ماجرای آسانسور مرموز کاخ مرمر
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی | در سریال تاج (The Crown) که به زندگی خانواده سلطنتی بریتانیا می‌پردازد می‌بینیم که شخص شخیص ملکه انگلستان با آن سن و سال مجبور است از پله‌ها رفت و آمد کند چون ساخت آسانسور برای او باعث آسیب وارد شدن به بنای کاخ باکینگهام می شود آن وقت خبر داده شده که در کاخ مرمر که دو طبقه هم بیشتر نیست، آسانسور ساخته‌اند. کاخی که به ساخت هنرمندانه معروف است و آن را با مسجد شیخ لطف الله مقایسه می‌کنند.
شش ماه پیش هم این کاخ رسانه‌ای شده بود، وقتی که اعلام شد درهای کاخ به عنوان موزه هنر به روی مردم باز خواهد شد و حتی برای اهالی رسانه و خبرنگاران هم یک دیدار از این کاخ تدارک دیده شد اما در نهایت به گفته مسئولان میراث فرهنگی و بنیاد شیوع کرونا باعث شد که بازدید مردمی از این کاخ تا رفع شیوع به تعویق بیفتد.
حالا رئیس بنیاد مستضعفان حرف‌هایی زده که خبرنگاران بازدیدکننده از این کاخ را به فکر فرو برده و عکاسان را مجبور کرده یک بار دیگر آرشیو عکس‌هایشان از مرمر را مرور کنند:« یکی از املاکی که سر و صدا کرد، کاخ مرمر بود که زمانی دست مجمع تشخیص مصلحت نظام بود و حتی قبل از مرحوم هاشمی رفسنجانی نیز دست عده دیگری بود و بعد از ایشان هم مدتی در اختیار مجمع تشخیص مصلحت نظام بود.
بعد از آمدن من به بنیاد، دولت تصمیم داشت آن محل را به دلیل نزدیکی به کاخ ریاست جمهوری تبدیل به محلی برای تشریفات مهمانان خارجی کند که از آقای روحانی خواستم که این کاخ به موزه تبدیل شود و خوشبختانه دولت هم همراهی کرد و این کاخ به موزه هنر ایران تبدیل شد. ….ما از اول هم گفتیم که نباید در این کاخ‌ها مسئولان مستقر می‌شدند اما به هر حال شد. بعد ما اینجا را میکروسکوپی بازسازی کردیم تا به حالت اول برگردد ولی چنین کاری به صورت کامل شدنی نیست چون کاخ آسیب دیده است.
در این کاخ که نشان‌دهنده هنر و ذوق هنرمندان کشورمان است آسانسور کار گذاشته‌اند. آنجا را کنده‌اند، پتک زده‌اند. در طبقه دوم کاخ حمام و سونا و جکوزی درست کرده‌اند. میراث فرهنگی که به همه جا ایراد می‌گیرد کجا بوده و چرا نگفته‌اند این کاخ آسیب دیده است؟ من سوال دارم که چرا ورود نکرده‌اند؟ الان ما اصلاح کردیم و این کاخ مردمی شده است تا مردم ببینند که رضاشاه و پسر ناخلفش چه کرده‌اند.»
*** آسانسور را دیده بودیم
این حرف‌ها نه تنها در بین مردم و کاربران شبکه‌های اجتماعی سر و صدا راه انداخت بلکه بخشی از خبرنگاران را هم شوکه کرد چون بعضی از آنها در بازدیدی که شش ماه پیش از این کاخ داشتند آسانسور را ندیده بودند. عده‌ای از اهالی رسانه میراث فرهنگی را به پنهانکاری متهم کردند و گفتند که آسانسور از دید بازدیدکنندگان رسانه‌ای مخفی شده بوده است اما عده‌ای دیگر از خبرنگاران اعلام کردند که این آسانسور را دیده بودند.
خبرنگار خبرگزاری مهر در این مورد نوشت: «خبرنگاران آسانسور کاخ مرمر را اتفاقی هنگام بازدید از کاخ پیدا کردند همان زمان مسئولان مرمت کاخ گفتند که این آسانسور اگر چه برای یک طبقه ایجاد شده اما آن را طوری قرار داده‌اند که آسیبی به بنا نمی‌زند و قابل حذف است. هر چند که نباید ایجاد می‌شد اما برای سهولت در رفت و آمد ایجاد شده بود.
آنطور که گفته شده طبقه اول سالن اجتماعات و طبقه دوم نیز امکاناتی مانند سونا و جکوزی کار شده و معلوم است که این وسط آسانسور برای افراد ناتوان به وجود نیامده است. مشابه آسانسور تعبیه شده در این کاخ را می‌توان در موزه آیت الله رفسنجانی هم مشاهده کرد که برای بنای دو طبقه کار گذاشته شده است البته آن موزه تاریخی نیست و نمی‌شود آن را با کاخ مرمر مقایسه کرد.» همزمان با این حرف‌ها تصویری هم از آسانسور جنجالی منتشر شد.
*** اجازه ورود نمی‌دادند
اهالی رسانه هم با یادآوری موارد ورود کارشناسان میراث فرهنگی برای مرمت بخش‌های مختلف به این کاخ در زمانی که مسئولیت آن در اختیار مجمع تشخیص مصلحت نظام بود، اعلام کردند که مسئولان میراث نمی‌توانند اظهار بی‌اطلاعی کنند. یکی از مدیران سابق میراث فرهنگی تهران در گفت‌وگو با هفت صبح می‌گوید: «کارشناسان برای مرمت می‌رفتند اما اجازه دخالت به میراث داده نمی‌شد.» او که نمی‌خواهد نامش اعلام شود با طعنه به منتقدان میراث فرهنگی می‌گوید:
«دوستان انگار نمی‌دانند سلسله مراتب یعنی چه! مگر کسی حق دارد به فلانی بگوید با پله بالا برو؟! این آسانسور وقتی ساخته شده که میراث فرهنگی بخشی از وزارت ارشاد بود یعنی حتی وزارتخانه هم نشده بود آن وقت توقع دارند که مسئولان یک نهاد که زیرمجموعه یک وزارتخانه است بروند به مجمع تشخیص مصلحت نظام بگویند کاری را بکن یا نکن، همین که اجازه می‌دادند کارشناسان میراث فرهنگی وارد مجموعه شوند و مرمت کنند باز جای تشکر داشت.»
محمد‌حسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی هم حرف‌های مشابهی می‌زند. او به هفت صبح می‌گوید: «ما هرجا که متوجه دخالت غیر کارشناسی یا آسیب به آثار و بناهای تاریخی شویم ورود می‌کنیم اما امکان ورود به خیلی از این بناها بسیار سخت است. همین حالا کارشناسان میراث فرهنگی به راحتی نمی‌توانند وارد ساختمان‌های تاریخی شوند که در اختیار وزارت امور خارجه است. در مورد بسیاری از بناهای دیگر هم وضعیت همین است و کارشناسان ما امکان و اجازه ورود مستمر و پایش دائمی ندارند.»او به مورد ویژه کاخ مرمر هم می‌پردازد و می‌گوید: «آنجا حفاظت شده بود و ما امکان ورود به آن را نداشتیم. ورود به چنین اماکنی نیازمند طی کردن فرآیند اداری طولانی مدت است.»
طالبیان در مورد اینکه گفته می‌شود کارشناسان میراث فرهنگی بارها برای مرمت وارد این بنا شده بودند، می‌گوید: «ما در این دوره‌ها وقتی توانستیم به کاخ وارد شویم که به ما اعلام شده بود مشکلی پیش آمده است مثلا اعلام شد که گنبد کاخ مشکل پیدا کرده یا آتش سوزی شده است. در این مواقع از ما خواسته شد که مرمت کار بفرستیم نه اینکه بازرسی کنیم. ما هم انتظار داریم دستگاه‌هایی که بناهای تاریخی را به هر علتی در اختیار دارند با ما همکاری کنند و به قانون توجه کنند. طبق قانون هرگونه تغییر در این بناها باید با مجوز میراث فرهنگی انجام شود اما در عمل چنین اتفاقی نمی‌افتد.»
*** همه چیز توهم است
واکنش برادر آیت الله هاشمی رفسنجانی به ساخت حمام و سونا و جکوزی در زمان حضور آن مرحوم در مجمع تشخیص و کاخ مرمر هم در نوع خودش جالب است. او در یادداشتی بدون اشاره به موضوع آسانسور نوشته است: «استخر و جکوزی توهم است، تا زمانی که مرحوم آقای هاشمی زنده بود، استخری در این ساختمان وجود نداشت؛ اگر بعدها آقای ولایتی و دیگران استخری ساخته باشند، من اطلاع ندارم.»
بخش‌های جالب حرف‌های هاشمی که از تخریب‌های دیگر هم پرده برداشته مرور کنیم:
*بعد از پیروزی انقلاب این کاخ در دست قوه قضائیه در دوره ریاست آیت‌الله یزدی بود. اما از این کاخ به خوبی نگهداری نمی‌شد. مثلا این کاخ یک اتاق خاتم کاری دارد که آن زمان این اتاق را به آبدارخانه تبدیل کرده و در آن سماور گذاشته بودند. در نتیجه بخار آب باعث شده بود برخی از گوشه‌های این خاتم کاری‌ها تبله کنند.
* لازم است یادآوری کنم که دوبار دفتر آقای هاشمی و کاخ مرمر را آتش زدند. یک بار خسارت کمتری داشت اما بار دوم خسارت زیادی وارد شد. دو اتاق به طور کامل سوخت و گچ کاری‌های آن ریخت، همینطور از آنجا که دود وارد اتاق کریستالی کاخ شده بود بخشی از کریستال‌ها تخریب شده بود. هم زیر گنبد زیبای آن دچار دودگرفتگی شده بود و هم کاشی‌کاری‌های آن تخریب شده و درها و پنجره‌های قدیمی آن سوخته بود و ساختمان وضع خیلی بدی داشت. مجمع بعد از این اتفاق با سازمان میراث فرهنگی مکاتبه کرده و درخواست کرد کاخ را مرمت کنند. این موضوع مربوط به دوران دولت آقای احمدی نژاد بود و ما هرچه مکاتبه کردیم نتیجه‌ای نگرفتیم. لذا ساختمان تبدیل به مخروبه‌ای شده بود.
* در آن ساختمان فرش‌های قیمتی هم وجود داشت که آقای فتاح گزارشی از فرش‌ها ندادند که بدانیم در حال حاضر چه سرنوشتی پیدا کرده‌اند.
توضیحات
*
توضیحات
*
