همه چیز درباره خرید و فروش فیش حج
روزنامه هفت صبح، اکرم احمدی| طبق اعلام رئیس سازمان حج و زیارت 87 هزار و 550 نفر از زائران ایرانی در سال 1402 به عربستان اعزام می‌شوند. اولویت نخست در لیست اعزام، با 37 هزار نفری است که در سال 99 ثبت‌نام و همه مبلغ خود را پرداخت کرده‌اند، اما به دلیل محدودیت‌های کرونایی موفق به اعزام نشده‌اند. اولویت بعدی نیز با دارندگان فیش حج تمتع 85 تا پایان اسفند 85 است و در صورت تکمیل نشدن کاروان‌ها اولویت بعدی با دارندگان فیش حج تمتع فروردین 86 تا اردیبهشت همان سال است.
از سال 86 ثبت‌نام حج تمتع متوقف شده و حدود یک میلیون و 200 هزار نفر در نوبت حج هستند، بر این اساس سازمان حج و زیارت پیش‌بینی کرده با توجه به سهمیه حج ایران در هرسال، بعضی‌ها که آرزوی تشرف به خانه خدا را دارند باید حدود 13سال منتظر بمانند. نکته مهم همین انتظار است. در این شرایط، بعضی‌ها دوست دارند نوبتشان را جلو بیندازند و به حج بروند و دنبال خرید فیش حج تمتع هستند، همین موضوع باعث شده یک بازار سیاه با قیمت‌های عجیب و غریب برای فیش‌های نوبت سال 85 و 86 شکل بگیرد، بازار سیاهی که یک طرف آن مشتاقان زیارت هستند
و طرف دیگر آن کسانی هستند که از این اشتیاق سودجویی می‌کنند و فیش‌های خود را با قیمت‌های نجومی می‌فروشند و اگر سری به سایت‌های فروش آنلاین بزنید یا چند ساعتی در دفاتر فروش فیش حج وقت بگذرانید و با فروشنده‌ها چانه بزنید، قیمت‌هایی می‌شنوید که گوشتان سوت می‌کشد. اما این خرید و فروش فیش حج خطراتی دارد که مشتاقان زیارت خانه خدا باید از آن آگاه باشند؛ اینکه فیش را از کجا بخرند، سازمان حج و زیارت برای نقل‌و‌انتقال قانونی فیش حج چه ضوابط و دستورالعملی تعیین کرده و چه نکاتی را باید برای انتقال فیش رعایت کنید.
اگر جمله خرید فیش حج تمتع را در اینترنت جست‌وجو کنید، صدها سایت و کانال خرید و فروش برای شما باز می‌شود. بعضی از پلتفرم‌های فروش نیز پر است از آگهی‌های فروش فیش حج عمره آماده انتقال. اما مبالغ پیشنهادی از طرف بعضی از فروشنده‌ها و دلایلی که برای آن دارند از بازار سیاهی خبر می‌دهد که همیشه در جریان بوده اما این روزها و با اعلام اولویت‌های اعزام به حج تعداد آن خیلی بیشتر از قبل شده است. البته فقط تعداد فروشندگان بالا نرفته، تماس تلفنی با چند نفر از این افراد نشان می‌دهد مبالغی که پیشنهاد می‌شود نیز خیلی نجومی‌تر از قبل است.
مثلا یک فروشنده فیش حج که در یکی از پلتفرم‌های فروش آنلاین آگهی گذاشته برای انتقال فیش حج 150 میلیون تومان می‌خواهد. این مبلغ را برای فیشی می‌خواهد که خودش یک میلیون تومان خریداری کرده است، یعنی 149 میلیون تومان سود. اما اینطور که این فروشنده ساکن گرگان به هفت صبح می‌گوید، توافق ضمنی با یک متقاضی انجام شده و باید کارهای قانونی را انجام بدهند. آگهی فروش فیش حج او که مربوط به فروردین سال 86 است بعد از سه ساعت جواب می‌گیرد، حتی متقاضیان زیادی بعد از اینکه او با یک نفر دیگر به توافق رسیده، پیشنهادات بالایی مطرح کرده‌اند. دلیل انصراف این فروشنده گرگانی نیز مشکل مالی است.
او در زمان ثبت‌نام شرایط اعزام به حج واجب را از نظر تمکن مالی داشته، اما فعلا و پس از ورشکستگی نمی‌تواند به حج برود و می‌خواهد فیش را به مشتاقانی که وضعیت مالی بهتری دارند بفروشد. این فروشنده فیش‌اش را حدود دوبرابر قیمتی که در بعضی از دفاتر به فروش می‌رسد، واگذار می‌کند، اما یک فروشنده دیگر در ساری 200 میلیون تومان برای فروش فیش‌اش می‌خواهد، تازه او یک برگ برنده هم دارد که به قول خودش در جذب مشتری نقش مهمی دارد.
فیش حج تمتع او مربوط به اسفند سال 85 است و طبق اعلام رئیس سازمان حج و زیارت اولویت دوم اعزام بعد از زائرانی که در سال 99 ثبت‌نام کرده‌اند و به دلیل پاندومی کرونا نتوانستند به حج بروند، کسانی هستند که فیش اسفند ماه سال 85 را دارند. همین موضوع باعث شده بازار خرید این فیش خیلی داغ‌تر از زمان‌های دیگر مثل فروردین و اردیبهشت سال 86 باشد. البته این 200 میلیون قیمت حال حاضر این فیش است و هر چه متقاضی بیشتر باشد او فیش‌اش را با قیمت بالاتری می‌فروشد.
او به هفت صبح می‌گوید که از عصر پنجشنبه 29 دی‌ماه آگهی فروش فیش حج تمتع را در یکی از پلتفرم‌های فروش آنلاین منتشر کرده و تا جمعه عصر حدود 100 نفر با او تماس گرفته‌اند. او در جواب این سوال که آیا رقم 200 میلیون تومان زیاد نیست می‌گوید، این رقم امروز است و ممکن است تا فردا و با بیشتر شدن پیشنهادات این رقم بالاتر هم برود. فعلا آخرین قیمتی که برای خرید این فیش به او پیشنهاد داده‌اند، 280 میلیون است اما او مطمئن است که فیش‌اش را با قیمت بالاتری می‌فروشد چون به قول خودش هیچ عجله‌ای ندارد و قطعا این فیش نصیب کسی می‌شود که از صمیم قلب آرزوی زیارت خانه خدا را دارد.
در این بازار سیاه خرید و فروش فیش حج کسانی هم هستند که هیچ قیمتی رو نمی‌کنند، فقط می‌گویند فیشی که دارند مربوط به چه زمانی است و بقیه چانه‌زنی‌ها را به یک قرار حضوری موکول می‌کنند. یکی از آنها می‌گوید فعلا در حال بالا و پایین کردن بازار است و با چند نفر به‌صورت همزمان قرار گذاشته و می‌خواهد یک‌شبه مزایده ترتیب بدهد و هرکس قیمت بالاتری پیشنهاد داد، فیش را به او منتقل کند. اما در این بازار عجیب و غریب کسانی هستند که به دلیل مشکلات شخصی و کاری نمی‌توانند سال آینده به حج بروند و به همین دلیل می‌خواهند دل زائران پشت خط مانده را شاد کنند.
یکی از آنها فروشنده‌ای از قزوین است که دو فیش حج تمتع را برای زوج‌هایی گذاشته که دوست دارند با هم به زیارت خانه خدا بروند و با هم حاجی بشوند. این فروشنده دو فیش حج تمتع را به مبلغ 100 میلیون تومان منتقل می‌کند، یعنی برای هر فیش 50 میلیون تومان. او به هفت صبح می‌گوید آرزویش این بوده با همسرش به حج برود، اما به دلیل بیماری همسرش فعلا نمی‌توانند آرزوهایشان را واقعی کنند به همین دلیل می‌خواهند واسطه تحقق آرزوهای زوج دیگری شوند. او می‌گوید فعلا قسمت ما نیست، خدا هر وقت بخواهد ما را به خانه‌اش دعوت می‌کند، این را مطمئنم به همین دلیل قیمت را بالا نگذاشته‌ام که خدا از من راضی باشد.
به‌جزئیات دقت کنید
خرید فیش حج قانونی است، اما شرایطی دارد که باید همه مراحل آن را زیر نظر سازمان حج و زیارت انجام بدهید تا در زمان اعزام جزوجا ماندگان مغموم و بازندگان مال قرار نگیرید.
یک: اولین نکته و مهمترین آن درباره خرید قبوض ودیعه‌گذاری یا فیش حج تمتع این است که همه قبض‌ها فقط یکبار قابلیت انتقال دارد و نمی‌توان یک فیش را از یک نفر خرید و به یک نفر دیگر فروخت. پس اگر فیشی که می‌خرید با مشخصات شخص فروشنده فرق مي‌کند بهتر است احتیاط کنید و آن را نخرید.
دو: طبق ضوابط سازمان حج و زیارت همه کسانی که می‌خواهند فیش حج تمتع بخرند یا فیش خود را بفروشند باید به سامانه tasharof.haj.ir مراجعه و درخواست خود را به‌طور مشخص برای انتقال یا خرید فیش ثبت کنند. دارنده فیش حج باید مشخصاتش را در سامانه ثبت و یک دفتر زیارتی معرفی شده در سامانه را برای روند اداری انتخاب کند. متقاضی خرید فیش حج نیز بعد از ثبت درخواست فهرستی از فروشندگان را مشاهده و با یک نفر توافق می‌کند. بعد از این مرحله مدارک دو طرف در دفتر زیارتی بررسی و صورت جلسه می‌شود و پس از تنظیم صلح‌نامه و توافق طرفین برای قیمت فیش حج تمتع، دارنده فیش حج تمتع آن را در بانک ملی به متقاضی واگذار می‌کند.
سه: براساس قوانین اعزام زائران، کسی که در تهران ساکن است نمی‌تواند از استان دیگری راهی حج شود. پس حواستان باشد واگذاری و یا تهیه قبض حتما باید در سطح شهر یا استان محل سکونت متقاضی انجام شود، چون انتقال و یا تهیه قبض از سایر استان‌ها مجوز ندارد و فرد متقاضی در مراحل بعدی و کنترل نقل‌و‌انتقال، دچار مشکل می‌شود و حتی ممکن است مجوز سفر او باطل شود.
چهار: هیچ دست‌نوشته‌ای که حاکی از رضایت فروشنده و خریدار باشد، اعتبار ندارد و همه چیز باید در سامانه تشرف ثبت شود. یعنی خریدار و فروشنده بعد از مراجعه به سایت و بعد از اینکه مراحل سیستمی را پشت‌سر گذاشتند و پیامک برای آنها ارسال شد، می‌توانند از طریق دفاتر زیارتی مجاز و معرفی شده از طرف سازمان روند انتقال فیش را پیگیری و نهایی کنند. یادتان باشد توافق‌نامه‌ای که در محضر و هر جای دیگر که امضا شده باشد برای این سازمان اعتبار ندارد. سازمان حج و زیارت، دفاتر زیارتی مشخصی را انتخاب کرده و مشخصات آنها در سامانه «تشرف» ثبت شده است. این دفاتر امین سازمان هستند و نقل و انتقال فیش حج فقط از طریق این دفاتر منتخب انجام می‌شود.
پنج: انتقال باید به صورت قطعی انجام شود. وقتی وکالت‌نامه انتقال فیش قطعی نباشد، هیچ تضمینی در پذیرش و تأیید روند انتقال قبوض ایجاد نمی‌کند و به لحاظ ماهیتی نیز قابل ابطال است و توسط سازمان حج و زیارت نیز قابل پیگیری نیست و ممکن است مشکلات زیادی را برای متقاضیانی که به‌صورت وکالتی فیش حج خریده‌اند، ایجاد کند. این موضوع برای افراد هم‌خون و خویشاوندان درجه یک و دو هم صدق می‌کند، یعنی اگر فرزندی بخواهد فیش حج را به پدر یا مادر و یا هر فردی از خانواده‌اش منتقل کند، وکالت‌نامه به‌درد نمی‌خورد و همه چیز باید زیر نظر دفاتر مشخص سازمان حج و زیارت انجام شود.
شش: فیش حج قیمت ثابت و مشخصی ندارد و قیمت‌گذاری معمولا به صورت توافقی بین واگذار‌کننده و خریدار انجام می‌شود. چون فیش حج مانند سندی در اختیار افراد است و این فیش به‌صورت توافقی خرید و فروش می‌شود. سازمان حج و زیارت نیز حداقل و حداکثر قیمتی برای خرید و فروش انتقال اعلام نکرده و همه‌چیز بین خود فروشنده و خریدار است. با این اوصاف متوسط قیمت فروش فیش حج برای اعزام در سال 1402 حدود 83 میلیون تومان است، اما بعضی از فروشندگان تا دوبرابر و حتی بیشتر از خریدار می‌خواهند، چون فعلا مبلغ مشخصی اعلام نشده است.
