مسیر سخت طلاب برای رسیدن به مدرسه
روزنامه هفت صبح | آموزش‌وپرورش هر سال برای جذب معلم‌های جدید آزمون استخدامی برگزار می‌کند، امسال هم طبق رویه هر سال فراخوان برای شرکت در آزمون استخدامی این وزارتخانه منتشر شد اما یکی از بخش‌های آن سر و صدای زیادی به راه انداخت و واکنش‌ها به آن تا همین حالا ادامه دارد. در فراخوان آموزش‌وپرورش بخشی بود که می‌گفت طلاب و حوزویان که دارای مدرک سطح ۲ و ۳ حوزه باشند می‌توانند برای استخدام به عنوان دبیر عربی، مربی امور تربیتی، دبیر معارف اسلامی، آموزگار ابتدایی،دبیر ادبیات فارسی، دبیر علوم اجتماعی، دبیر تاریخ و دبیر فلسفه در آزمون استخدامی آموزش‌وپرورش شرکت کنند و در صورت قبولی به عنوان معلم به استخدام این وزارتخانه دربیایند.
این بخش با واکنش برخی فارغ‌التحصیلان و دانشجویان رشته‌هایی مثل تاریخ، ادبیات فارسی، علوم اجتماعی و فلسفه همراه شد. آنها علاوه بر اینکه فکر می‌کردند با این کار حق آنها برای استخدام در آموزش‌وپرورش ضایع می‌شود، صلاحیت علمی اهالی حوزه را برای تدریس این دروس زیر سوال می‌بردند.
واکنش‌ها به نهادهای علمی هم رسید و دوشنبه انجمن (استادان) زبان و ادبیات فارسی با صدور بیانیه‌ای اقدام وزارت آموزش و پرورش در استخدام دارندگان مدارک حوزوی برای شغل دبیری زبان و ادبیات فارسی را محکوم کرد و خواستار لغو این تصمیم شد.
در این بیانیه آمده بود:«آموزش‌وپرورش در دفترچه آزمون استخدامی‌کشوری، دارندگان مدارک سطح ۲ و ۳ حوزه علمیه را برای احراز شغل دبیری ادبیات فارسی، برابر با دانش‌آموختگان کارشناسی و کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی اعلام کرده است.» در بخش دیگری هم آمده بود که «آنها با این کار به قلع‌وقمع آموزش روشمند و تخصصی زبان فارسی در مدارس کمر بسته‌اند» و از سوی دیگر «کورسوی امید را هم از دانش‌آموختگان پرشمار و مظلوم رشته زبان و ادبیات فارسی» دریغ کرده‌اند. «برای احراز سمت دبیری ادبیات فارسی، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد ادبیات فارسی باید نزدیک به ۲۰۰ واحد درسی مرتبط را گذرانده و پایان‌نامه نوشته باشد، درحالی که دارندگان مدارک حوزوی مدارک معادل خود را صرفا بر پایه تحصیلات دینی دریافت می‌کنند.»
حضور روحانیون و طلاب در آموزش‌وپرورش بسیار قدیمی است اما طی دو سال گذشته نوع همکاری حوزه و آموزش‌وپرورش تا حد زیادی دستخوش تغییر به نفع حضور بیشتر حوزویان در مدارس شده است. حجت الاسلام نبوی، معاون فرهنگی تبلیغی حوزه‌های علمیه در مورد این تغییر می‌گوید:«برای ورود به آموزش و پرورش دو مسیر قانونی وجود دارد؛ مسیر اول، شرکت در کنکور سراسری و ورود به دانشگاه فرهنگیان است که پس از طی دوره چهارساله به عنوان معلم مشغول تدریس می‌شوند.
دومین راه بر اساس ماده ۲۸ اساسنامه دانشگاه فرهنگیان و جذب از طریق آزمون استخدامی است که طلاب و دانشجویانی که مدرک سطح ۲ یا کارشناسی دارند و خدمت سربازی خود را گذرانده‌اند می‌توانند جذب آموزش‌وپرورش شوند. در سال‌های قبل، طلاب فقط در سه رشته عربی، قرآن و علوم تربیتی می‌توانستند شرکت کنند ولی از سال گذشته با پیگیری‌های صورت گرفته توسط ستاد همکاری‌ها و مرکز تربیت مبلغ معلم، در هشت رشته علوم انسانی می‌توانند در آزمون استخدامی شرکت کنند و در صورت پذیرش در همان رشته‌ای که قبول شده‌اند به استخدام آموزش‌وپرورش در می‌آیند.»
اینطور که نبوی می‌گوید طلاب بعد از قبولی در این آزمون مستقیما وارد دوره تدریس نمی‌شوند بلکه «طلابی که در آزمون استخدامی شرکت کرده و قبول شوند، بعد از طی مراحل مصاحبه و قبولی در آن، به عنوان مهارت‌آموز در دانشگاه فرهنگیان پذیرفته شده و بعد از گذراندن یک سال آموزش‌های دوره معلمی و شرکت در آزمون جامع، در صورت قبولی به ادارات آموزش‌وپرورش معرفی شده و مشغول تدریس می‌شوند.»
*** دو نوع حوزه داریم
گویا اغلب طلابی که داوطلب ورود به آموزش‌وپرورش هستند با طلاب سنتی حوزه فرق دارند و فارغ‌التحصیل دوره «سفیران هدایت» هستند. این را حجت الاسلام علی رجبی، مدرس یکی از مراکز علمی سفیران هدایت به هفت صبح می‌گوید و ادامه می‌دهد: «به طور کلی در حال حاضر دو نوع حوزه علمیه داریم؛ یکی حوزه‌های علمیه سنتی و بلندمدت که از قدیم بوده‌اند و روی همان مباحث دینی و فقهی و… کار می‌کنند و دیگری دوره کوتاه‌مدت پنج ساله که با عنوان سفیران هدایت شناخته می‌شوند و در مراکز علمی آموزش می‌بینند. طلاب در این دوره نه تنها علوم دینی یاد می‌گیرند بلکه برای تدریس آماده می‌شوند و دروس عمومی برای این کار را می‌گذرانند و حتی درس‌های مربوط به کلاس داری، ارتباط با محصل و… را هم می‌گذرانند.»
اینطور که او می‌گوید طلاب بعد از طی این دوره مدرک سطح ۲حوزه را می‌گیرند و می‌توانند با این مدرک که معادل کارشناسی است برای ادامه تحصیل به حوزه و دانشگاه بروند یا در آزمون‌های استخدامی شرکت کنند. به گفته رجبی کسانی که این دوره پنج ساله را می‌گذرانند تا اندازه‌ای آماده تدریس هستند اما باید با تلاش زیاد خودشان را برای آزمون‌های استخدامی آماده کنند ولی کسانی که به شکل سنتی در حوزه علمیه دوره‌های بلندمدت را گذرانده‌اند و مثلا سطح دو گرفته‌اند انصافا آماده تدریس در رشته‌های عمومی نیستند و در صورت شرکت در آزمون استخدامی قبول هم نمی‌شوند.
*** یک طلبه پشت آزمونی: به این سادگی‌ها نیست
حسین کریمی یکی از فارغ‌التحصیلان دوره سفیران هدایت است و با وجود شرکت در آزمون استخدامی پذیرفته نشده، او مشغول آماده شدن برای شرکت دوباره در این آزمون است و به هفت صبح می‌گوید: «من برای دبیری عربی اقدام کرده‌ام. آموزش‌وپرورش فقط مدرک ما را قبول دارد اما در شکل آزمون که برای ما امتیازی قائل نیست بنابراین از من همان آزمونی گرفته می‌شود که از یک فارغ‌التحصیل رشته عربی دانشگاه، بنابراین اگر من قبول شوم و او قبول نشود یعنی صلاحیت علمی من بیشتر بوده.
به نظر من کلا آموزش‌وپرورش و هر نهاد دیگری باید معیار تحصیلات دانشگاهی را بردارند و ملاک را آزمون و سابقه عملی افراد قرار بدهند، همین حالا خیلی از متخصصان امور فنی اصلا مدرک این رشته را ندارند اما فلانی که در دانشگاه درس خوانده و کارشناسی گرفته حق شرکت در رقابت استخدامی دارد. من خودم پذیرفته نشده‌ام و شاید باز هم قبول نشوم اما اگر قبول بشوم یعنی هم مهارت‌های مربوط به آموزش در من به اندازه استانداردهای آزمون بوده و هم مهارت‌های زبان عربی‌ام.»
اینطور که کریمی می‌گوید اغلب طلابی که می‌خواهند وارد آموزش‌وپرورش بشوند متقاضی شرکت در همان سه رشته‌ای هستند که از قبل اجازه شرکت در آن را داشته‌اند یعنی دبیری عربی، قرآن و علوم تربیتی چون بقیه رشته‌ها متقاضیان متخصص زیادی دارند و برای اینکه به منابع آزمون‌های این رشته‌ها مسلط شوند باید مدت‌ها وقت بگذارند و کلاس بروند.
