نابغه‌ای که محله مد لندن را به خون کشید!
روزنامه هفت صبح، صوفیا نصرالهی| «دیشب در سوهو» شبیه هیچ فیلم دیگری نیست. با این حال از قواعد ژانرهای مختلف و به‌ویژه ترسناک و اسلشر پیروی می‌کند. این حرکت بین ژانرهای متفاوت از ویژگی‌های کارهای ادگار رایت است که در «دیشب در سوهو» به لحاظ فرمی و زیبایی‌شناختی به یک نقطه اوجی رسیده که مخاطبش را به‌وجد می‌آورد. نکته مهم فیلم «دیشب در سوهو» اینجاست که برخلاف بسیاری از فیلم‌های این سال‌ها مخاطبش را در بی‌منطقی و بدون داستان رها نمی‌کند.
نیمه ابتدایی فیلم ادای دینی به لندن دهه ۶۰ است با همه مدهای لباس و موسیقی و شور و شوقی که دختری جوان که تازه پایش به لندن باز شده (با بازی خوب توماسین مکنزی) نسبت به همه جزئیات آن دهه دارد. نیمه اول فیلم درامی روانشناختی است درباره دختری که از یک شهر کوچک به لندن آمده تا رویای خودش و مادرش را که در کودکی از دست داده دنبال کند و فشن بخواند. یک‌سوم ابتدایی فیلم اگر با ادگار رایت آشنایی نداشته باشید، فکر می‌کنید این درامی درباره بلوغ است.
درباره اینکه چطور دختر نوجوانی قرار است با لندن وحشی و خشن امروزی خو بگیرد و همکلاسی‌هایش را وادار کند که به او احترام بگذارند اما کمی که می‌گذرد فیلم وارد فضای وهم‌آلود غریبی می‌شود. الی که دخترک قصه ماست نمی‌تواند خوابگاه را طاقت بیاورد و به یک خانه قدیمی لندنی پناه می‌برد. از همان خانه‌هایی که یادآور دهه ۶۰ است. و در اولین شب حضورش در خانه به محض اینکه به خواب می‌رود رویایی می‌بیند. دختری که شبیه او در دهه ۶۰ به لندن آمده تا موفق شود.
اول کار به نظر می‌رسد سندی (با بازی آنیا تیلور جوی که واقعا نچسب است) همزاد الی است. گاهی حتی میزان همذات‌پنداری الی با سندی در حدی است که هر اتفاقی برای او می‌افتد انگار که خود الی تجربه‌اش کرده باشد. البته وقتی به پایان قصه می‌رسیم این قسمت‌های وهم اولیه که نشانه‌های آشکار روی خود الی دارند به لحاظ منطق داستانی کمی لق می‌زند ولی به هر حال فیلم از نیمه به بعد شوک بزرگی را به تماشاگر وارد می‌کند و داستان الی و سندی مولفه‌های فیلم‌های ترسناک را پیدا می‌کند تا جایی که سکانسی داریم که کاملا از ژانر اسلشر آمده.
قصه اسرارآمیز الی در نهایت تبدیل به کابوسی واقعی می‌شود. پایان فیلم هم البته کمی تو ذوق‌زننده از کار درآمده اما در نهایت «دیشب در سوهو» فیلمی سرگرم‌کننده، زیبا و برای خوره‌های فیلم کنجکاوی‌برانگیز در بازی با ژانر است. ادگار رایت و فیلم‌هایش کمتر در اینجا محبوب شده‌اند و شاید فقط او را به خاطر «شان مردگان» بشناسند. به بهانه فیلم «دیشب در سوهو» به کارنامه رایت سرک کشیده‌ایم.
یک مشت انگشت
بازیگران: گراهام لو، مارتین کرتیس
محصول ۱۹۹۵
اگر اسم انگلیسی فیلم را ببینید متوجه شوخی‌اش با «یک مشت دلار» می‌شوید. این اولین تجربه کارگردانی سینمایی ادگار رایت بعد از ساخت یک فیلم کوتاه بود و پیش از آنکه وارد عرصه سریال‌سازی شود. این فیلم که محصول انگلستان بود در ژانر کمدی وسترن ساخته شد. در حقیقت رایت با همین فیلم نشان داد که چه توانایی در ساخت فیلم‌های بین ژانری دارد. فیلم داستان یک کابوی است که می‌خواهد مردی شیطانی را که مسبب مرگ اسب دوست‌داشتنی‌اش بوده پیدا و مجازات کند. فیلم سال ۱۹۹۵ در انگلستان نمایش افتتاحیه‌اش بود اما ۲۰ سال بعد در آمریکا به عنوان یک فیلم پدیده در ژانر خودش به نمایش درآمد.
منتقد ورایتی بعد از دیدن فیلم گفت: «فیلم اول ادگار رایت مبدعانه‌تر و شوخ‌طبعانه‌تر از خیلی از فیلم‌های بریتانیایی مشابهش است که با بودجه‌های بیشتری ساخته شده‌اند». بودجه ساخت «یک مشت انگشت» ۱۵ هزاردلار بود. منتقد تایم‌اوت هم معتقد بود که شاید ادگار رایت در سطح و کلاس رابرت رودریگوئز نباشد اما قطعا با اولین فیلمش نشان می‌دهد که کارگردان بااستعدادی است. فیلمی که ادای دینی به وسترن‌های اسپاگتی است و به همان نسبت هم آن‌ها را به سخره می‌گیرد. این فیلم نمونه خوبی برای فیلمسازان جوانی است که می‌خواهند خوره‌های فیلم را به خنده بیاندازند و خود «یک مشت انگشت» هم این کار را به خوبی انجام می‌دهد.
شان مردگان
بازیگران: سایمون پگ، نیک فراست، کیت اشفیلد
محصول ۲۰۰۴
احتمالا هنوز هم یکی از محبوب‌ترین فیلم‌های ادگار رایت است. تلفیق کمدی با قصه‌های زامبی برای مخاطبان سینما بسیار جذاب بود. همکاری ادگار رایت با سایمون پگ هم از همین فیلم شروع شد و این دو نفر اسم خودشان را به عنوان یک زوج هنری جالب ثبت کردند. سایمون پگ در نوشتن فیلمنامه با رایت مشارکت کرد و خودش هم نقش شان را بازی می‌کرد. شان و دوستش اد در آخرالزمانی که زامبی‌ها همه‌جا را محاصره کرده‌اند گیر افتاده‌اند. آن‌ها به همراه عزیزانشان در یک بار محلی پناه می‌گیرند. این فیلم اولین قسمت از سه‌گانه‌ای بود که به «سه‌گانه سه طعم کورنتو یا سه‌گانه بستنی و خون» مشهور شد.
هر کدام از فیلم‌ها قرار بود یادآور یک طعم باشند و این یکی توت‌فرنگی بود. فیلم درواقع با برند بستنی یخی ایتالیایی کورنتو شوخی کرده و بودجه تولید این سه‌گانه روی هم ۳۸ میلیون دلار شد. از همین جزئیات می‌توانید متوجه مغز خلاق و دیوانه‌وار ادگار رایت بشوید که البته سایمون پگ هم در طراحی این ایده‌های شوخ‌طبعانه با او شریک بود. فیلم «شان مردگان» ۵ برابر بودجه تولیدش فروخت و با ستایش منتقدان هم مواجه شد. فیلم ارجاعات زیادی به آثار پدر زامبی‌ها یعنی ژرژ رومرو دارد. فیلم به خوبی توانست میان المان‌های ژانر وحشت و زامبی‌ها و وجه کمدی‌اش رابطه برقرار کند.
پلیس خفن
بازیگران: سایمون پگ، نیک فراست، مارتین فریمن
محصول ۲۰۰۷
این یکی فیلم طبق الگوی زیرژانر ماجراهای دو رفیق پلیس قرار می‌گرفت و دومین قسمت از «سه‌گانه بستنی و خون» بود. باز هم ادگار رایت و سایمون پگ با هم فیلمنامه را نوشتند و زوج پگ و فراست دو نقش اصلی را بازی کردند. فیلم ماجراهای دو پلیس است که درگیر بررسی و بازجویی یکسری مرگ‌های اسرارآمیز و مهیب و نفرت‌انگیز می‌شوند. «پلیس خفن» به لحاظ فروش و محبوبیت بین منتقدان و مردم محبوب‌ترین قسمت در این سه‌گانه است. بیش از ۱۰۰ فیلم اکشن برای ارجاع در «پلیس خفن» استفاده شده است. فیلمبرداری آن نزدیک به سه ماه طول کشید.
ده هنرمند جلوه‌های ویژه در این فیلم حضور داشتند تا سکانس‌های انفجار و شلیک اسلحه‌ها را رقم بزنند. بودجه تولید فیلم بین ۱۲ تا ۱۶ میلیون دلار بود اما ۸۰ میلیون دلار فروخت. کارگردانی ادگار رایت، بازی‌های درخشان بازیگرها و شوخی‌های فیلم نقاط عطف آن هستند. سال گذشته مجله امپایر این فیلم را جزو ۱۰۰ فیلم برتر هزاره سوم قرار داد. رایت و پگ ۱۸ ماه مشغول نوشتن فیلمنامه فیلم بودند. آن‌ها برای نوشتن دیالوگ‌ها و ایده‌های مربوط به طرح در طول این مدت ۱۳۸ فیلم پلیسی را تماشا و با بیش از ۵۰ افسر پلیس مصاحبه کردند! نتیجه همه این زحمات فیلمی شد که می‌شد مغزهای درخشان و خلاقی را دید که حاصل کارشان یک هجویه تمام‌عیار و پارودی به‌شدت سرگرم‌کننده بود.
اسکات پیلگریم علیه دنیا
بازیگران: مایکل سرا، مری الیزابت وینستد
محصول ۲۰۱۰
این اکشن کمدی-رمانتیک فاصله‌ای بین قسمت دوم و سوم «سه‌گانه بستنی و خون» ایجاد کرد و این‌بار دیگر سایمون پگ همراه رایت نبود و هر چند فیلم بدی از کار درنیامد اما به وضوح می‌شود متوجه تاثیرات عدم حضور پگ کنار رایت شد. فیلم به دیوانه‌واری دو اثر قبلی ادگار رایت نیست. ادگار رایت این فیلم را از روی یک نوول گرافیکی اقتباس کرد. فیلم داستان پسر نوجوانی به نام اسکات پیلگریم است. اسکات گیتار می‌زند و آهنگ می‌سازد و می‌خواهد در یک مسابقه برنده شود تا بتواند قراردادی برای ضبط آثارش ببندد. در عین حال باید با هفت شیطان خبیثی که در زندگی گذشته دوست دخترش وجود داشته‌اند هم مبارزه کند.
فیلم به لحاظ تجاری که شکست خورد. بودجه تولید آن ۸۵ میلیون دلار بود در حالی‌که کمتر از ۵۰ میلیون دلار فروخت و نشان داد که ادگار رایت در ساخت فیلم‌هایی با بودجه محدود موفق‌تر عمل می‌کند. با این حال فیلم به لحاظ اینکه روایتی بین رسانه‌ای دارد مورد توجه قرار گرفت. هم از پلتفرم نوول گرافیکی استفاده شده، هم از بازی‌های ویدئویی و هم آن‌چیزهایی که در یک کمیک‌بوک مرسوم است و همه این‌ها را در دل یک فیلم می‌بینیم. پیتر دبروج از سایت ورایتی درباره موفقیت‌های روایی و صحنه‌های مبارزه فیلم نوشت اما همزمان معتقد بود که فیلم چیزهایی را هم از دست داده است. از جمله اینکه نمی‌تواند رابطه میان اسکات و رامونا را باورپذیر و درست از کار دربیاورد.
پایان جهان
بازیگران: سایمون پگ، نیک فراست، مارتین فریمن
محصول ۲۰۱۳
«پایان جهان» آخرین قسمت از سه‌گانه‌ای است که ادگار رایت و سایمون پگ با هم شروع کردند. این‌بار یک کمدی علمی-تخیلی که با بودجه ۲۰ میلیون دلاری ساخته شد و کمی بیش از ۴۶ میلیون دلار فروش کرد. پنج دوست به شهر زادگاهشان برمی‌گردند و می‌خواهند سفر حماسی را که ۲۳ سال پیش در بارهای شهرشان شروع کرده بودند اما نتوانستند به اتمام برسانند تکمیل کنند. اما متوجه می‌شوند که شهر مورد حمله موجودات بیگانه قرار گرفته است!منتقدان فیلم را دوست داشتند. بازی پگ و فراست طبق معمول مورد توجه قرار گرفت و البته بازی‌های بازیگران نقش‌های فرعی هم تحسین شدند.
کمدی آخرالزمانی ادگار رایت به نظر منتقدان دیوانه‌وار و بی‌پروا و در عین حال احساس‌برانگیز بود. بعضی از منتقدان البته به پایان‌بندی فیلم نقدهایی داشتند که به نظر کمی احمقانه و درهم برهم می‌رسید اما در جواب آن‌ها منتقدان دیگری می‌گفتند که این پایان کاملا با روحیه فیلم و کاراکترهایش همسوست. فیلم نامزد جایزه انجمن منتقدان در دو رشته بهترین بازیگری برای سایمون پگ و بهترین کمدی شد. در چند جشنواره دیگر هم جوایزی کسب کرد. این پایان همکاری خلاقانه و نفس‌گیر ادگار رایت و سایمون پگ لااقل تا امروز بوده است.
بیبی راننده
بازیگران: انسل الگورت، جان هم، کوین اسپیسی
محصول ۲۰۱۷
اگر حرکت بین ژانرهای متفاوت و کمدی‌های دیوانه‌وار را دو عنصر کارنامه‌ای ادگار رایت درنظر بگیریم «بیبی راننده» کمتر از همه فیلم‌هایش مولفه‌های ادگار رایتی در خودش دارد. «بیبی راننده» اکشن جنایی است و داستان پسر جوانی را روایت می‌کند که تخصصش رانندگی برای گریختن از صحنه جرم است و البته دائم در حال گوش دادن موسیقی است. بعد از آشنایی با دختری که عاشقش می‌شود می‌خواهد زندگی توام با جرم و جنایت را کنار بگذارد اما حالا روسایی که برایشان کار می‌کرده حاضر نیستند از او دست بکشند.
گرچه اواخر فیلم کمی صحنه خشن خونریزی داریم اما در کل فیلم به طور مشخص در ژانر اکشن است و صحنه‌های ماشین‌سواری را هم خیلی خوب از کار درآورده و داستانش هم سرگرم‌کننده است. فیلم در گیشه سینماها سود فوق‌العاده‌ای داشت و در برابر ۳۴ میلیون دلار بودجه‌اش ۲۲۶٫۹ میلیون دلار فروخت. فیلم بنابر انتخاب‌های متعدد منتقدان جزو برترین آثار سال ۲۰۱۷ قرار گرفت. مجله امپایر نوشت: «این یکی از ارجینال‌ترین فیلم‌های سال‌های اخیر است و شبیه یک اپرای تعقیب و گریز ماشین می‌ماند».
