
روزنامه هفت صبح، نگین باقری| تنش بین کانالهای افشاکننده کشف حجاب و استارتاپها حالا به جاهای باریکی رسیده. روز گذشته توضیح دادیم که دومینو تذکر/افشاگری کشف حجاب در استارتاپها از پلمب دیجیکالا شروع و به خبر تعلیق موقت بیمه ازکی ختم شد. دیروز اما اتفاقهای دیگری درجریان بود. بررسیهای بیشتر نشان میدهد که هنوز ابلاغیهای مبنی بر تعلیق به «ازکی» نرسیده و گویا برخی رسانهها جلوتر از اقدام بیمه مرکزی دست به کار شدهاند.
همچنین شب شنبه طاقچه در واکنش به این انتقادها، بیانیهای صادر کرد که خیلی به مذاق رسانههای دست راستی و اصولگرا خوش نیامد. درنتیجه دیروز به جز طاقچه، عکسهای کشف حجاب در یک استارتاپ دیگر که از قضا هلدینگ و هیات مدیره مشترکی با طاقچه دارد در توئیتر منتشر شد.
این جا همان نقطه حساس این تنش حجاب در فضای استارتاپی کشور است: جایی که افشاکننده (رسانههای محافظهکار) و متهم (طاقچه و مایکت) هر دو از نظر سیاسی نزدیک به همدیگر هستند. مدیران مایکت و طاقچه هر دو سبقه بیشتر دولتی و نزدیک به طیف اصولگرایی دارند و تاکنون برخلاف دیجیکالا و ازکی، شکایت و کمپینسازی علیه آنها منجر به تعطیلی و پا پس کشیدن طرف مقابل نشده.
این در حالی است که همین اتفاق برای دیجیکالا دو بار دردسرساز شده و برای «ازکی» پیش از دریافت هر نوع تذکر با شایعه تعلیق روبهرو شده است. این چهار استارتاپ امروز شدهاند بازیگران مهم این میدان. پشت هر کدام چه هلدینگ یا چه سازمانی ایستاده و به کدام چهره مهمی وابستگی دارد؟ جواب این سوال شاید بتواند بسیاری از ابهامها را روشن کند.
طاقچه
طاقچه پلتفرمی است برای دسترسی قانونی به نسخه دیجیتال و صوتی کتابها. اگر نمودار طاقچه را بخواهیم بکشیم، اول کار به هلدینگ حصین (به فتح ح) میرسیم. حصین رویای مشترک چند دانشجوی هم ورودی دانشگاه شریف و البته المپیادیهای علامه حلی بوده که ابتدا در سال 1383 با نیت تاسیس نرم افزارهای بانکی وارد این بازار میشوند و پایانهها و ماژولهایی طراحی کردند که مشتریان آن شرکتهای ارتباطاتی و موبایلی زیرساختی مثل همراه اول، رایتل یا امنیت بانکهایی مثل پاسارگاد، کشاورزی و …. خودروسازها، شهرداری، مترو و بسیاری از شرکتهای دولتی یا نیمه دولتی بودند.
مسعود آراسته مدیرعامل و عضو هیاتمدیره حصین است. به جز نشستن بر میز هیات مدیره شرکتهای زیرمجموعه حصین که تعدادشان هم کم نیست، در چند شرکت دیگر هم سمت رسمی دارد. حسن خالقی، وحید رحیمیان، علی ضیا بشرحق هم دیگر اعضای هیات مدیره هستند. علی ضیا که اینجا هیات مدیره است، همین سمت را در شرکت پادرا دارد که از شرکتهای زیرمجموعه بزرگ عطار است. در این سالها برخی از مدیرانی که وارد حصین وارد از آن خارج شدند سمت مهمی در دولت مانند معاونت علمی دولت نایب رئیس شرکت ارتباطات زیرساخت و البته دستیار وزیر سابق ارتباطات در امور جوانان داشتهاند که همین موضوع این روزها به پاشنه آشیل آنها تبدیل شد.
کم کم دانشجوهای شریف هلدینگ خود را با همکاری شخصیتهای استارتاپی مهم دیگر گسترش دادند که طاقچه یکی از آنهاست. محمد صدوقی اولین مدیرعامل طاقچه ( با نام اصلی خدمات هوشمند ایده طلایی هاتف معاصر) بوده است و این سمت امروز بر عهده امیرحسین لطیفی، قرار دارد. نرم افزاری که در سال ۹۴ و با حضور در نمایشگاه کتاب تبلیغاتش را شروع کرد. اتفاقا صدوقی هم در مدرسه حلی (محل تحصیل خودش) با طاقچه آشنا میشود.
البته نه زمان تحصیل بلکه زمانی که برای تدریس در این مدرسه حضور داشت. از سال 1400 سمت او را امیرحسین لطیفی برعهده داشته ولی صدوقی همچنان در دیگر زیرمجموعههای حصین سمت مدیریتی دارد. طاقچه مدتی اسپانسر یک برنامه خندوانه به نام بخون و ببر بود. با اینکه تازه کار خود را شروع کرده بود همان موقع برای حضور در تلویزیون یک میلیارد و 400 میلیون تومان هزینه کردند. مقابل طاقچه رقیب قدرتمندی به نام فیدیبو قرار دارد که از قضا امروزه زیرمجموعه همان دیجیکالاست. البته کتابراه هم رقیب دوم طاقچه محسوب میشود که سهم فروش کمتری در مقایسه با فیدیبو دارد.
مایکت
دیروز در آخرین اقدام عکس دو کارمند از مایکت هم با همین مضمون کشف حجاب در محل کار منتشر شد. نکته جالب این بود که مایکت هم درواقع شبیه طاقچه زیرمجموعه حصین است. بیشتر به نظر میرسید بعد از بیانیه طاقچه و عدم رضایت افشاگران از آن، مایکت تبدیل به دومین قربانی حصین شده. حالا مایکت چیست؟ یک گوگل پلی داخلی مانند اپلیکیشن بازار که از پاییز 1390 شروع به کار کرد و از قضا سرمایهگذار آن هم هلدینگ حصین است.
در حصین اغلب افراد به صورت چرخشی سمتهای متفاوتی در شرکتهای زیر مجموعه این هلدینگ دارند. برای مثال مدیر بخش توسعه کسب و کار این هلدینگ بعدا وارد مایکت شده و سپس از دورهای به بعد فعالیت مستقل را کنار گذاشته و سمت مهمی در همراه اول و رایتل و شرکت تامین تلکام داشته است. هماکنون مدیرعامل مایکت وحید رحیمیان بوده و تمام حقوق مایکت متعلق به شرکت دانش بنیان «هوشمند گستر هوتن پارس» است.
ازکی
دیروز با اینکه خبر تعلیق موقت ازکی روی سایت بیمه مرکزی منتشر نشده بود، اما در رسانهها این خبر دست به دست میشد. خبری که البته از تسنیم آغاز شد. حامد ولیپوری مدیرعامل شرکت ازکی، یک شرکت بیمه آنلاین و متعلق به هلدینگ مکس است. هلدینگی که شرکت ماموت آن را برای توسعه استارتاپهای خود تاسیس کرده. غیر از ازکی و از کی وام خودرو 45 و پلاک هم زیرمجموعههای استارتاپهای این شرکت به حساب میآیند.
اولین بار خبر تاسیس «ازکی»سال 1395 البته به نام تجارت الکترونیک نوین نار در روزنامههای کثیرالانتشار معرفی شده. سال 1400 این شرکت و بیمیتو با هم ادغام شدهاند ولی از رقبای دیگر آن اولا باید بیمه مرکزی را معرفی کرد که اگرچه رگولاتور و تنظیم گر سیستم بیمه است اما در واقع در این مدت تلاشهای محدودی هم برای محدود کردن دست بیمههای آنلاین داشته. در بخش خصوصی اما بیمه بازار و بیمه دات کام از دیگر رقبای آنها هستند.
دیجیکالا
دیجیکالا به عنوان بزرگترين خردهفروشي آنلاين ايران در سال ۱۳۸۵ در قالب یک شرکت با مسئولیت محدود با سرمایه بسیار محدود بنیانگذاران حمید محمدی و سعید محمدی، شروع به کار کرد. با توسعه کسبوکار اين مجموعه و نياز به جذب سرمایه، اولین مرحله سرمایهگذاری در سال ۱۳۹۱ از طریق شرکت سرآواپارس انجام شد. هلدينگ سرآوا يكي از شركتهاي فعال استارتاپي ايران است كه پنج شركت معروف به عنوان زيرمجموعه آن فعاليت ميكنند:
ديجيكالا، كافهبازار، الوپيك و علي بابا. بنيانگذار و مديرعامل اين هلدينگ سعيد رحماني خضري بود كه شهريور سال 98 ايران را ترك كرد. سرآوا با همكاري پارك فناوري پرديس و چند مجموعه ديگر از سرمایهگذاران کارخانه نوآوری آزادی است. او متولد ایران بوده اما در نوجوانی مهاجرت کرده. رحمانی پس از تحصیل، در شرکت آي.بي.ام کار کرد و استارتاپهایی را هم در نقاط مختلف دنیا راهاندازی کرد تا اینکه بعد از گذشت سه دهه از مهاجرت به ايران بازگشت. در حال حاضر اكبرهاشمي،سعيد باجلان، علي فياض بخش، عليرضا توكلي كاشي و وحيدرضا نصابي اعضاي هيات مديره سرآوا هستند.
دیجیکالا هم پنج عضو هيات مديره دارد: حميد محمدي، سعيد محمدي، سعيد باجلان، علي فياض بخش و فلورين هلميچ كه از 9 سال پيش همراه با پاماگرانت اینوستمنت به بازارهاي مالي ايران پيوست. شركت اینترنشنال اینترنت اینوستمنت يك هلدینگ سرمایهگذاری است که توسط تیمی از سرمایهگذاران اروپایی و با هدف سرمایهگذاری در کسبوکارهای تکنولوژیمحور اینترنتی و تجارت الکترونیک در خاورمیانه، در ۲۲ اکتبر ۲۰۱۵ آغاز بهکار کرد.
33 درصد از سهام ديجيكالا متعلق به برادران محمدي به عنوان همبنيانگذار، 67/32 درصد متعلق به صندوق سرمايهگذاري اروپايي، 64/25درصد متعلق به شركت سرآواپارس، 46/4درصد از سهام آن متعلق به برنامه سهام تشويقي مديران و كاركنان كليدي و بيش از چهار درصد از سهم اين شركت هم به ساير شركتهاي سهامدار تعلق دارد. شركتهاي ليليان مد تجارت، بازار آتيآرا، پاماگرانت اينوستمنت، كياآسا تجارت توس و شركت پارس گستر دينا هم سهامدار ديجيكالا شدهاند. خود گروه تجارت ديجيكالا 23 شركت در بخشهاي تجارت اجتماعي، تجارت سريع، راهكارهاي ابري، راهكارهاي تجارت الكترونيك،باشگاه مشتريان، بازاريابي، مركز نوآوري،فناوري مالي، لجستيك و محتوا دارد.