فهرست جنجالی ابربدهکاران که همتی به رئیسی داد
روزنامه هفت صبح | شاید بتوان گفت جذاب‌ترین و پرحاشیه‌ترین بخش مناظره آخر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آنجا بود که همتی رو به دوربین گفت در این مناظره‌ها گفته شده که در دوره مسئولیت ما در بانک مرکزی ۹۰ هزار میلیارد وام داده شده که اینطور نبوده اما این فهرست کسانی است که یازده سال پیش وام‌های کلان گرفته‌اند، من این فهرست را می‌دهم به آقای رئیسی که اعلام و برخورد کنند. بعد هم بلند شد و یک کاغذ تا شده به ابراهیم رئیسی، اصلی‌ترین رقیبش داد و نشست. رئیسی هم نیم‌نگاهی به کاغذ انداخت و واکنش خاصی نشان نداد اما بعدتر گفت این فهرست چیز جدیدی نداشته و ما قبلا اسم آنها را اعلام کرده‌ایم و برخورد هم شده است.
تا دیروز کسی از محتوای این برگه خبر نداشت تا اینکه یک کاغذ دست‌نویس در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد با این ادعا که اسم‌های موجود در آن، همان یازده اسمی هستند که همتی به رئیسی داده است. اصالت این برگه و اسامی موجود در آن تایید نشد و حتی بعضی‌ها گفتند امکان ندارد این فهرست همان فهرستی باشد که همتی در جلسه مناظره رو کرد، چراکه تمام اسم‌های موجود در آن اسم‌های آشنایی هستند و بعید است همتی خواسته باشد چنین چیزی را به‌عنوان برگ برنده رو کند.
اما به هر حال بد نیست نگاهی به اسم‌های موجود در فهرست منتشر شده بیندازیم و ببینیم آنها چه کسانی هستند. البته این را هم بگوییم که طبق گزارش‌های رسمی میزان بدهی این چهره‌ها به شبکه‌های بانکی روی هم، به ۹۰ هزار میلیاردی که در مناظره‌ها ادعا شده نمی‌رسد. ضمن اینکه اعلام این اسامی به معنی متهم بودن همه آنها نیست و این احتمال وجود دارد که بخشی از بدهی آنها در حال وصول و پیگیری باشد.
* یک: رسول دانیال‌زاده
اولین نفر در فهرست دست‌نویس منتشر شده «دانیال‌زاده» است که به نظر می‌رسد همان رسول دانیال‌زاده باشد. مردی که در دوره اسم‌گذاری روی متهمان اختلال در نظام اقتصادی و دادن لقب‌های ریز و درشت به آنها، لقب سلطان فولاد گرفت. اسم دانیال‌زاده را در دو برهه زمانی خیلی می‌شنیدیم یکی در جریان رسیدگی به اتهامات اکبر طبری و دیگری وقتی که اعلام شد او کشور را به قصد فرار ترک کرده، اما بعدتر خبر رسید به ایران برگردانده شده است. یک‌بار هم علیرضا زاکانی که اتفاقا جزو نامزدهای مقابل همتی است، در حرف‌ها و مناظره‌های قبل از انتخاباتش به اسم دانیال‌زاده اشاره کرده و گفته بود:
«مثلا یک شرکت فولادی را به دانیال‌زاده می‌دادند و او می‌گفت پنج هزار کارگر دارم، بنابراین به او پول می‌دادند و به‌جای اینکه صرف فولاد و یا کارگران کند، در فرمانیه تهران برج می‌ساخت و برج را به طبری می‌دادند. الان دو برج فرمانیه دست کیست؟» یکی از برج‌های مورد اشاره زاکانی برج «روما رزیدنس» بود که گفته می‌شد به دانیال‌زاده تعلق دارد. یکی از اتهامات دیگر دانیال‌زاده دریافت وام ۴۰۰ میلیون درهمی از بانک ملت و بعد تبدیل آن پول به ریال و سرمایه‌گذاری مجدد آن در بانک ملت و دریافت سود سالانه ۲۴ درصد بود. غیر از همه این جرائم هم اعلام شد که دانیال‌زاده دو هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان بدهی بانکی دارد.
* دو: عباس ایروانی یا همان عظام
دومین نامی که در لیست دست‌نویس همتی، به‌عنوان ابربدهکار بانکی ثبت شده، عظام یا همان گروه قطعات خودرویی عظام است. عباس ایروانی مدیر هلدینگ عظام است که پرونده اتهامات مالی‌اش به همراه ۶ نفر دیگر در سال ۹۸ به دادگاه رفت. ایروانی متهم به بدهی ۳ هزار میلیار تومانی بانکی و فساد ۷۶۴ میلیون دلاری بود. اتهام اولیه ایروانی افساد فی‌الارض بود، اما بعد از جلسات محاکمه، دادگاه این اتهام را به اخلال در نظام اقتصادی تقلیل داد. دادستان مدعی شد که گروه قطعه‌سازی خودرو عظام با رشوه دادن به مسئولان گمرک و جعل اسناد، قطعات را از کشور چین وارد کرده و روی آنها برند ایرانی می‌زده است. همچنین در کیفرخواست دادستان آمده بود که این شرکت به‌صورت غیرقانونی قطعات بنزین‌سوز را با عنوان گازسوز به کشور وارد و به‌جای پرداخت عوارض ۲۰ درصدی، تنها ۵ درصد را پرداخت می‌کرده است. او هم غیر از جرائم اقتصادی کوچک و بزرگ با اتهام ابربدهی به سیستم بانکی هم مواجه بود.
* سه: صدر هاشمی‌نژاد
«کارآفرین برتر ایرانی»، «امپراتور مالی» و «رهبر کارآفرینی در ایران»، اینها لقب‌هایی است که به سومین نفر از فهرست منتشر شده است. صدر هاشمی‌نژاد پسر بنیانگذار بانک اقتصاد نوین، اولین‌بار نه در ایران بلکه در جهان به‌عنوان متهم معرفی شد. فایننشال تایمز سال ۱۳۹۷ در گزارشی ادعا کرد که صدر هاشمی‌نژاد مدیر عامل بانک ایرانی- مالتایی «پیلاتوس» متهم به پولشویی است. هاشمی‌نژاد در همان سال، در ویرجینیا بازداشت شد و جلسات دادگاه او شکل گرفت اما در نهایت دادگاه رای به برائت او داد. در این طرف جهان، در ایران هم او متهم به پرداخت نکردن معوقات کلان به سیستم بانکی بود اما هنوز خبری درباره محاکمه او شنیده نشده است.
* چهار: محمد سعید العقیلی
لیست ابربدهکاران بانکی که به‌عنوان فهرست تقدیمی از همتی به رئیسی منتشر شده نکات عجیب و غریب زیادی دارد، ازجمله اینکه بعضی از اسامی که در آن دیده می‌شود دیگر دسترس نیستند. محمد سعید العقیلی یکی از آنهاست که حالا از دنیا رفته و اصلا در قید حیات نیست که از افشای اسمش ترسی داشته باشد. العقیلی یکی از همدستان بابک زنجانی بود و به‌عنوان دلال نفتی شهرت داشت. کسی که گفته می‌شد افتخار خود را نداشتن شناسنامه ایرانی می‌داند و شروع فعالیت‌های اقتصادی‌اش به دوران محمود احمدی‌نژاد بازمی‌گردد.
العقیلی آنقدر نزد آن دولت محبوب بود که مشایی معاون احمدی‌نژاد در نامه‌ای به رئیس وقت بانک مرکزی شخصا دستور داده بود هرگونه مساعدتی با العقیلی در بانک مرکزی انجام شود. نتیجه این همکاری پرداخت تسهیلات کلانی به العقیلی شد که هیچ‌وقت برگردانده نشدند و زمانی اسم او به‌عنوان ابربدهکار بانکی برده شد که هم دست او از دنیا کوتاه بود و هم دست خزانه از بازگشت پول‌هایی که گفته می‌شد گرفته است.
* پنج: محمدجواد اقدامیان
محمدجواد اقدامیان مالک برند‌های مشهوری همچون «ویستا وینا بست» هفتمین دریافت‌کننده بیشترین تسهیلات از بانک سرمایه است. اقدامیان با هشت شرکت وینابست، ویستابست، آتیه‌سازان سارا، پارت پولاد، ساران کالا، مهندسی همراهان فناوری اطلاعات، پلیمر پلاست پارس و تهران تولید توانسته طی سال‌های ۸۶ تا ۹۱ هشت فقره وام از بانک سرمایه دریافت کند که براساس آخرین صورت مالی بانک سرمایه، او در پایان سال ۹۷ در مجموع حدود ۵۱۱ میلیارد و ۴۰۳ میلیون تومان به بانک سرمایه بدهکار بوده است. اقدامیان هم ازجمله کسانی است که سرنوشتش چندان مشخص نیست و هیچ خبری درباره اینکه او در زندان است یا آزاد شده، نداریم.
* شش: مهدی فلاحتیان
مهدی فلاحتیان همان کسی است که با علی دیواندری رئیس سابق پژوهشکده پولی و بانکی در دولت روحانی، هم‌پرونده‌ای بود. گفته می‌شد که او ۲۲۰ میلیون درهم تسهیلات از بانک ملت دریافت کرده و بانک ملت در ازای آن حتی کپی شناسنامه هم از او نخواسته بود. عجیب‌تر اینکه طبق ادعای دادستان این تسهیلات درحالی به فلاحتیان داده شده بود که او اسمش به‌عنوان بدهکار بانکی در سیستم ثبت بوده، دیواندری هم گفته بود که از این تسهیلات باخبر بوده است. مهدی فلاحتیان در حال حاضر در زندان است.
* هفت: شفیعی، یک نام ناآشنا
نفر هفتم لیست یک اسم غیرآشناست، «شفیعی» اسمی که با جست‌و‌جوی زیاد در پرونده‌های اقتصادی که طی ۱۰ سال گذشته تشکیل شده‌اند ردی از آن دیده نمی‌شود و معلوم نیست که این اسم به کدام متهم تعلق دارد.
* هشت: خانواده گرامی
رد نسل سوم خانواده قدیمی گرامی هم در فهرست منسوب به همتی دیده می‌شود، خانواده‌ای که از دهه ۳۰ در صنعت چای فعال بوده‌اند و صاحب «چای گلستان» هستند، حوزه خودرو را هم به تجارت خانوادگی‌شان اضافه کردند. ورود به همین عرصه برایشان گرچه سود هنگفت داشت، اما بدنامی هم به بار آورد و گفته می‌شود که در حال حاضر آنها به پنج بانک بدهکارند و بدهی آنها به بیش از ۳ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان می‌رسد. سرنوشت پرونده خانواده گرامی هم مثل برخی دیگر از اعضای این لیست چندان روشن نیست و بعضی‌ها می‌گویند که این خانواده توانسته‌اند گره‌های مالی موجود در پرونده‌شان را حل و فصل کنند.
* ۹: خانواده ایزدپناه و هفت الماس
خانواده ایزدپناه که صاحب شرکت هفت الماس هستند، جزو بدهکاران بزرگ بانک اقتصاد نوین هستند. دادستان اعلام کرده بود مدیران وقت این بانک بی‌حساب و کتاب میلیارد‌ها تومان وام به آنها داده و این خانواده هم زحمت بازگشت منابع را به خودشان نداده‌اند. هنوز مشخص نشده که آیا آنها بدهی خود را پرداخت کرده‌اند یا نه. ماجراهای مربوط به آنها چند بعد مختلف داشت و بسیاری اعتقاد داشتند آنها جزو کارآفرین‌های بزرگ ایران هستند و این بدهکاری‌های بانکی هم جزوی از فعالیت‌های طبیعی آنهاست.
* ۱۰: محمد رستمی‌صفا
نفر دهم فهرست پرماجرا، محمد رستمی صفا بنیانگذار گروه صفا و بدهکار بزرگ بانک پارسیان است. او از پیمانکاران قدیمی شرکت ملی گاز است که در دوران کاری خود نیز مرتکب تخلفات مالی ازجمله پرداخت رشوه و گردش غیرقانونی وجوه در سیستم بانکی برای دریافت وام شده بود. محمد رستمی‌صفا ۲۸ شهریور ۸۵ موفق شد ۲۸.۸ درصد سهام بانک پارسیان را که در مالکیت ایران خودرو بود، به ارزش حدود ۲۹۳ میلیارد تومان بخرد.
این معامله نام دومین معامله بزرگ آن زمان بورس ایران پس از معامله صدرا را به خود گرفت، اما ۱۳ روز بعد یعنی ۱۰ مهر، بورس معامله یاد شده را به دلیل دیر رسیدن ضمانتنامه لغو کرد. نکته جالب اینجاست که رستمی صفا از بدهکاران سنگین بانک پارسیان بوده و هست و با گرفتن وام از این بانک مبلغ ۲۹۳ میلیارد تومان از وجوه خود بانک برای خرید بانک هزینه کرد. رستمی‌صفا به تحمل ۳ سال حبس تعزیری محکوم شد.
اما به دلیل فقدان پیشینه کیفری، دادگاه تجدیدنظر مجازات حبس او را به جزای نقدی یک میلیارد تومانی کاهش داد. اولین‌بار که نام محمد رستمی‌صفا در سطح رسانه‌ها مطرح شد مربوط به اواسط دهه ۸۰ شمسی است. زمانی که رئیس‌جمهور وقت در جریان یک سخنرانی در نظرآباد کرج اعلام کرد اسامی بدهکاران بانکی را افشا خواهد کرد. دو هفته بعد خبرگزاری ایرنا نام دو بدهکار بانکی را اعلام کرد که یکی از آنها همین محمد رستمی‌صفا بود. فردی که رسانه‌ها به او لقب سلطان لوله و پروفیل ایران داده‌اند. محمد رستمی‌صفا متولد ۱۳۲۶ در تهران است.
* ۱۱: بهروز ریخته‌گران
بدشانس‌ترین و محبوس‌ترین فرد این لیست ۱۱ نفره شاید ریخته‌گران باشد که در زندان است. اوج داستان ریخته‌گران از خرید بخش قابل توجهی از سهام بانک سرمایه شروع می‌شود. او در اسفند سال ۸۶، برای خرید بانک سرمایه اقدام می‌کند. شهرداری تهران در آن زمان، مالک ۳۸ درصد از سهام بانک سرمایه بود. آن‌طور که در رسانه‌ها گفته می‌شود او یک قرارداد با شهرداری تهران امضا می‌کند که در ازای تامین ۸۰ هزار تن میلگرد برای ساخت تونل توحید، بلوک ۳۸ درصدی سهام بانک سرمایه به او واگذار شود.
دادستان گفته ریخته‌گران بدون پرداخت هیچ مبلغی و با ارائه یک حواله جعلی انبار آهن، مالک ۳۸ درصد سهام بانک سرمایه می‌شود و شهرداری تهران وقتی برای گرفتن میلگرد مراجعه می‌کند تنها با یک انبار خالی در شورآباد تهران روبه‌رو می‌شود. بهروز ریخته‌گران در سال ۱۳۹۸ به جرم اخلال در نظام اقتصادی از طریق تحصیل مال نامشروع به ۱۵ سال حبس محکوم شد، سپس این حکم در دیوان عالی نقض شد و برای بررسی بیشتر به شعبه هم‌ارز منتقل و در نهایت به رد مال محکوم شد.
