چرا ایران طرح چهار ماده‌ای فرانسه را نپذیرفت؟
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی | فضای سیاسی میان ایران و آمریکا از شامگاه سه‌شنبه، تحت تاثیر طرح چهار ماده‌ای فرانسه قرار گرفته است. طرحی که ظاهرا بر مبنای آن ایران باید تضمین بدهد که به دنبال بمب اتم نیست و امنیت منطقه را به هم نمی‌ریزد و برای مذاکره در خصوص توافق بلندمدت هسته‌ای آماده است و در مقابل آمریکا هم تحریم‌های وضع شده از سال ۲۰۱۷ به این سو را لغو می‌کند.
سوالی که پس از افشای جزئیات این طرح، به وجود آمده این است که چرا ایران و آمریکا نتوانستند بر سر این مفاد توافق کنند. مگر غیر از این است که ایران می‌گوید نقشی مخرب در امنیت منطقه ندارد و به دنبال بمب اتم نیست؟ پس چرا در این زمینه توافقی صورت نگرفته است؟
* یک: نکته اول در این خصوص که توسط رسانه‌ها نیز مطرح شده این است که شکل مذاکره بر سر این ماجرا از سوی دو طرف، بسیار مهم است. ایران هرگونه مذاکره با آمریکا را به دو شرط محدود کرده است: مذاکره باید در کمیسیون برجام باشد و پس از لغو تحریم‌ها. این ظاهرا چیزی نیست که آمریکایی‌ها بخواهند.
آن‌ها ظاهرا مذاکره برای رفع تحریم را مطالبه می‌کنند و ایران می‌گوید رفع تحریم پیش شرط مذاکره است. ضمنا ممکن است هنوز هم شرط ترامپ برای اینکه عکس یادگاری در این میان باشد هم مطرح باشد. سخنان چهارشنبه روحانی در خصوص اینکه آماده فداکاری برای مردم است؛ شاید کنایه‌ای به این مسئله باشد چرا که روحانی می‌داند چنین عکسی می‌تواند بزرگ‌ترین ریسک زندگی سیاسی او باشد.
* دو: نکته دوم شکل بیان عبارات در طرح فرانسه است. این موضوع چهارشنبه در بیان رئیس جمهور و وزیر امور خارجه هم بود. دو بندی که در آن ایران باید تضمین بدهد که به دنبال بمب اتم نیست و تضمین بدهد که به دنبال حمله‌ای به کشوری در منطقه نیست و امنیت آن را به هم نمی‌ریزد به نظر متضمن این موضوع است که ایران پیش از این به دنبال بمب اتم بوده و ضمنا پیش از این امنیت منطقه را به هم می‌ریخته است.
این نکته‌ای نیست که ایران همواره آن را رد کرده است. در عین حال مسئله عدم حمله به هیچ کشوری در منطقه با مسئله رژیم صهیونیستی و مبارزه با آن تنافی دارد. به هر حال اروپایی‌ها و آمریکا اسرائیل را هم موجودیتی در این منطقه می‌دانند و ممکن است از این طرح چهار ماده‌ای به عنوان پایه‌ای برای امنیت اسرائیل هم استفاده کنند. از این روست که ایران این عبارات را نپذیرفته است.
با این حال به نظر نمی‌رسد که فضای مذاکراتی به این شکل راکدی که در حال حاضر دیده می‌شود وجود داشته باشد.
ممکن است عبدالمهدی، نخست وزیر عراق با پیشنهاد دیدار بن سلمان و روحانی در بغداد، به تهران بیاید و دور جدید مذاکرات دوباره جان بگیرد و ممکن هم هست که فرانسوی‌ها در آستانه دور چهارم کاهش تعهدات برجامی، مخصوصا با تاکید رهبری بر انجام آن، دوباره به تکاپو بیفتند و برای نگه داشتن برجام، دست کم در وضعیت کما تلاش کنند.
