پرحادثه‌ترین دی ماه عمر ما
روزنامه هفت صبح، فرید عطارزاده | مروری بر همه حوادثی که این سال‌ها در ماه اول زمستان از سر گذرانده‌ایم. این دو هفته ای که از دی ماه ۱۳۹۸ بر ما گذشت احتمالا عجیب‌ترین و تلخ‌ترین روزهای عمر ما در ایران بود. وقایع ناگواری که آنقدر پشت سرهم و بدون معطلی روی سرمان آوار شد که فرصت سوگواری هم پیدا نکردیم.
از بامداد ۱۳ دی که خبر ترور سردار شهید قاسم سلیمانی را شنیدیم و بعد جان‌باختن دست‌کم ۵۶نفر از هموطنان در حاشیه مراسم خاکسپاری در کرمان تا سقوط پرواز ۷۵۲ایرلاین اوکراینی در بامداد نحس ۱۸دی ماه و سیل سیستان و بلوچستان جامعه ایران روزهای پرالتهابی را گذراند.
درست در همین روزها حوادثی مثل واژگونی اتوبوس در سوادکوه و جان باختن ۱۹نفر دیگر از هموطنان را هم داشتیم و لحظه به لحظه این دو هفته با دلشوره شروع یک جنگ و جنایت تازه از ترامپ سپری شد. هرچند روزها و هفته‌های قبل هم حال و روزمان خیلی تعریفی نداشت. خوب که فکر می‌کنیم دی ماه سال‌های پیش هم از این اتفاقات عجیب و اندوهناک کم نداشتیم و آن‌ها هم تبدیل شدند به ضایعه روانی و ترومای جمعی ما ایرانیان.
۵ دی ماه ۱۳۸۲ بم لرزید. ۱۶ دی ماه ۹۶ سانچی در آتش سوخت. ۳۰دی ماه ۱۳۹۵ پلاسکو فرو ریخت و ۴دی ماه ۱۳۹۷ اتوبوس دانشجویان دانشگاه علوم تحقیقات تهران واژگون شد یا حتی خیلی عقب‌تر در دی ماه ۱۳۴۶ و درگذشت غلامرضا تختی از مهم‌ترین رویدادهای آن سال‌ها برای جامعه ایران بود. نکته طعنه‌آمیز اینکه این حوادث دردناک برای ما درست در مقطعی از سال رخ می‌دهد که همه دنیا در حال و هوای برگزاری جشن سال نوی میلادی هستند. ما اما اینجا داغداریم و بهت زده پایان این دی ماه شوم را انتظار می‌کشیم.
*** ترور سردار شهید سلیمانی
بامداد جمعه ۱۳دی ماه سردار قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس در فرودگاه بغداد توسط دولت آمریکا و با دستور شخص ترامپ ترور شد. همراه با سردار شهید ابومهدی المهندس از فرماندهان حشد‌الشعبی عراق و چند همرزم دیگر او هم به شهادت رسیدند. مردم ایران با خشم و اندوه در اهواز و تهران و مشهد و قم و کرمان مراسم تشییع میلیونی برگزار کردند.
*** انتقام موشکی ایران از آمریکا
در ساعات اولیه چهارشنبه ۱۸دی ایران در عملیاتی با نام شهید قاسم سلیمانی با پرتاب ده‌ها موشک به پایگاه عین الاسد و التاجی از آمریکا انتقام گرفت. برآوردها نشان می‌دهد دست‌کم۳۰نظامی آمریکایی در این عملیات کشته شدند هرچند که آمریکایی‌ها سعی در مخفی‌کاری و انکار این آمار دارند. ایران با این عملیات قدرت نظامی خود را به رخ آمریکا کشید و ترامپ مجبور به عقب‌نشینی از تهدیداتش نسبت به ایران شد.
*** سقوط هواپیمای ایرلاین اوکراینی
پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین ساعت ۶:۱۹ صبح چهارشنبه ۱۸دی ماه فقط چند دقیقه بعد از برخاستن از فرودگاه امام خمینی سقوط کرد و همه ۱۷۶سرنشین آن جان باختند. اکثر مسافران این پرواز دانشجویان نخبه‌ای بودند که در دانشگاه‌های خارج از کشور دوره‌های تحصیلات تکمیلی را می‌گذراندند. تا سه روز در مورد علت این حادثه فقط گمانه‌زنی می‌شد تا اینکه صبح روز شنبه رسما اعلام شد این فاجعه به علت خطای انسانی و اشتباه پدافند هوایی خودمان رخ داده است. انتشار این خبر تلخی این واقعه اسفبار را برای افکار عمومی چند برابر کرد. در پی این حوادث تجمعات پراکنده ای در تهران و سایر شهرهای بزرگ شکل گرفته است.
*** واژگونی اتوبوس در جاده سوادکوه
بامداد پنجشنبه ۱۹دی ماه یک دستگاه اتوبوس در محور سوادکوه واژگون شد و ۱۹نفر جان باختند و ۲۴نفر مصدوم شدند. مسافران این اتوبوس از تهران عازم گنبد در استان گلستان بودند. این از اتفاقاتی بود که در بحبوحه حوادث پرشمار یک هفته اخیر کمتر دیده شد و شاید آمار بالای حوادث جاده‌ای برای ما دیگر عادی شده. در فهرست جانباختگان یک مادر باردار و بین مصدومین سه کودک زیر پنج سال حضور داشتند. باز یک حادثه مشابه دیگر هم بامداد چهارشنبه این هفته در جاده کرمان به بردسیر رخ داد و اتوبوسی که از مشهد راهی بندر عباس بود واژگون شد. در این حادثه ۷ نفر جان خود را از دست دادند و ۳۱ نفر مصدوم شدند. ۵ نفر از جان باختگان این حادثه زن بودند و در بین مصدومان این حادثه یک نوزاد ۴ ماهه هم وجود دارد.
*** حادثه پلاسکو
ساختمان پلاسکو در روز پنجشنبه ۳۰دی ۱۳۹۵ بعد از چند ساعت آتش‌سوزی فرو ریخت. ساختمانی که زمانی اولین ساختمان بلندمرتبه و نماد زندگی مدرن و شهری بود و بعدها تبدیل شد به قطب تولید پوشاک کشور، ظرف سه ساعت و نیم به تلی از خاکستر تبدیل شد. در فاصله این چند ساعت آتش‌نشانان با فداکاری مشغول تخلیه ساختمان و تلاش برای اطفای حریق بودند و ناگهان با فروریختن ساختمان زیر آوار ماندند. در این حادثه دست‌کم ۲۲نفر جان خود را از دست دادند و بیش از ۲۰۰ نفر مصدوم شدند. عملیات آواربرداری ۹روز به طول انجامید و روزها و ساعات اولیه امیدواری‌هایی درباره زنده ماندن محبوسان وجود داشت که نتیجه‌ای نداشت.
*** حادثه نفتکش سانچی
روز شنبه ۱۶دی ماه ۱۳۹۶ خبر آمد که یک کشتی متعلق به شرکت ملی نفتکش ایران که از عسلویه عازم کره‌جنوبی برای تحویل میعانات گازی بوده با یک کشتی فله‌بر چینی به نام کریستال برخورد کرده و بلافاصله آتش گرفته. در این حادثه ۳۰ ایرانی و دو تبعه بنگلادشی ناپدید شدند که بعد از چند روز جست‌وجو فقط جسد سه نفر از ایرانیان پیدا شد. یک هفته بعد کشتی سانچی به طور کامل غرق شد و عملا عملیات جست‌وجو به پایان رسید. در مورد اینکه آیا چینی‌ها با ایران همکاری مناسبی در این حادثه داشتند یا نه نظرات مختلفی وجود دارد. هنوز برای خانواده جانباختگان این حادثه ابهاماتی وجود دارد و هر از گاهی سانچی به صدر اخبار ایران بر می‌گردد.
*** زمین لرزه بم
جمعه ۵دی ماه ۱۳۸۲ مرگبارترین زلزله تاریخ ایران رخ داد. زمین لرزه‌ای به بزرگی ۶٫۶ریشتر که جان دست‌کم ۳۰ هزار نفر را گرفت و ده‌ها هزار نفر بی‌خانمان شدند. آن زمان بم حدود ۹۰هزار نفر جمعیت داشت. در این حادثه صددرصد سازه‌های بم به کلی تخریب شدند و ارگ بم با ۲۵۰۰ سال قدمت ویران شد. بعضی مشکلات اجتماعی و اقتصادی ناشی از این زمین لرزه بعد از ۱۶ سال همچنان پابرجاست.
*** درگذشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی
آیت الله هاشمی رفسنجانی در روز یکشنبه ۱۹دی ماه ۱۳۹۵ به علت ایست قلبی در سن ۸۲سالگی درگذشت. مراسم تشییع با حضور میلیونی مردم در تهران برگزار شد و نماز میت توسط مقام معظم رهبری اقامه شد. با توجه به مسئولیت‌های کلیدی آیت الله هاشمی طی مبارزات انقلاب و سال‌های بعد از انقلاب خبر درگذشت او بازتاب وسیعی در رسانه‌های خارج از کشور داشت. یکی دیگر از حوادث دی ماه آن سال هم چند روز بعد از این اتفاق و با شلیک یک ضد هوایی در تهران و صدای تیراندازی ممتد بود که مشخص شد علت آن ورود یک پهپاد به منطقه پرواز ممنوع پایتخت بوده.
*** اعتراضات دی ماه ۹۶
از ۷دی ماه ۱۳۹۶ اعتراضاتی در مشهد کلید خورد که در روزهای بعد به شهرهای دیگر هم کشیده شد. اصل ماجرا از یک تجمع با عنوان نه به گرانی بود که بعدتر ابعاد گسترده‌تری هم پیدا کرد. علی ربیعی، وزیر کار و رفاه اجتماعی وقت اعلام کرد که این اعتراضات به ۱۶۰ شهر کشیده شده و حجت الاسلام محسنی اژه‌ای، سخنگوی وقت قوه قضائیه اعلام کرد که در جریان این اعتراضات مجموعا ۲۵نفر جان خود را از دست دادند. بحران صندوق‌های مالی و اعتباری یکی از زمینه‌های اصلی شکل‌گیری این اعتراضات بود.
*** واژگونی اتوبوس دانشجویان دانشگاه علوم تحقیقات
ظهر ۴دی ماه ۱۳۹۷ یک دستگاه اتوبوس سرویس داخلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران واژگون شد که منجر به کشته شدن ۱۰نفر و مصدومیت ۲۸نفر دیگر شد. نقص فنی در سیستم ترمز این اتوبوس باعث پرت شدن اتوبوس داخل دره شده بود. کوتاهی پیمانکار و مسئولان دانشگاه در استفاده از اتوبوس‌های مستهلک و نبود گاردریل در مسیر از عوامل وقوع این حادثه تلخ بود. طی روزهای بعد از این حادثه دانشجویان و خانواده جانباختگان مقابل دانشگاه تجمع اعتراضی برگزار کردند که حاشیه‌هایی هم به همراه داشت.
