مقصران جدید هوای آلوده تهران
روزنامه هفت صبح | با وجود کم شدن ترددها در سطح شهر اما هوا باز هم آلوده شد. مقصر چیست؟ در دور روز گذشته که ترددها در سطح شهر بسیار کمتر از گذشته شده و مردم ترجیح می‌دهند در خانه‌های خود بمانند، باز هم هوای تهران و چهار کلانشهر آلوده شد. در برخی مواقع میزان آلودگی به ۱۶۰ (ناسالم برای همه گروه‌ها) نیز رسید!
شاید کم‌کم به این نتیجه برسیم که علت آلودگی هوا، خودروهای شخصی نیست و احتمالا مسائل دیگری در این ماجرا دخیل است. مسئولان پایش محیط‌زیست که می‌گویند علت آلودگی هوای تهران باز هم باد است که نیامده! البته برخی کارشناسان محیط‌زیستی نیز می‌گویند احتمالا منشا آلودگی هوا، سوخت مازوت کارخانه‌های اطراف تهران، موتورسیکلت‌ها و اتوبوس‌های بین شهری است. یعنی باور کنیم این همه عذاب وجدانی که به ما درباره استفاده از خودروهای تک سرنشین دادند، بیهوده بوده؟
*** مسئولان: باد بدهید!
* «محمد رستگاری» معاون نظارت و پایش اداره محیط‌زیست استان تهران:
با توجه به اینکه از صبح روز پنجشنبه (۸ اسفند) شرایط هوای تهران در وضعیت پایدار قرار گرفت، تجمع آلاینده‌ها موجب شد در بعضی از ایستگاه‌ها از عدد ۱۵۰ فراتر رود.»
* «مسعود تجریشی» معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست:
از پنجشنبه تا شنبه طی جمع‌آوری از اطلاعات هواشناسی متوجه شدیم که در برخی از ساعات سرعت وزش باد تقریباً صفر بوده است. طی چند روز گذشته میانگین سرعت باد در حد دو تا سه متر بر ثانیه بوده که این سرعت باد نشان می‌دهد وضعیت هوای تهران در شرایط پایدار است و هیچ تخلیه ذرات معلقی در هوا صورت نگرفته و آلودگی امروز تهران به دلیل همین شرایط پایدار است. کارخانه‌ها در چند روز گذشته هیچ‌گونه آلایندگی غیرطبیعی نداشته و سوخت مازوت هم مصرف نمی‌کردند. پالایشگاه تهران ۹۰درصد و کارخانه سیمان ۱۰۰درصد گاز طبیعی می‌سوزانده و در این سه روز هیچ‌کدام غیر گاز چیزی را نمی‌سوزاندند.
* «حسین شهید‌زاده» مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران:
طبق بررسی‌های انجام شده مشخص شد طی دو روز اخیر میزان وزش باد در شهر تهران به ویژه در برخی ساعات صفر بوده و بیشترین شدتی که داشته به سه متر بر ثانیه رسیده است که باد بسیار کمی برای تهویه هوا محسوب میشود. به همین دلیل هرچه آلودگی تولید شده در شهر باقیمانده و خارج نشده است.
با این حال فراموش نکنیم که ۶۰٫۸ درصد یعنی حدود ۶۱درصد آلودگی PM (ذرات کمتر از دو و نیم میکرون) منابع متحرک است و حدود ۴۰درصد مربوط به منابع خانگی، صنعت و … است. هرچند تا حدودی تردد خودروها کم شده بود اما معنی آن این نیست که باید با کاهش تردد آلودگی رفع شود چراکه ما نیازمند باد نیز هستیم که طی این دو روز آن را نداشته‌ایم البته در برخی معابر شهر تهران نیز ترافیک کم نبود به عنوان مثال در مسیر بهشت زهرا یا در محدوده خیابان سهروردی ترافیک سنگینی را شاهد بودیم.
* کارشناسان: خودروها علت آلودگی نیستند
در همین رابطه «حمید سرخیل» کارشناس محیط‌زیست و عضو هیات‌علمی دانشکده محیط‌زیست به خبرگزاری «آنا» گفته: «باید بررسی شود که چطور ممکن است در روزهای نه خیلی سرد انتهای زمستان، در کمتر از ۴۸ ساعت، چتر وارونگی هوا شکل می‌گیرد و آنقدر حجم آلاینده افزایش‌یافته و تجمع پیدا می‌کند که هوا برای همه گروه‌ها ناسالم شده به‌طوری‌که تاب‌وتوان نفس کشیدن نیز از مردم سلب میشود.
درصورتی‌که منشأ آلودگی هوا را مثل همیشه تردد خودروها، انتشار آلاینده‌ها از احتراق ناقص سوخت در آن‌ها و از همه مهم‌تر بنزین بی‌کیفیت داخلی دانسته و نگاهی هم به نقشه ترافیکی لحظه‌ای شهر تهران بیندازیم، متوجه می‌شویم که با کاهش حدود ۳۰ تا ۴۰درصدی تردد در طول روز روبه‌رو هستیم و این علت همیشگی که از آن نام می‌بردیم علت آلودگی این بار هوای تهران نمی‌تواند باشد.
به نظر من توجیهاتی همچون عدم استفاده از وسایل نقلیه عمومی به دلیل ترس از آلودگی به ویروس کرونا یا توجیه تغییر ساعت طرح ترافیک توسط شهرداری به‌عنوان علت افزایش آلودگی هوا قابل‌پذیرش نیست. در شرایط فعلی حتی سوخت مازوت در کارخانه‌ها هم ازنظر حجم موجود آلاینده شهری این روزها و با توجه به دوری از روزهای خیلی سرد زمستان و عدم ضرورت به استفاده از این سوخت جایگزین در کارخانه‌ها و صنایع، به‌هیچ‌وجه کارشناسی نیست و جواب سؤال بی‌پاسخ خواهد ماند.»
* کسی از سوخت مازوت خبر ندارد!
همانطور که خواندید، برخی‌ها عقیده دارند که سوخت مازوت کارخانه‌های اطراف تهران باعث آلودگی هوای تهران است. این موضوع را حتی «علی پیرحسین‌لو» مشاور سابق حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران نیز به طور ضمنی در توئیتر خود تایید کرده است. از سوی دیگر اما مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران در مورد این موضوع اظهارنظر جالبی کرده است.
«حسین شهید‌زاده» به خبرگزاری تسنیم گفته: «حدود یک ماه گذشته استفاده از سوخت مازوت وجود داشت اما سازمان محیط زیست به موضوع ورود کرد و جلوی آن گرفته شد اما از اینکه باز هم چنین امری صورت گرفته است یا خیر، خبر ندارم! زیرا شرکت کنترل کیفیت بر عوامل خارج از شهر تهران نظارتی ندارد البته دفعات قبل یعنی زمانی که گازوئیل و مازوت به عنوان سوخت استفاده می‌شد شاخص SO2 بالا می‌رفت اما در این مقطع آلاینده مذکور افزایش چندانی نداشته است.
SO2 یکی از آلایندگی‌هایی است که از گوگرد موجود در سوخت ایجاد میشود؛ اگر گوگرد موجود در گازوئیل و مازوتی که استفاده میشود زیاد باشد غلظت SO2 در هوا افزایش می‌یابد اما در چند روز اخیر این آلاینده افزایش زیادی نداشته است.» نکته مهم این است که از مازوت به عنوان متهم اصلی بوی بد تهران که امسال در روزهای مختلفی از فصل پاییز و زمستان مهمان ما بود نیز نام برده میشود. محسن هاشمی در دی‌ماه گفته بود: «در زمان‌هایی که بوی نامطبوع افزایش پیدا کرد، سهم گوگرد نیز بالارفته است که کارخانه سیمان مجاور تهران در ۱۵۰روز گذشته از مازوت استفاده می‌کرده و آرادکوه به نظر می‌رسد نقش کمی داشته باشد»
مسعود تجریشی معاون سازمان حفاظت نیز گفته بود:«انتشار بو ابتدا از شهر ری آغاز میشود، با وزیدن باد ملایم این بو در سطح وسیعی از شهر پخش میشود. از این رو بر اساس یافته‌های خود می‌توانیم اعلام کنیم که این بو از جنوب شهر تهران شروع میشود همچنین ترکیبات گوگردی آن افزایش یافته است. در صورتی که برخی صنایع از مازوت یا گازوئیل غیراستاندارد استفاده کنند، منجر به تولید گوگرد میشود.»
