مقصران اصلی مشکل آرد و انسولین
روزنامه هفت صبح | از قرار در روزهای گذشته که در مناطق غربی ایران بعضی از نانوایی‌ها دست از پخت کشیده بودند و داروخانه‌ها به بیمارانی که دنبال انسولین می‌گشتند جواب سربالا می‌دادند، در انبارها هم آرد وجود داشته و هم شرکت‌ها سفارش انسولین خود را ثبت کرده بودند؛ پس چرا با این حال نه آرد به نانوایی‌ها رسید و نه انسولین دست داروخانه‌ها را گرفت؟
چراکه مشکل نان و انسولین، نه به نانوایی برمی‌گردد و نه به داروخانه‌ها. حالا بعد از اینکه چند روز از بحران می‌گذرد مشخص شده که یک جا شبکه توزیع آرد دست از کار کشیده بوده و جای دیگر بانک مرکزی ارز دولتی را با وقفه به شرکت‌های واردکننده پرداخت کرده.
حالا تعلل این دو شبکه در ماه‌های گذشته باعث شده که هر دو بازار، برای مدتی با مشکلاتی روبه‌رو شوند. در یکی، صف‌های طولانی مقابل برخی از نانوایی‌های استان‌های آذربایجان غربی، شرقی، ایلام و کردستان شکل بدهد و در دیگری بیماران دیابتی زیادی را بین داروخانه‌های دولتی و خاص سرگردان کند.
*** بانک مرکزی ارز را سر وقت نداد
همزمان با بلند شدن موج توئیتری در اعتراض به کمبود انسولین، رئیس سازمان غذا و دارو گفت که دو محموله انسولین قلمی از گمرک ترخیص شده است. روابط عمومی این سازمان هم روز پیش در گفت‌و‌گو با هفت صبح خبر داد که این انسولین‌ها به زودی در داروخانه‌های منتخب توزیع می‌شوند و سفارش‌های بعدی انسولین دوباره از راه می‌رسد تا قفسه‌های داروخانه‌ها را پر کنند.
اما در علت‌یابی این ماجرا بسیاری از مسئولان این سازمان بانک مرکزی را مقصر می‌دانستند. مثل یکی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس که گفته خرداد ماه هم قرار بوده به شرکت‌های واردکننده ارز داده شود که از دو و نیم میلیارد یورو ارز چهار هزار و ۲۰۰تومانی ۹۴۰میلیون دلار تخصیص پیدا کرده است. آخرین باری که بانک مرکزی گزارشی از ارزهای دولتی پرداخت شده به شرکت‌های دارویی ارائه کرد به هفته گذشته برمی‌گردد.
براساس این گزارش شرکت‌های دارویی برای واردات از ابتدای فروردین ۹۷ تا شهریور ۱۳۹۹ حدود ۱۶هزار ثبت سفارش در بانک مرکزی داشته‌اند و ارز دولتی گرفته‌اند. دو شرکت مهم کوبل دارو و نوو نور دیسک پارس تنها واردکننده‌های انسولین هستند که در این سال‌ها، ۲۰٫۶ درصد از بازار داروی وارداتی را به خود اختصاص داده‌اند.
این واردکننده‌ها داروهای بیماری‌های خاص را به کشور وارد می‌کنند که به گفته خودشان برای گرفتن ارز دولتی باید از هفت‌خوان رستم بگذرند. به همین خاطر با نوسان‌های گاه و بیگاهی در تامین مواد اولیه یا محموله‌های دارو روبه‌رو می‌شوند که گاهی تا یک سال هم زمان می‌برد.
*** هفت‌خوان رستم مقابل واردکننده‌های دارو
رئیس اتحادیه بازرگانان تجهیزات پزشکی پیش از این یک بار برای توضیح زمان بر بودن این فرایند گفته بود که چهار ماه طول می‌کشد که ارز به کشور واردکننده منتقل شود. یعنی یک بار زمان می‌برد تا این پول در کشور واسطه‌ای مانند چین، آزاد و بار دیگر به بانک کشور اروپایی وارد شود. مشکل دیگر هم این است که آیا بانک کشور اروپایی این پول را می‌پذیرد یا نه.
بنابراین پروسه انتقال پول و رسیدن به حساب کمپانی ممکن است بین چهار تا پنج ماه زمان ببرد. بعد از اینکه کمپانی پول را گرفت، باید در خط تولید سفارش بدهد که این اقدام هم دو تا سه ماه زمان می‌برد. در نهایت هم انتقال آن به ایران نیز بین دو هفته تا یک ماه زمان می‌برد.یعنی اگر در مجموع بخواهیم حساب کنیم حداقل هشت ماه طول می‌کشد که کالایی وارد گمرک شود. حال ممکن است یک تا دو ماه هم طول بکشد تا کالا از گمرک ترخیص شود.
به همین دلیل هم رئیس سازمان غذا و دارو و کمیسیون اقتصادی مجلس، بانک مرکزی را در این ناهماهنگی برای توزیع انسولین، متهم می‌کنند. بعضی از شرکت‌های واردکننده می‌گویند بعد از هر بار وارد کردن محموله، بانک مرکزی باز یک تاخیر ۴ تا ۶ ماهه دیگری برای پرداخت دوباره ارز دولتی دارد. برای همین این وقفه مدام تکرار و تکرار می‌شود.
**** علت کمبود نان در غرب کشور چه بود؟
از سوی دیگر تامین نشدن آرد که از غرب کشور شروع شده بود، کم کم به چند شهر دیگر هم رسید و باعث شد بعضی از نانواها به ناچار دست از پخت نان بکشند. حالا با چند روز فاصله مشخص شده که مشکل اصلی نان، توزیع آرد بوده است.
روز گذشته مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران گفته که نه امروز و دیروز بلکه حتی برای آینده هم به اندازه کافی آرد داریم و مشکلی در تهیه نان وجود ندارد. غیر از او اتحادیه‌های نانوایان هم اعلام کردند که آرد و نان به وفور در سطح شهر پیدا می‌شود و بین همه نانوایانی که پروانه کسب داشته‌اند توزیع کرده‌اند. حالا که هم آرد داریم و هم گندم پس مشکل این‌همه نانوا از ارومیه تا سنندج و قروه کجا بوده؟
*** شرکت توزیع‌کننده آرد سر کار برگشت، مشکل آرد حل شد
مشکل یک کارخانه توزیع‌کننده بوده که مسئول توزیع آرد ۱۵ استان کشور از جمله تهران است و به نرخ کرایه خود اعتراض داشته. حالا که کرایه او را افزایش داده‌اند دست آخر راضی شده که سر کار خود برگردد و آرد شهروندان این ۱۵ شهر را تامین کند.
یعنی یک شرکت انحصاری توزیع‌کننده برای چند ماه توانسته بود بازار نان کشور را تا مدتی زمینگیر کند که حالا این مشکل برطرف شده است. البته فعلا این مشکل رفع شده است اما هنوز گندم کاران به قیمتگذاری دولت برای نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی اعتراض دارند. نظام صنفی کشاورزی امسال هشدار داده بود که قیمت خرید این محصول نباید کمتر از کیلویی پنج هزار تومان باشد.
اما دوازدهم مهر، وزارت جهاد کشاورزی هزار تومان ارزان‌تر از این مبلغ را برای امسال ابلاغ کرد. کشاورزان می‌گویند کمتر از این مبلغ هزینه برداشت را هم تامین نمی‌کند و دولت مجبور می‌شود در شرایط تحریمی و روزهایی که ارز دارو را با وقفه و کمتر از میزان لازم پرداخت می‌کند، به فکر تامین ارز گندم هم باشد.
