت از شهر تومسک به مسکو با جیغ و گریه در هواپیما به زمین افتاد و هواپیما مجبور به فرود اضطراری در شهر امسک شد. به گفته او، ناوالنی در آن روز تنها یک لیوان چای خورده و ممکن است که بحث مسمومیت در کار باشد.
* دو: در همان روزهای نخست یک منبع در بیمارستان شهر امسک به خبرگزاری روسی تاس گفته بود که ناوالنی به خاطر مسمومیت تحت درمان است. این خبر در داخل روسیه با استقبال رو‌به‌رو نشد اما عکسی که توسط یک فرد عادی از این فعال سیاسی در فرودگاه گرفته شده بود، نشان می‌داد که او اندکی پیش از اینکه سوار هواپیما شود یک لیوان کاغذی چای در دست داشته و از آن نوشیده است و بلافاصله بعد از آنکه هواپیما بلند شده، او احساس ناآرامی کرده که این احساس کمی بعد به ناله‌هایی از سر درد منجر شده است.
* سه: با وجود اینکه دولت روسیه مسموم کردن ناوالنی را رد می‌کند اما به نظر می‌رسد در بیمارستان احتیاط بیش از حدی به خرج داده است تا جایی که به همسر و مادر دو فرزند او اجازه حضور بر بالین بیمار داده نشده. آلمان و انگلیس از همان ابتدا اعلام کردند که مایلند پذیرای ناوالنی در بیمارستان‌هایشان باشند. پیشنهاد انگلیس رد شد اما پیکر ناوالنی که در اغما به سر می‌برد با موافقت دولت روسیه به آلمان فرستاده شد.
* چهار: اسم الکساندر ناوالنی، از سال ۲۰۱۱ و با تشکیل حزب روسیه متحد بر سر زبان‌ها افتاد. او داعیه ضد فساد داشت و خود را رو در رو با پوتین قرار داد. اتفاقی که تا پیش از این به صورت علنی نیفتاده بود. در سال ۲۰۱۱ او پوتین را متهم کرد که در نتایج انتخابات دست برده و به همین جرم دو هفته به زندان رفت. دو سال بعد پرونده‌ای در خصوص اختلاس ناوالنی رو شد و او باز راهی زندان شد.
اما هنوز مشخص نیست که آن پرونده تا چه اندازه صحت داشته است. ناوالنی می‌خواست که در سال ۲۰۱۸ رقیبی برای پوتین باشد ولی همین پرونده اختلاس مانع او شد. اما مهم‌ترین تنش بین پوتین و ناوالنی در ماه‌های اخیر رخ داد. با اصلاح قانونی اساسی روسیه، پوتین حالا‌حالاها در راس قدرت می‌ماند.
ناوالنی به همین دلیل از رئیس‌جمهور عصبانی است و می‌گوید او با این اصلاحات در حقیقت تقلب کرده و ریاست‌جمهوری مادام‌العمر در مسکو را به نام خود زده است. این وضع وقتی بغرنج‌تر می‌شود که بدانیم این مرد جوان در سال ۲۰۱۲ توانست با استفاده از اینترنت و وبلاگ پرطرفدارش تظاهرات عظیمی را در روسیه به راه بیندازد.
* پنج: اما منتقدان نظریه ترور ناوالنی می‌گویند که او چه اهمیتی می‌تواند برای پوتین داشته باشد؟ واقعیت این است که پوتین سال‌هاست قدرت بلامنازع در روسیه است و روس‌ها با ذهن روسی خود حضور مردی قدرتمند، با چهره‌ای سنگی و زیرک را در راس امور خود می‌پسندند. مخالفت با پوتین در قشر جوان‌تر بسیار بالاست. آنها به سیاست‌های او در زمینه مسائل جنسیتی، آزادی مطبوعات و … می‌تازند اما مخالفت جدی چندان محلی از اعراب ندارد.
اکثریت روس‌ها دولتی قدرتمند که شر مخالفان را از سرخود کم کند می‌پسندند. واقعیت این است که ناوالنی آنقدرها هم نمی‌توانست خیال پوتین را مشوش کند. او بیشتر شخصیتی نمایشی داشت و با استفاده از شبکه‌های اجتماعی مورد توجه قرار می‌گرفت اما روس‌ها اغلب به چنین شخصیت‌هایی برای سپردن بار یک کشور اعتماد نمی‌کنند.
* شش: اما کشتن با سم در روسیه سابقه کمی ندارد. یک شایعه قدیمی می‌گوید یک بار کا گ ب، سرویس اطلاعاتی شوروی، سگ اسدالله علم را با سم مسموم کرده بود تا بتواند در خانه‌اش شنود کار بگذارد. این شایعه هرچند غیرممکن به نظر می‌رسد اما نشان می‌دهد که چنین روش‌هایی در زمان شوروی دور از ذهن نبوده و برای مردم هم قابل باور به نظر می‌رسد.
اما در سال ۲۰۰۶ یک افسر اطلاعاتی سابق سازمان اطلاعات خارجی روسیه و منتقد دولت ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در اثر آلودگی به عنصر رادیواکتیو پولونیوم با جرم اتمی ۲۱۰ در روز ۲۳ نوامبر ۲۰۰۶ در شهر لندن به‌طور مرموزی به قتل رسید. آلکساندر لیتوینینکو درست هم سن ناوالنی بود و به گفته روسیه مامور سرویس اطلاعاتی بریتانیا و یک جاسوس به حساب می‌آمد.
سال گذشته هم ماجرای اسکریپال پیش آمد که در آن مامور نظامی سابق اطلاعات روسیه به همراه دخترش با گاز عامل اعصاب مسموم شدند. سم البته به خوبی کار خودش را انجام نداد اما این اقدام روسیه را در بحرانی بین‌المللی قرار داد که باعث اختلاف بین لندن و مسکو و برخی تحریم‌ها علیه این کشور شد.
