هیاهو برای «استارلینک» اینترنت آقای ایلان ماسک
روزنامه هفت صبح | دیروز نورنیوز رسانه نزدیک به شورای امنیت ملی در گزارشی به انتقاد از پدیده استارلینک پرداخت و آن را نقض حاکمیت داخلی ایران دانست. قبل از این که به این گزارش بپردازیم بیایید اصل ماجرا را مرور کنیم: سرانجام بعد از حرف و حدیث‌های زیاد، مقام‌های ایرانی واکنش رسمی به اینترنت استارلینک نشان دادند. تا هفته پیش دولت آمریکا بود که مانع اینترنت پرسرعت ایلان ماسک می‌شد اما از اینجا به بعد اتفاق‌های دیگری رخ داد که بازی عوض شد. در این پنج روز چه گذشت و سرنوشت این نوع اینترنت با چه تغییری همراه شد؟
پنجشنبه هفته قبل ایلان ماسک، مالک اسپیس‌ایکس گفته بود به دلیل تحریم‌ها امکان ارائه این نوع اینترنت ماهواره‌ای به ایرانیان را ندارد. به خاطر همین اظهار نظر وزیر امور خارجه آمریکا از روز پنجشنبه این تحریم را از آسمان ایران برداشت. ایلان ماسک خبر داد که در حال فعال کردن استارلینک است و کمی بعد از این توئیت، سایت استارلینک روز شنبه فیلتر شد.
دیروز در نشست خبری سخنگوی وزیر امور خارجه ایران، دولت موضع رسمی خودش را به این اینترنت نشان داد و وزارت امور خارجه ایران این کار را نقض حاکمیت ایران دانست اما واکنش چهره‌های قدرتمند حوزه فناوری و تکنولوژی مشابه هم نبود. از چه نظر؟ یک روز قبل‌تر وزیر سابق ارتباطات در کانال تلگرام خود استفاده از این اینترنت را شرح داد که بر اساس آن استارلینک لزوما نیازی به تجهیزات، دیش و آنتن ندارد.
اگر گروهی از کاربران اینترنت از استارلینک بی‌خبر بودند با مطلبی که وزیر ارتباطات سابق در کانالش گذاشت، آنها هم با خبر شدند.
آذری‌جهرمی، وزیر پیشین ارتباطات درباره جزئیات نحوه استفاده از این برنامه در کانال تلگرامی خود نوشت: «برای حضور در شبکه فیلترگریز نیازی به نصب آنتن‌های استارلینک در «همه» جا نیست.» در واقع او از یک در متفاوت وارد شد و طوری که نشان می‌داد از پیشنهاد جدید آمریکا استقبال کرده، نوشت:
«برای حضور در شبکه فیلترگریز نیازی به نصب آنتن‌های استارلینک در «همه» جا نیست، گوشی هر فرد احتمالا میکروبی‌تی‌اس یک شبکه فیلترگریز خواهد بود. بنابراین اصولا چالش هزینه یا ظرفیت در این میان جدی نیست، چالش‌های پیش‌رو بیشتر در نحوه مدیریت شبکه‌های Adhoc است». تفسیری که از توئیت او می‌شد این بود که برای این اینترنت نیازی به نصب دیش در پشت بام‌ها وجود ندارد بلکه یک دیش محدود می‌تواند به نیاز گروه بزرگی جواب دهد.
واکنش آقای وزیر سابق به اینجا ختم نشد. بعد از یکی دو روز انتقاد به اینکه چرا وزیر سابق کشور باید از این پیشنهاد آمریکا ابراز خوشحالی کند، بار دیگر آذری جهرمی از این موضوع وارد شد: «آمریکا اگر به مردم ایران علاقه‌مند است، «فناتحریم» را متوقف کند. مواضع آمریکا در شرایط فعلی بیشتر به یک «نمایش» شبیه است. اگر عزمی بر رفع مشکلات مردم ایران دارند، بهتر است به‌جای این اقدامات نمایشی، تحریم IPهای ایران در بسیاری از سرویس دهندگان را رفع کنند.»
در یک سال گذشته سرویس اینترنت استارلینک دو بار و در دو کشور به صورت اضطراری استفاده شده است. یک بار در جنگ اوکراین که اینترنت استارلینک دو روزه به شهرهای اوکراین رسید و دومی در اوایل سال جاری بود. زمانی که یک آتشفشان باعث قطع اینترنت در جزایر جنوب اقیانوس آرام شد. آن زمان هم این شرکت ترمینال‌های کاربری خود را به تونگا ارسال کرد. در اوکراین فقط دو روز زمان برد که این کشور به استارلینک وصل شود.
از قضا در فاصله روز جمعه تا دیروز هم زمان برده شد تا ایلان ماسک بنویسد شرکت او حالا دیگر کاملا برای ارائه اینترنت آماده شده. همین موضوع هم باعث شد از روز جمعه رویاپردازی برخی به اینترنت ماهواره‌ای، آنها را به سمت فایل‌های خطرناک بکشاند. اول از همه اپلیکیشن‌های زیادی از راه رسید که به دروغ مدعی اینترنت پرسرعت ماهواره‌ای استارلینک شدند. کانال‌ها و فایل‌هایی که خطرناک بوده و گروه زیادی را به دردسر انداختند. حتی نقشه‌ای از دیش‌های فعال استارلینک هم منتشر شده که باز هم جعلی بوده.
به خاطر اینکه به جز استارلینک هیچ نهاد یا فرد دیگری از نقشه‌های دیش‌ها اطلاعی ندارد. در این چند روز حتی در سایت‌های خرید و فروش وسایل دست‌دوم ماهواره استارلینک آگهی می‌شد. کلاهبرداری بودن این آگهی‌ها و تبلیغات را معاون فرهنگی پلیس فتا تایید کرد. از زبان او در گفت‌وگو با صدا و سیما اینطور می‌خوانید:
«براساس رصد‌های صورت گرفته در فضای مجازی مشخص شده در تلگرام و سایر پیام‌رسان‌های غیر بومی تبلیغاتی مبنی بر ثبت‌نام واگذاری اینترنت ماهواره‌ای موسوم به استارلینک در حال انجام است که صرفا پوششی و در جهت کلاهبرداری است. در این روش کلاهبرداران با ارسال لینک‌های آلوده و ترغیب افراد به کلیک بر روی آن به اطلاعات گوشی تلفن همراه متقاضیان دسترسی یافته و در ادامه اقدام به خالی کردن حساب بانکی آنها می‌کنند.»
در این حال و هوا که دولت تازه واکنش رسمی خودش را به استارلینک نشان داد، رسانه شورای عالی امنیت ملی هم اضافه کرد که «استارلینک دخالت آمریکا در ایران است و آن را تحمل نخواهند کرد.» در این گزارش اینطور آمده بود: «صرف‌نظر از پیچیدگی‌های فنی حاکم بر اجرای پروژه فعال‌سازی اینترنت ماهواره‌ای برای کاربران ایرانی و عواقب حقوقی که این اقدام می‌تواند برای شرکت ارائه‌دهنده این خدمات به‌دنبال داشته باشد، ورود آمریکا به این سطح از مداخله در امور داخلی ایران، موضوعی نیست که قابل اغماض باشد و به طور قطع با پاسخ لازم از سوی کشورمان همراه خواهد شد.»
توضیح نورنیوز این بود که این قدم را آمریکا و چند کشور اروپایی برای فعال‌سازی شبکه ارتباطی ایران و مدیریت آن از خارج از کشور راه انداخته. در این گزارش، این اینترنت ماهواره‌ای، در ادامه حملات سایبری و قدم‌های دیگری مانند «رفتار خارج از قواعد دیپلماتیک توسط برخی کارکنان سیاسی سفارتخانه‌ها» توصیف شده که وعده خبری کردن به بعدا واگذار شده است.در ادامه گزارش این سایت می‌خوانید: «اخبار رسیده به «نورنیوز» حاکیست که برخی تحرکات از سوی کشورهای غربی برای استفاده از ابزارهای تجاری به منظور تحت فشار قرار دادن ایران نیز در دستور کار است که البته هنوز در مرحله بررسی است.
در این میان تصمیم آمریکا برای صدور گواهی عمومی D-2 در زمینه رفع تحریم از پاره‌ای خدمات اینترنتی و فناوری‌محور برای ایران که به درخواست شرکت اسپیس ایکس برای ارائه اینترنت ماهواره‌ای به کاربران ایرانی انجام شد در نوع خود موضوعی است که از ابعاد مختلف جای توجه و بررسی دارد.» در انتهای این متن هم به این اظهار نظر وزیر ارتباطات اشاره شده که پیش از این گفته بود :«اگر بخواهند خدمات به ایران بدهند باید ضوابط کشورمان را رعایت کنند. بعید می‌دانم به این زودی اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران فعال شود ».
