هر آنچه باید درباره سامانه و چک صیاد بدانید
روزنامه هفت صبح | پیش‌فروش فوق‌العاده خودروسازان از دیروز به مناسبت عید فطر آغاز شده و تا ۱۴خردادماه ادامه خواهد داشت. در این دوره علاوه بر شرط‌های اعلام‌شده برای خرید، شرط ارائه چک صیاد به نام فرد متقاضی یا بستگان درجه یک او نیز اضافه شده است. این چک باید به مبلغ سه‌میلیون و ۹۰۰هزار تومان و با موعد بازپرداخت ۱۵تیرماه سال ۱۴۰۰ نوشته شود. تا به این ترتیب سند خودرو به مدت یک‌سال در رهن شرکت بماند و فرد متقاضی امکان فروش خودرو را نداشته باشد.
در حقیقت این تصمیم گرفته شده تا به‌گونه‌ای از خرید خودرو در بازار آزاد و در حقیقت دلالی‌ها جلوگیری شود. به‌شکل کاملا طبیعی افرادی که دسته‌چک شخصی ندارند با این قاعده امکان ثبت‌نام خودرو در طرح پیش‌فروش فوق‌العاده را نخواهند داشت، اگرچه گفته شده در روزهای پیش رو شاید تغییراتی در این شرط اعمال شود. با این‌‌حال بیایید در این نوشته بررسی کنیم که چک صیاد اصلا چه چیزی است؟
*** سامانه صیاد و چک صیاد یعنی چه؟
طبق اعلام بانک مرکزی از شهریور سال ۹۸ دسته چک تمامی بانک‌ها باید از طریق سامانه صیاد(صدور یکپارچه دسته‌چک) برای متقاضیان صادر شود. در این شیوه، دسته‌چک‌های تمامی بانک‌ها کاملاً یک‌شکل و یک‌رنگ صادر می‌شوند که با هدف یکپارچه‌سازی و استانداردسازی طراحی‌شده و هویت اوراق بهادار را پیدا خواهد کرد. طبق روال جدید، دیگر شعب بانکی مرجع صدور دسته‌چک نیستند و متقاضی دسته‌چک از طریق سامانه بانک مرکزی اعتبارسنجی شده و دسته‌چک برایش صادر می‌شود.
*** دسته‌چک صیاد راهکاری برای کاهش چک برگشتی
سامانه صیاد امکان استعلام از پیشینه صادرکننده چک برای دریافت‌کننده را به‌وجود می‌آورد که بزرگ‌ترین مزیت برای کاهش آمار چک‌های برگشتی خواهد بود. با اجرایی شدن صدور دسته‌چک‌های جدید که علاوه بر متحدالشکل بودن، در نحوه صدور نیز از روش یکسانی پیروی می‌کنند، ارتباط متقاضی دسته‌چک با شعبه به ارتباط متقاضی با سامانه صیاد تغییر می‌کند.
بنابراین با کنار رفتن شعبه و عوامل انسانی، فرایند اعتبارسنجی، صدور و رصد استفاده از چک کاملاً مکانیزه می‌شود و امکان اینکه صدور دسته‌چک براساس روابط شعب و مشتریان شکل بگیرد، دیگر وجود نخواهد داشت.با راه‌اندازی این سیستم یکپارچه صدور چک، اطلاعات چک به‌صورت آنلاین در دسترس متقاضیان است که امکان شناسایی و اعتبارسنجی را فراهم می‌کند. این سیستم باعث منحصربه‌فرد بودن چک و آنلاین بودن آن بدون در نظر گرفتن بانک صادرکننده می‌شود.
*** مزایای چک صیاد
شاید چک صیاد الان برای متقاضیان خرید خودرو دردسر درست کرده باشد اما در سیستم بانکی این چک مزایای زیادی دارد. مهمترین مزیت آن ارائه خدمت غیرحضوری برای دریافت‌کننده چک است. با این‌کار مشکل چک‌های جعلی رفع می‌شود و علاوه بر آن خطرات ناشی از جعل برگه چک کاهش پیدا می‌کند. کسی که چک صیاد دریافت می‌کند، می‌تواند به‌صورت غیرحضوری اعتبار صاحبان حساب و صاحبان امضا را استعلام کند.
چک صیاد حتی قبل از صدور تا حد زیادی قابل اعتماد است چون سامانه صیاد به شکل ذاتی جلوی صدور دسته‌چک برای افراد دارای سوء‌عملکرد را می‌گیرد. پس از صدور دسته‌چک هم سامانه صیاد مدام عملکرد صاحب چک را به‌صورت آنلاین و لحظه‌ای نظارت می‌کند تا اعتبار دسته‌چک با بررسی دقیق سوابق صادرکننده افزایش پیدا کند.
دسته‌چک‌های صیاد که از طریق سامانه صیاد صادر می‌شوند، دارای سه‌نوع ویژگی امنیتی هستند. اولین ویژگی امنیتی این است که سری و سریال‌های چک به‌صورت برجسته چاپ‌شده که کاملا قابل لمس هستند. در سطح دوم ویژگی‌های امنیتی دیداری مانند واترمارک و طرح مخفی در برگه چک وجود دارد که این دو سطح به‌راحتی توسط عموم مردم قابل تشخیص است. در سطح سوم نیز ویژگی‌های امنیتی حرفه‌ای به چک‌ها افزوده‌شده که قابل تشخیص توسط ابزارها است و برای بانکداران و اشخاصی که استفاده مستمر و مکرری از چک‌ها دارند قابل استفاده خواهد بود.
*** شرایط دریافت دسته‌چک صیادی
فرد متقاضی دریافت دسته‌چک جدید با مراجعه به شعبه، ثبت اولیه درخواست صدور دسته‌چک را انجام می‌دهد و در صورت تایید از سوی رئیس شعبه، درخواست او به‌منظور استعلام، به سامانه صیاد بانک مرکزی ارسال می‌شود. چنانچه فرد متقاضی دسته‌چک صیاد از نظر بانک مرکزی، واجد شرایط دریافت دسته‌چک باشد، درخواست او از سامانه صیاد به گروه صدور دسته‌چک به‌منظور شخصی‌سازی و چاپ چک ارسال و دسته‌چک جدید صادر خواهد شد.
