مراسم افطار، فدای برنامه‌های تلویزیونی کشدار
روزنامه هفت صبح، احمد رنجبر | مراسم افطار از خاطره‌انگیزترین اتفاق‌ها برای روزه‌داران است که فضای آن ممزوج به دعا، مناجات، تلاوت قرآن و در یک کلام معنویت شده است. تلویزیون در خلق این فضا نقشی اساسی دارد، اما در سال‌های اخیر، ویژه‌برنامه‌های افطار شبکه‌های سراسری، آنقدر مطول هستند که تا دقایقی پیش از اذان مغرب روی آنتن هستند. این اتفاق باعث شده دعاها، مناجات‌ها و تلاوت قرآن، پیش از افطار سهم کمی از آنتن داشته باشند و حال معنوی این لحظه خاص از بین برود. برای اثبات این گفته، موقعیت هر شبکه را پیش از افطار در روز شنبه اخیر مرور کرده‌ایم.
شبکه یک| دعوت
فضای پیش از افطار: برنامه دعوت به سبک‌وسیاق ماه عسل ساخته شده و هر روز پذیرای یک آدم خاص است. هرکدام از آنها قصه زندگی خود را تعریف می‌کنند. هدف این است که داستان زندگی آدم‌ها به معنویت ربط داده شود. این قصه‌ها اما نسبتی با آداب افطار ندارند و سازی جداگانه محسوب می‌شوند.
زمان دعا و مناجات: چهار دقیقه
فضای ایجادشده: شبکه یک بعد از خداحافظی مجری دعوت، از مناجات گروه تواشیح استفاده کرد. این تواشیح و نمونه‌های مشابه را می‌توان در هر ساعتی از روز شنید. پس آنچه روشن است اینکه شبکه یک در خلق فضای مطلوب پیش از افطار ناکام عمل کرده.
*** شبکه دو| آدم‌های خوب شهر
فضای پیش از افطار: برنامه آدم‌های خوب شهر هم مثل دعوت، الگویی است از ماه عسل. کاظم احمدزاده هربار پای قصه زندگی یک آدم خاص می‌نشیند. منتها کسانی که به این برنامه می‌آیند افراد خیر هستند.
زمان دعا و مناجات: سه دقیقه
فضای ایجادشده: آنچه روز شنبه پیش از اذان در شبکه دو دیدیم، یک دعا بود. طبیعی است که با یک دعای کوتاه افطار (فارغ از کیفیت آن) فضایی معنوی و خاص شکل نمی‌گیرد.
*** شبکه سه| مثل ماه
فضای پیش از افطار: برنامه مثل ماه جایگزین ماه عسل شده که در این شبکه تبدیل به الگوی دیگران شد. در هر قسمت، آدم‌هایی مقابل مجری می‌نشینند و سرنوشت خاص خود را تعریف می‌کنند. این قصه‌ها که پیوندی با معنویت دارند قادر نیستند مخاطب را غرق در لحظات سرخوش افطار کنند.
زمان دعا و مناجات: یک دقیقه
فضای ایجادشده: رسالت بوذری حتی روی تیتراژ برنامه روز شنبه، با مخاطبان صحبت می‌کرد. برنامه مثل ماه آنقدر مطول بود که تنها یک دقیقه برای پخش مناجات زمان باقی ماند. تازه، کمی پیش‌تر هم نوبت به آگهی بازرگانی رسید. در این فرصت کم، انتظار ایجاد حال‌وهوای خاص افطار، بیهوده است.
*** شبکه چهار| زندگی پس از زندگی
فضای پیش از افطار: الگوی کلی برنامه شبکه چهار هم یادآور ماه عسل است. منتها در این برنامه کسانی حضور دارند که تا آستانه مرگ پیش رفته و حتی آن را تجربه کرده‌اند. حرف‌هایی که در برنامه زندگی پس از زندگی بیان می‌شود، می‌تواند تاثیرگذار باشد، اما ربطی به فضای حاصل از دعا و مناجات ندارد.
زمان دعا و مناجات: پنج دقیقه
فضای ایجادشده: زندگی پس از زندگی به شکل ضبط‌شده روی آنتن شبکه چهار می‌رود، به همین خاطر شبکه چهار می‌تواند کنداکتور خود را مدیریت کند. روز شنبه علاوه‌بر تلاوت قرآن، تواشیح و دعای افطار روی آنتن رفت. هرچند در شبکه چهار هم مطلوب حاصل نمی‌شود، اما شرایط بهتر از دیگر شبکه‌هاست.
*** شبکه پنج| شهر زیبا
فضای پیش از افطار: برنامه شهر زیبا، ۱۰ دقیقه قبل از اذان به شکل زنده پخش می‌شود. بعد از آن هم میزبان چهره‌های مطرح است.
زمان دعا و مناجات: صفر دقیقه
فضای ایجادشده: شبکه پنج تصمیم گرفته پیش از اذان، دعا و مناجات پخش نکند. پنج دقیقه مانده به افطار، ویدئوکلیپی روی آنتن رفت که با صدای یک خواننده و تصاویری از اتفاق‌های خوب توأم بود. بعد از آن مصطفی امامی از اینکه برنامه شهر زیبا خیلی زود جای خود را باز کرده، از مخاطبان تشکر کرد. درعین‌حال خطاب به مسئولان گفت تمهیدی برای سفر به عراق بیندیشند تا مردم از نعمت زیارت بی‌بهره نمانند. حتی کنایه زد که عراق خطرناک‌تر از ترکیه نیست. بلافاصله بعد از تمام شدن صحبت‌های مجری، موذن در استودیو به شکل زنده اذان گفت.
