جایزه قرعه‌کشی تبرک واقعا چقدر ارزش دارد؟
روزنامه هفت صبح، گروه بازار | فرانچسکو راحت شد؛ لااقل در آخرین سری از تیزر تبلیغاتی شرکت تبرک به‌نظر می‌رسد این اتفاق افتاده است. پدرخوانده از هواپیما پیاده می‌شود و به فرانچسکوی نگران می‌گوید از ایران برمی‌گردد و بالاخره موفق شده سهام شرکت را برنده شود. پس دیگر لازم نیست فرانچسکو نگران دستور پدرخوانده باشد و بفهمد چطور باید سهم این برند مواد غذایی از بازار ایران را به‌د‌ست بیاورند. پای بورس و سهام تازگی‌ها به قرعه‌کشی‌ها و جوایز برندهای ایرانی باز شده است. بعضی از آنها در تبلیغاتشان از کلیدواژه‌هایی مثل بورس و سهام استفاده می‌کنند و در نهایت به برنده‌های قرعه‌کشی روزانه‌شان سهام خودشان را جایزه می‌دهند. شاید مشاهده این آگهی‌ها شما را وسوسه کرده باشد، ولی باید بدانید با وجود تاکید روی سال تولد برنده، حداقل از نظر ریالی جایزه آنقدرها ارزش ندارد و نمی‌توانید با آن زندگی‌تان را از این رو به آن رو کنید.
*** قرعه‌کشی عجیب یک برند غذایی
سه هفته است هر شب کلی برنده خوش‌شانس اسمشان در قرعه‌کشی بزرگ یکی از برندهای محصولات غذایی در می‌آید. در این تبلیغ آمده برنده قرعه‌کشی به اندازه سال تولدش سهام برنده می‌شود. قیمت هر سهم تبرک در آخرین معاملات بورس حدود چهار هزار و ۱۰۰تومان بوده و این یعنی اگر متولد دهه ۶۰ باشید، احتمالا در نهایت پنج میلیون و ۳۰۰هزار تومان جایزه خواهید گرفت. حتی اگر ۱۰سال جوان‌تر باشید هم این رقم نهایتا به پنج میلیون و ۶۰۰هزار تومان می‌رسد.
شرکت تبرک اولین بار در آخرین روز سال ۹۶ به بورس آمد. آن زمان قیمت هر سهم تبرک حدود ۱۳۸تومان بود و برخلاف آن‌چیزی که از عرضه اولیه در ذهنمان داریم و انتظار داریم همان روزهای اول قیمت سهم دو تا سه برابر شود، این اتفاق برای تبرک رخ نداد. تا دو ماه قیمت سهم در همان محدوده ۱۳۸ تا ۱۳۹تومان باقی ماند. اگر آن زمان چنین قرعه‌کشی برگزار می‌شد، احتمالا سهم برنده‌های خوش‌شانس چیزی حدود ۱۹۰هزار تومان بود.
بعد از یک سال قیمت سهام تبرک در بورس به محدوده ۲۲۰تومان رسید و رشد ۵۸درصدی را در کارنامه سال ۹۷ خود ثبت کرد. تا نیمه اول ۹۸ سهام این شرکت تا محدوده ۴۷۰تومان پیش روی کرده بود. رشد بورس تقریبا از همان زمان سرعت گرفت و هنوز متوقف نشده. اتفاقی که باعث شده قیمت سهام تبرک در مدت کمتر از یک سال حدود ۹برابر شود و به محدوده چهار هزار و ۱۰۰تومان فعلی برسد. بخش اصلی این رشد در فصل بهار اتفاق افتاده که با پخش تبلیغات تلویزیونی همز‌مان بوده است.
*** سهام کدام شرکت‌ها گران‌تر است؟
گروه صنعتی ملی، گرانترین سهام بورس را دارد. قیمت هر سهم وملی در بازار دیروز به محدوده ۷۹هزار تومان رسید. این یعنی اگر کفش ملی بخواهد قرعه‌کشی راه بیاندازد و به برنده‌ها اندازه رقم سال تولدشان سهم جایزه بدهد، بیشتر از ۱۰۰میلیون تومان به هر برنده تعلق خواهد گرفت. لپارس، نماد شرکت پارس الکتریک در رتبه دوم قرار دارد. قیمت هر سهم این شرکت حدود ۴۵هزار تومان است. شرکت صنایع شیمیایی سینا با نماد شسینا هم با قیمت ۴۲هزار تومانی هر سهم، در جایگاه سوم ایستاده است.
در بین نمادهای گروه مواد غذایی، گرانترین سهام، متعلق به شرکت دشت مرغاب با نماد غدشت است که در حوزه میوه و سبزیجات فعالیت می‌کند. هر سهم این شرکت در آخرین معاملات بورس، ۲۷هزار و ۸۰۰تومان قیمت خورده است. غدام، متعلق به شرکت خوراک دام پارس با سهام ۱۴هزار تومانی و غمهرام متعلق به شرکت مهرام با سهام ۱۲هزار تومانی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. توجه داشته باشید که قیمت سهام شرکت‌ها مثل واحد پول کشورهاست و اعداد بزرگ نشان دهنده ارزش آنها نیست. با این‌‌حال در مقام مقایسه همچنان باید یادمان باشد که هر سهم تبرک در بورس فعلا چهار هزار و ۱۰۰تومان می‌ارزد.
*** تابستان؛ نقطه پایان خوش‌خوشان سهامداران غذایی
سهامداران گروه مواد غذایی در یک سال سرمایه‌شان را به طور میانگین هفت برابر کرده‌اند. مرداد پارسال شاخص این گروه حدود ۱۰هزار و ۹۰۰واحد بود و حالا این شاخص به محدوده ۸۱هزار و ۱۰۰واحد رسیده است. بعضی شرکت‌ها رشد بیشتری را در کارنامه‌شان ثبت کرده‌اند. رکورد فعلا در اختیار غنوش است.
شرکت نوش مازندران بیشترین بازدهی را نه‌تنها در بین گروه مواد غذایی بلکه در کل بازار از آن خود کرده وقیمت سهام آن در یک سال اخیر ۱۲هزار درصد رشد کرده است. تبرک با بازدهی هزار و ۱۵۳درصدی در یک سال اخیر در رتبه دوم قرار گرفته و نماد غگز متعلق به شرکت گز سکه با بازدهی هزار و ۱۳۸درصدی جایگاه سوم را دارد. شرکت‌های گروه مواد غذایی هر چند در یک سال گذشته کلی سود به سهامدارانشان رسانده‌اند اما چند هفته‌ای می‌شود که شرایط مساعدی ندارند.
بررسی روند گروه مواد غذایی و مقایسه آن با شاخص کل که نشان‌دهنده میانگین کل بازار است، نشان می‌دهد روند صعودی این شرکت‌ها که تقریبا از نیمه سال ۹۸ شروع شده، خیلی سریع‌تر از بقیه شرکت‌ها بوده. شاخص بورس پارسال این موقع در محدوده ۲۵۰هزار واحد بود و شاخص گروه غذایی تازه ۱۰هزار و ۹۰۰واحدی شده بود. تا پایان خردادماه شاخص کل بورس تا یک میلیون و ۲۷۰هزار واحد رشد کرده بود که نشان از بازدهی پنج برابری شاخص بورس دارد، ولی در همین مدت گروه مواد غذایی بازدهی هفت برابری را در کارنامه خود ثبت کردند.
خیلی از بورسی‌ها با توجه به شرایط کرونا، روی سهام شرکت‌های غذایی حساب باز کرده بودند. شاید همین مورد بود که رشد چشمگیر این شرکت‌ها را رقم زد. رشدی که با پایان بهار تقریبا به آخر خط رسید. دیگر خبری از آن خوش‌خوشان سهامداران غذایی نیست و خیلی از شرکت‌های غذایی بورس در هفته‌های گذشته خون به دل سهامدارانشان کرده‌اند. از اول تابستان شاخص بورس از محدوده یک میلیون و ۲۷۰هزار واحد به دو میلیون واحد رسید و در یک ماه و نیم گذشته تقریبا ۵۸درصد رشد کرده ولی شرکت‌های مواد غذایی در این مدت صرفا درجا زده‌اند.
آنها به طور میانگین ۱۲درصد ارزش خود را از دست دادند و حالا بعد از کلی تلاش، به جایگاه اول تابستان برگشته‌اند. حتی بازدهی ماهانه خیلی از نمادهای گروه مواد غذایی همچنان در محدوده منفی قرار دارد. غشاذر، نماد شرکت پگاه آذربایجان بیشترین بازدهی منفی را در کارنامه خود ثبت کرده. سهامداران این شرکت در یک ماه گذشته ۳۲درصد سرمایه خود را از دست داده‌اند. غپآذر نماد شرکت پگاه آذربایجان شرقی با بازدهی منفی ۲۸درصدی و غبهنوش نماد شرکت بهنوش با بازدهی منفی ۲۷درصدی در رتبه‌های بعدی بیشترین کاهش قیمت در بین شرکت‌های مواد غذایی قرار دارند.
*** آینده پیش روی سهام شرکت‌های غذایی
شرکت‌های بورسی بعد از هر دوره رشد چشمگیر، تا مدتی به مدار اصلاح می‌روند. شرکت‌های گروه غذایی هم شرایط تقریبا مشابهی دارند. آنها در بهار ۹۹ حسابی رشد کرده بودند و از شاخص کل سبقت گرفته‌اند. حالا شرایط طوری رقم خورده که با درجا زدن شرکت‌های غذایی، بازدهی یک ساله آنها تقریبا در حال نزدیک شدن به بازدهی کل بازار است. بعضی کارشناسان می‌گویند از آنجایی که در هفته‌های اخیر قیمت سهام بعضی شرکت‌های غذایی کاهش چشمگیری داشته و به حداقل رسیده، احتمالا دوباره شاهد رشد آنها باشیم.
بعضی دیگر نظر مخالفی دارند. آنها می‌گویند اصلاح دو هفته‌ای برای رشد سه ماهه کافی نیست و هنوز خیلی مانده تا توجه سهامداران دوباره به گروه غذایی جلب شود. فعلا گروه‌های دیگر مثل پتروشیمی‌ها و بانک‌ها در کانون توجه هستند و باید صبر کنیم تا رشد آنها به حداکثر حالت ممکن برسد و فرصت برای بقیه گروه‌ها از جمله شرکت‌های غذایی فراهم شود. از آنجایی که اغلب شرکت‌های غذایی صرفا در بازار داخلی فعال هستند، نمی‌توانند از افزایش قیمت دلار سود ببرند. با این حساب رشد بورس به واسطه افزایش قیمت ارز، نصیب غذایی‌ها نخواهد شد.
*** جنجال تبلیغات تلویزیونی شرکت‌های بورسی
«هم خریدار هم سهامدار»، «در بورس باشید» و من سهام شرکت را می‌خواهم، عبارت‌هایی است که وقتی در تبلیغات تلویزیون به گوش فعالان بورس رسید، حسابی جنجال به پا کرد. بعضی اعتقاد دارند تبلیغ شرکت‌های بورسی برای خرید سهام، غیرقانونی است. البته در دستورالعمل‌های بورس نمی‌توان چنین چیزی پیدا کرد. مگر اینکه این تبلیغات را به عنوان پیشنهاد برای خرید سهام برداشت کنیم. بر اساس قوانین، صرفا شرکت‌های دارای مجوز از سازمان بورس می‌توانند به سهامداران پیشنهاد خرید و فروش دهند.
یک وب‌سایت خبری حوزه بورس در گفت‌وگو با ولی‌الله جعفری، رئیس اداره نظارت بر ناشران گروه شیمیایی و غذایی سازمان بورس از اصلاح آگهی تبلیغاتی خبر داده است. برداشت سازمان بورس از آگهی تبلیغاتی، دوپهلو بودن آن است و در نامه محرمانه‌ای از مدیران این شرکت خواسته شده از عباراتی مانند «در بورس باشید» و «سهم شرکت را می‌خواهم» استفاده نشود. جعفری در این رابطه با اشاره به یک ماده قانونی می‌گوید ۱۰۰درصد نمی‌توان گفت صرفاً منظور آنها وسوسه مردم به خرید سهم است، ولی اگر منظور آنها به خطر افتادن بازار سرمایه باشد، خلاف ماده ۴۶ قانون بازار اوراق بهادار است و می‌توان گفت چون از این تبلیغ خطری را احساس کردیم، به شرکت نامه ارسال شد.
تبلیغات تلویزیونی با موضوع سهام محدود به یک شرکت نیست. یکی دیگر از شرکت‌های بورسی هم جدیدا کمپینی راه انداخته که در آن به مشتریان فروشگاه سهام جایزه می‌دهد. شما به ازای هر ۱۰۰هزار تومان خرید یک شانس شرکت در قرعه‌کشی به دست می‌آورید و هر شب در قرعه کشی برنده ۵۰میلیون تومان سهام شرکت می‌شوید. همچنین پنج برنده پنج میلیونی و ۴۹۵برنده ۵۰۰هزار تومانی هم شما را همراهی می‌کنند.
