پشت پرده بحران کره و بستنی و خامه
روزنامه هفت صبح | ماجرا پنج روز است که شروع شده یعنی دقیقا از فردای روزی که اعلام شد قرار است کره ملی وارد بازار شود کره شروع کرد به آب شدن و توی زمین فرو رفتن تا جایی که خبر رسید سوپرمارکت‌ها کره ندارند و فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم کره‌های باقی‌مانده را به هر نفر فقط یکی می‌فروشند.
از آن طرف صنایع غذایی که با کره سر و کار داشتند هم اعلام کردند که در تهیه آن درمانده‌اند و تولیدشان با مشکل جدی روبه‌رو شده. تا اینکه پریروز بالاخره سر و کله کره‌ها پیدا شد اما با قیمت‌های جدید. اینطور که از بازار خبر می‌رسد کره ۲۰۰گرمی تا ۱۵هزار تومان فروخته می‌شود. همین هم باعث شده خیلی‌ها فکر کنند کمیاب شدن کره مقدمه‌ای برای افزایش قیمتش بوده.
*** راست یا دروغ؟
اینطور که دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی می‌گوید : « نزدیک به یک سال است که یک گرم کره هم وارد ایران نشده . تا قبل از این بیشتر از ۹۰ درصد کره مصرفی ایران از کشورهای اروگوئه، امارات، ایرلند، آلمان، بلژیک، ترکیه، چین، سوئد، نیوزیلند و هلند وارد می‌شده و ما این محصول را با تغییر بسته‌بندی می‌فروختیم.
دلیل واردات کره هم این بوده که کشیدن کره از حجم بالای شیر نیاز به دستگاه‌ها و تکنولوژی پیشرفته دارد که کارخانه‌های ایرانی نداشته‌اند.از طرفی ایرانی‌ها ماست و شیر پرچرب را خیلی بیشتر از کم چرب دوست دارند برای همین کره گرفتن از شیر که باعث می‌شود تقریبا تمام چربی‌اش را از دست بدهد مساوی بوده با باد کردن شیرهای کم چرب روی دست تولیدکننده‌ها بنابراین رغبتی برای وارد کردن و اجرای تکنولوژی کره‌گیری صنعتی از شیر نشان نمی‌دادند تا اینکه سال گذشته واردات کره ممنوع شد و پروژه کره ملی کلید خورد.
چون با توجه به اینکه کره سالانه ۴۰۰ میلیون دلار (به گفته دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی) از ایران ارزبری می‌کرده و دیگر واردات آن به صرفه نبوده است. به این ترتیب شرکت‌های لبنی با تسهیلات دولتی شروع به واردات دستگاه‌های پیشرفته تولید کره می‌کنند و از آن طرف هم وزارت جهاد کشاورزی اختصاص ارز دولتی به کره را متوقف کرده و عملا واردات آن ممنوع می‌شود.
قرار بوده در این مدتی که کره وارد نمی‌شود و کارخانه‌های لبنی هم خودشان را برای ساخت کره ملی آماده می‌کنند، کره‌های دپو شده از واردات سال گذشته مصرف شود و شرکت‌ها در همکاری با دولت قیمت آن را افزایش ندهند اما انگار یک هفته مانده به عرضه کره ملی، ناگهان این تفاهم به هم خورده و نه تنها برای پنج روز کره در بازار کمیاب شده بلکه بعد از آن با قیمت‌های بالا عرضه می‌شود.
دلیلش هم انگار پایان تفاهم دولت و لبنی‌ها برای فروش کره با قیمت مناسب بوده و شرکت‌های لبنیاتی هم تصمیم گرفته‌اند که قیمت کره را هم مثل هر چیز دیگری افزایش بدهند. اینها را دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی می‌گوید و توضیح می‌دهد:«از سال ۱۳۹۷ تاکنون با‌توجه به افزایش نرخ ارز و میزان نرخ تورم، شرکت‌های لبنی با دولت همکاری کردند و قیمت کره را ثابت نگه داشتند.
اما حالا با افزایش نرخ ارز و واردات فناوری‌های جدید و اینکه در نظر داریم که پیوسته قیمت شیرخام را افزایش دهیم دیگر نمی‌توان مثل گذشته کره فروخت، تا همین اواخر قیمت هر کیلو برای عرضه ۸۰هزار تومان تمام می‌شد اما الان این رقم حداقل به ۱۲۰هزار تومان می‌رسد.»
*** ورود آقای جهانپور
این وسط بد نیست توئیت کیانوش جهانپور را هم با هم مرور کنیم؛ مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت که مدیر روابط عمومی سازمان غذا و دارو نیز هست در توئیتی به جدول تغذیه‌ای روی خوراکی‌ها اشاره کرد و نوشت که اگر به این جدول توجه کنیم احتمالا کره و روغن کمتری مصرف می‌کنیم. بعد هم در مقابل انتقادات نه تنها عقب‌نشینی نکرد بلکه تاکید کرد که کره کالری و چربی اشباع بالایی دارد و بهتر است مردم به جای آن از روغن زیتون، آووکادو، آجیل و… استفاده کنند!
این حرف در حالی که در فضای مجازی صحبت گرانی و نایاب شدن کره بود باعث شد که خیلی از کاربران قیمت محصولات جایگزین آقای جهانپور را مرور کرده و یاد و خاطره ماری آنتوانت را زنده کنند که گفته بود مردم اگر نان ندارند خب بیسکویت بخورند!
*** کره بعد از بستنی
چند روز قبل از کمیاب شدن کره، خبر توقف تولید چند مدل بستنی از جمله عروسکی و قیفی رسید.
میهن اعلام کرد که در خط تولید این دو بستنی اختلال ایجاد شده و فعلا امکان تولید آنها وجود ندارد. همان موقع توقف تولید این دو بستنی به دلیل اختلال در خط تولید دستمایه خنده و شوخی اهالی شبکه‌های اجتماعی شد اما کم‌کم صداهایی شنیده شد که می‌گفتند کمبود کره دلیل توقف خط تولید آنها شده.
یک فعال اقتصادی به تجارت نیوز گفت: «علت توقف در خطوط تولید برخی تولیدکنندگان بستنی‌ها به کمبود کره ارتباط دارد. متاسفانه برخی شرکت‌ها، بزرگ‌ترین دریافت‌کننده ارز ۴۲۰۰ تومانی هستند و پرونده‌هایی در این رابطه در سازمان بازرسی کشوری تشکیل شده است. با آن که افراد بیشترین ارز را بابت واردات کره از بانک مرکزی اخذ کرده‌اند اما خودشان با معضل کمبود کره روبه‌رو شدند چراکه از ارز دولتی به جای واردات کره در بخش‌های دیگر استفاده کرده‌اند.»
این حرف با واکنش تولیدکننده‌های بستنی روبه‌رو شد و آنها اعلام کردند که بستنی‌هایی مثل قیفی و عروسکی کمترین کره مورد نیاز را بین تمام بستنی‌ها دارند و اگر این دلیل شرکت‌های لبنی بود حتما بستنی‌هایی که کره بیشتری می‌خواهند اول قربانی می‌شدند. تا همین الان هم با وجود اینکه خبری از بستنی قیفی و عروسکی در مغازه‌ها نیست، جزئیات عدم تولید آنها اعلام نشده است.
*** شیر و خامه بعد از کره
درست در وانفسای کمیاب شدن کره و دو مدل از بستنی‌های محبوب، شیر و خامه هم گران شدند تا حاشیه‌های بازار لبنیات کامل شود. کاربران شبکه‌های اجتماعی عکس‌هایی در مقایسه خامه قبل از گرانی با خامه بعد از گرانی منتشر کردند که نشان می‌داد این محصول نزدیک به دو برابر گران شده است.
در این مورد هم انجمن صنایع لبنی اعلام کرد که نه تنها قیمت بسته‌بندی زیاد شده بلکه شیر خام هم افزایش قیمت داشته و از آن طرف شیرخشک صنعتی که برای تولید خامه استفاده می‌شود هم گران شده بنابراین افزایش قیمت خامه طبیعی است اما هنوز ستاد تنظیم بازار و سازمان حفظ حقوق مصرف‌کننده نسبت به این موضوع واکنش نشان نداده‌اند.
