پنج ابهام درباره پرداخت وام سهام عدالت
روزنامه هفت صبح | دارندگان سهام عدالت میتوانند معادل نیمی از ارزش کل سهام خود را از شعب بانک‌ها به‌صورت وام و کارت اعتباری خرید دریافت کنند. این موضوع یا حداقل نحوه اجرای آن به‌شکلی است که می‌‌توان انتقاداتی به آن وارد کرد.
* یک: الزام به استفاده و نصب اپلیکیشن
دولت می‌گوید شیوه پرداخت این وام بسیار سهل در نظر گرفته شده تا همه دارندگان سهام عدالت بتوانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن، به پشتوانه سهام عدالت خود، وام دریافت کنند. دلیل این امر را هم عدم نیاز به معرفی ضامن از سوی وام‌گیرندگان عنوان کرده و می‌گوید دارندگان سهام عدالت صرفاً با ارائه مدارک هویتی خود و بدون ارائه هیچگونه تضمینی، میتوانند وام خود را از بانک‌ها دریافت کنند اما بررسی میدانی حاکی از آن است که برای پرداخت این وام آنگونه که باید، تدابیر لازم اندیشیده نشده است.
گام اول، سامانه‌هایی است که از سوی بانک‌های عامل تعیین شده و افراد برای ثبت تقاضای خود باید حتما به این سامانه‌ها مراجعه کرده و فرآیند ارسال درخواست و دریافت وام خود را صرفاً از این طریق پیگیری کنند. وقتی متقاضی به سامانه‌های تعیین شده مراجعه می‌کند، با صفحه‌ای روبه‌رو می‌شود که الزام او به نصب اپلیکیشن مربوطه را گوشزد می‌کند. بنابراین افراد برای دریافت این وام در گام اول، باید گوشی هوشمند در اختیار داشته باشند.
* دو: رونق کسب‌وکارهای حاشیه‌ای و کاذب
افرادی که گوشی هوشمند ندارند یا کار کردن با اپلیکیشن‌های موبایلی برای‌شان دشوار است، مراحل ثبت‌نام و ثبت درخواست خود را به کافی‌نت‌ها یا جاهایی مثل آن می‌برند. سوای اینکه چنین کاری چقدر احتمال سوءاستفاده از مدارک هویتی افراد متقاضی را افزایش می‌دهد، باید نکته منفی دیگری را هم درنظر گرفت که درخواست دریافت هزینه و تشکیل کسب‌وکارهای کاذب حاشیه‌ای است.
احتمالا شبیه آن دسته افراد که چند سال پیش در حاشیه خیابان‌ها به‌مردم مجوز ورود به محدوده طرح ترافیک می‌فروختند. یکی از متقاضیان دریافت وام سهام عدالت در این باره به خبرگزاری مهر گفته: مجدد بساط ثبت‌نام وام سهام عدالت از سوی برخی کافی‌نت‌ها به راه افتاده و هم‌اکنون امکان برخی سوءاستفاده‌ها مثل گرفتن شماره کارت بانکی و رمز دوم و مواردی از این دست برای افرادی که اطلاعات کافی از مکانیزم‌های امنیتی کارت‌های بانکی ندارند، بسیار بالا است.
* سه: کاغذبازی، بروکراسی
متقاضیان ثبت‌نام و دریافت وام سهام عدالت پس از مراجعه به اپلیکیشن باید مدارک زیادی بارگذاری کنند. چیزهایی مثل مدارک هویتی که پیش از این بارها از آنها درخواست شده بود، در حالی‌که اگر درخواست دارندگان سهام عدالت دقیقا به همان بانکی هدایت شود که خودشان به‌عنوان کارگزار تعیین یا شماره شبای خود را در آن بانک تعریف کرده بودند، این همه دردسر و کاغذبازی و بروکراسی پیش نمی‌آمد. این موضوع باتوجه به طیف افرادی که میتوانند متقاضی اصلی دریافت چنین وامی باشند، یک امر ضروری خواهد بود و دردسرها و حاشیه‌ها را کاهش می‌دهد.
* چهار: سردرگمی درباره ارزش سهام عدالت و میزان وام
مهم‌ترین ابهام درباره تعیین ارزش سهام عدالت است که به‌صورت روزانه تغییر می‌کند. در روزهایی که شاخص با نوسانات زیاد دست و پنجه نرم می‌کند و وضعیت نرخ سهام در بسیاری از نمادها نامشخص است، تعیین ارزش واقعی سهام عدالت مشکل به‌نظر می‌رسد. بنابراین در پروسه قیمت‌گذاری ۵۰درصد از کل این سهام احتمالا بانک به‌نفع مشتری اقدام نمی‌کند. از آن گذشته وقتی مالک سهام عدالت می‌تواند ۶۰درصد کل سهام خود را بفروشد، چرا باید ۵۰درصد ارزش سهام او توسط بانک به‌عنوان وثیقه پذیرفته شود؟
* پنج: ابهام در مورد پرداخت سود و کارمزد
دولت اعلام کرده متقاضیان دریافت وام بر مبنای سهام عدالت، اگر ظرف مدت یک ماه کل مبلغ را به شبکه بانکی برگردانند از نرخ سود صفر درصدی برخوردار خواهند بود؛ در حالی که مشخص نیست که آیا بانک‌ها کارمزد خود را هم برای این وام‌ها کنار می‌گذارند یا خیر.
تجربه نشان داده که بانک، کارمزد خود را در ابتدا کنار گذاشته و پیش از پرداخت وام به حساب مشتری، آن را کسر می‌کند و ضمن اینکه اگر مدت زمان بازپرداخت بالاتر از یک ماه باشد، مشتری باید ۱۸درصد سود را هم بپردازد. پرداخت نرخ سود ۱۸درصدی برای وام سهام عدالت آن هم از سوی ضعیف‌ترین اقشار جامعه که دارنده سهام عدالت هستند، نکته‌ای مهم است.
