نکات عبرت‌آموز فیلیمو برای مدیران رسانه ملی
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی | اینکه سال کرونایی که پشت‌سر گذاشتیم برای تمام کسب‌وکارهای آنلاین سال درخشان و احتمالا بی‌تکراری خواهد بود، موضوعی است که همه می‌دانیم و در گزارش تازه‌ای که فیلیمو از عملکرد خودش منتشر کرده هم دیده می‌شود، اما این موضوع اصلی نیست که با مرور داده‌های گزارش فیلیمو به آن رسیده‌ایم.
مقایسه وضعیت فیلیمو به عنوان یکی از دو ویاودی مطرح و پرمخاطب ایرانی با سیمای ملی، مخصوصا بخش سرگرمی آن، مسئله‌ای است که نمی‌توان گزارش فیلیمو را خواند و درباره‌اش فکر نکرد. هرچه هست همه ما دغدغه یک تلویزیون پربیننده و تماشایی راداریم و هر اتفاق مثبتی رادر این ماجرا پیگیری می کنیم. مثل تولید برنامه ای چون عصرجدید . اما واقعیت اینجاست که تلویزیون با حرکت به سمت مهندسی افکار عمومی و گرفتار شدن در چاله ها و خطوط قرمز ممیزی ناگفته و نانوشته ، وهمین طور افزایش بیش از حدنیروهای کادری ، دچار معضلاتی شده است .
*** درآمد ابرغول نمایش و سرگرمی
بر اساس گزارش فیلیمو که از آذرماه ۹۸ تا آذرماه ۹۹ را دربر می‌گیرد، تعداد کاربران فعال این ویاودی دوونیم‌برابر شده و به یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر رسیده‌اند. با توجه به اینکه هزینه اشتراک فیلیمو به نزدیک ماهانه ۵۰ هزار تومان رسیده، یعنی کاربران فیلیمو ماهانه حداقل ۵۵ میلیارد تومان بابت هزینه اشتراک به شرکت صباایده، پرداخت می‌کنند و درآمدی ۶۶۰ میلیاردتومانی را در سال، از این محل تامین می‌کنند، تازه این فقط درآمد فیلیمو از اشتراک کاربران است.
درحالی‌که این ویاودی از محل نمایش تبلیغات و همچنین ترافیک اینترنت هم درآمد بالایی دارد. حدس زده می‌شود که مجموع درآمدهای فیلیمو سالانه ۷۵۱ میلیارد تومان باشد، درحالی‌که به روایت سایت اصولگرای مشرق نیوز بودجه مصوب سازمان صداوسیما برای تولیدات نمایشی و سرگرمی‌اش در انواع و اقسام مختلف، در برآوردهای داخلی سیما ۷۰۱ میلیارد تومان است.
این موضوع نه فقط ما که توجه بقیه کسانی را که دستی بر تولید محتوا دارند هم جلب کرده است؛ مثلا محمدرضا سرشار که مدیر شبکه پویای صداوسیما هم هست به این موضوع اشاره کرده و گفته که به همین دلیل توان تولیدی مجموعه‌ای مثل فیلیمو بیشتر از صداوسیماست. البته خیلی از کاربران در مواجهه با این مقایسه سرشار به او انتقاد کرده و گفته‌اند که آنچه توان تولیدی صداوسیما را می‌گیرد، اداره پرهزینه آن است؛
مثل کارمندان خیلی زیاد و وجود انواع و اقسام ذی‌نفعانی که جداول هزینه‌ای برای سیما می‌تراشند وگرنه درآمد صداوسیما از محل تبلیغات، مجموع درآمد آن را بسیار بالا می‌برد. از آن‌طرف هم عده‌ای گفته‌اند که تمام بودجه مصوب برای صداوسیما تخصیص پیدا نمی‌کند و در بهترین حالت ۷۰ درصد آن به دستش می‌رسد، بنابراین باز هم در مقام مقایسه درآمدها، می‌توان فیلیمو را بسیار نزدیک به بخش مربوط به سرگرمی صداوسیما دانست.
*** ۳۰ سریال در دست ساخت
یکی دیگر از بخش‌های گزارش فیلیمو که باعث می‌شود اهالی حرفه‌ای برنامه‌سازی ناخودآگاه آن را با صداوسیما مقایسه کنند، تعداد سریال‌های در دست ساخت است. اینطور که فیلیمو می‌گوید، همین حالا ۳۰ سریال در دست تولید دارد که در ماه‌های آینده به نمایش درخواهند آمد. درحالی‌که حمید شاه‌آبادی، معاون سیمای صداوسیما اعلام کرده که سریال‌های در دست ساخت سیما کمتر از این عدد است، آن هم به دلیل مشکلات و موانع بسیار زیاد که ناگزیر گریبان این سازمان را گرفته است.
در بخشی که گزارش فیلیمو به آمارهای مربوط به سریال‌ها می‌پردازد، نکات جالب دیگری هم دیده می‌شود؛ مثل مقدار دیده شدن سریال. اینطور که فیلیمو گفته، مجموع قسمت‌های سریال «آقازاده» بیش از یک میلیارد و ۲۱۶ میلیون دقیقه دیده شده و به هر قسمت از آقازاده ۴۲ میلیون دقیقه نگاه شده است. با یک ضرب و تقسیم ساده و با فرض میانگین ۵۵ دقیقه برای هر قسمت به عدد ۷۶۳ هزار تماشاگر برای هر قسمت می‌رسیم.
اگر مجموع قسمت‌های دیده‌شده آقازاده را هم بر عدد ۵۵ دقیقه میانگین زمان هر قسمت تقسیم کنیم، به رقم ۲۲ میلیون نفر بیننده می‌رسیم. شاید قیاس درست و مناسبی نباشد، اما در آمار عملکرد سال ۹۸ که امسال از سوی تلوبیون منتشر شد، سریال «ستایش ۳» با ۲۹ میلیون و ۹۷۰ هزار نفر بیشترین تعداد بیننده را داشت و سریال بعدی‌اش «گاندو» ۶ میلیون بازدیدکننده را به خودش اختصاص داده بود.
«همگناه» سریال دوم فهرست پربازدید‌های فیلیمو است که اختلاف دقیقه دیده‌شده‌اش با آقازاده در هر قسمت فقط دو میلیون‌دقیقه است. نکته دیگر اینکه، بسیاری از اهالی رسانه، سریال «آقازاده» و «دادِستان» را شبیه به هم می‌دانستند و باید منتظر ماند و دید که آمار مخاطبان سریال ده‌نمکی چه میزان بوده است. درمجموع می‌توان گفت که خلأ ژانر طنز در سریال‌های تلویزیون به خوبی خودش را نشان می‌دهد.
*** می‌خواهیم بخندیم
در فهرست ۱۰ فیلم پربازدید سال قبل فیلیمو، «مطرب» با ۱۰۵ میلیون دقیقه در صدر است و از بین ۱۰ فیلم سینمایی ایرانی پرطرفدار تنها یکی از آنها در ژانر طنز نیست و آن هم «شبی که ماه کامل شد» است و بقیه این فهرست را فیلم‌های کمدی پر کرده‌اند. نکته مهم و قابل‌توجهی که نیاز مخاطب به خنده و شادی را، مخصوصا در شرایط زندگی کرونایی نشان می‌دهد و البته که می‌تواند حاوی پیام‌های صریحی برای سینما و تلویزیون ایران باشد.
*** بچه‌ها در صدر
آن بخش از گزارش فیلیمو که به آمار دیده شدن انیمیشن‌ها می‌پردازد هم پیام‌های روشنی برای صداوسیما و درکل تولیدکننده‌های محتوا دارد. شاید به همین دلیل هم این گزارش برای مدیر شبکه پویای تلویزیون جالب بوده. در این بخش می‌بینیم که انیمیشن «بچه‌رئیس» با ۲۷۰ میلیون دقیقه در صدر است و حتی رکورد مطرب را هم شکسته و اگر تعداد مخاطبان صدرنشین‌های فیلم‌های خارجی و داخلی را هم با هم جمع کنیم، باز هم از بچه‌رئیس کمتر می‌شوند؛ عدد شگفت‌انگیزی که نشان می‌دهد شهر و خانه در دست بچه‌ها یا بزرگ‌ترهایی است که انیمیشن دوست دارند.
با تقسیم عدد بازدیدشده بر زمان فیلم بچه‌رئیس متوجه می‌شویم که نزدیک به سه میلیون نفر از بچه‌ها یا حتی بزرگ‌تر‌ها این فیلم را دیده‌اند. شاید باز هم قیاس درستی نباشد، اما بر اساس گزارش سال گذشته تلوبیون، عنوان پربازدیدترین برنامه کودک متعلق به «محله گل‌وبلبل ۳» با چهار میلیون و ۵۰۰ هزار بیننده بود. نکته جالب دیگر حضور برنامه «باب‌اسفنجی» است که با وجود حاشیه و حرف‌وحدیث‌های فراوان درباره محتوای آن و توقف پخش آن از شبکه پویا، همچنان محبوب بچه‌ها و خانواده‌های آنهاست.
بگذارید بخش دیگریاز بحث رابازهم بر مبنای مقاله مشرق نیوز پیش ببریم:نکته جالب اینجاست بخش اعظمی از محصولات فیلیمو تامینی (یعنی محصولات غیر تولیدی مثل فیلم وسریال خارجی) است. به این گزارش اگر دقت کنیم درخواهیم یافت مدیران شبکه‌های تامینی سیما نمی‌توانند با فیلیمو رقابت کنند.به عنوان مثال شبکه نمایش سیما، عملا به یکی از کم مخاطب‌ترین شبکه‌های سیما تبدیل شده است و علی رغم دستور مقامات عالی کشور برای عدم پرداخت رایت فیلم‌های مناسب آمریکایی و پخش آنان از شبکه‌های مختلف سیما، اداره تامین سیما و مدیر شبکه نمایش و نسیم به این مهم توجهی ندارند، در حالیکه اغلب تولیدات هالیوودی بدون خرید کپی رایت در این سامانه‌ها توزیع می‌شود.
*** مجموعا ۴۱ برابر رشد
بر اساس آنچه فیلیمو در گزارشش منتشر کرده، میزان تماشای فیلم و سریال برحسب دقیقه در این پلتفرم در طول چهارسال ۴۱ برابر رشد داشته است؛ یعنی از ۷۰۰ میلیون دقیقه در سال ۱۳۹۶ به ۳ میلیارد دقیقه در سال بعدش، ۹ میلیارد دقیقه در سال ۱۳۹۸ و ۲۹ میلیارد دقیقه در سال جاری رسیده است. پیش از این گفتیم که توجه به رسانه‌ها و وسایل سرگرمی در سال ۹۹ به‌دلیل ورود ویروس کرونا به‌مراتب بیشتر از سال‌های قبل بوده و تمایل مردم به پلتفرم‌ها و حتی بازی‌های رایانه‌ای هم در این دسته قرار می‌گیرند.
اما واقعیت این است که نمی‌توان و نباید به‌سادگی از این رشد ۴۱ برابری گذشت. آیا این رشد نشان می‌دهد دوران اوج و محبوبیت تلویزیون به پایان رسیده است؟ آیا سوءمدیریت یا نبود برنامه‌های جذاب به‌صورت موقتی باعث کوچ مخاطبان به پلتفرم‌ها شده است؟ تلویزیون در این میزان رشد و پیشرفت چه تاثیر و نقشی داشته است؟ اصلا حواسش به رقبای کوچک و بزرگش هست؟
*** گزارش فیلیمو نکات جالب دیگری هم دارد که آنها را به صورت مختصر برایتان می‌آوریم:
فیلیمو در کمتر از شش ماه یک میلیون بلیت سینمای آنلاین فروخته و ۷۰ درصد مبلغ فروش را به دست تولیدکننده‌های محتوا رسانده. به همین دلیل هم چهره‌های سینمایی زیادی در گزارش فیلیمو از عملکرد آن و تلاشش برای زنده نگه داشتن سینما در سال سخت کرونا تمجید کرده‌اند.
اگر یک نفر از دوران مس سنگی تا همین امروز بی‌وقفه فیلم ببیند، می‌شود ۶ هزار و ۸۴۹ سال که تازه ترافیکی معادل اسفند ۹۸ فیلیمو ایجاد می‌کند؛ ماهی که در آن رکورد حجم مصرف اینترنت در فیلیمو شکسته شد و به بیشتر از ۴۸ میلیون گیگابایت در یک ماه رسید. فیلیمو گفته که فقط در ۲۸ اسفند ۱٫۶ میلیون گیگابایت اینترنت صرف تماشای فیلیمو کرده‌اند.
فیلیمو می‌گوید که در آذر سال ۹۹ یک میلیون و ۱۰۰ هزار کاربر داشته؛ یعنی تعداد کاربرانش در سال گذشته دوونیم‌برابر شده و جمعیت آنها حالا معادل کل جمعیت شهر اهواز یا کشور جیبوتی است. البته از هر اشتراک فیلیمو دوونیم نفر استفاده می‌کنند که این یعنی دو میلیون و ۷۰۰ هزار نفر که معادل جمعیت کشور قطر است.
