عوارض دردناک واکسن‌های چهارم
روزنامه هفت صبح | «دست درد در برابر دردی که من به آن دچار شدم شبیه شوخی بود. علائمم با تپش قلب شروع شد. بعد از آن تب کردم. همه بدنم خارش گرفته بود و صورتم متورم شد. انگار استخوان‌هایم داشت می‌شکست»؛ این‌ها عوارضی است که سارا بعد از تزریق دز چهارم اسپایکوژن تجربه کرده. او تنها فردی نبوده که بعد از این واکسن از پا افتاده است. با تمام شدن محموله آسترازنکا و توصیه پزشکان برای تزریق یک واکسن از پلتفرم متفاوت از واکسن‌های قبلی، گروه زیادی از شهروندان سراغ پاستوکووک و اسپایکوژن آمدند. حالا مسئله از اینجا شکل گرفته که تزریق این واکسن‌ها برایشان عوارض بیشتری داشته است.
البته این ادعایی نیست که به صورت علمی و در ژورنال‌های پزشکی اثبات شده باشد ولی گفت‌وگو با چند نفر که از این واکسن‌ها تزریق کرده بودند نشان می‌دهد اسپایکوژن درد بیشتری نسبت به پاستوکووک پلاس داشته ولی تزریق دز چهارم سینوفارم عارضه‌های متفاوتی نسبت به دزهای اول و دوم به دنبال نداشته است. حالا این عوارض چه بوده‌اند؟
اسپایکوژن
اسپایکوژن یک واکسن ایرانی-استرالیایی است که در مطالعات آخر، توانایی خود را برای تولید پاسخ ایمنی به میزان ۸۷درصد و اثربخشی ۶۰ تا ۶۵درصدی نشان داده است. گفت‌وگوی هفت صبح با برخی از افرادی که این واکسن را تزریق کردند نشان می‌دهد که آنها روز اول معمولا درد مختصری شبیه دو روز اول ابتلا به کرونا دارند و کم‌کم عوارض دیگر از روز دوم برایشان رخ داده است که شامل تپش قلب، تورم صورت، خارش، بدن درد و احساس خستگی می‌شود.
اتفاق جالبی برای برخی از آنها افتاده که در عوارض واکسن‌های دیگر دیده نشده. سارا که دو شب پیش این واکسن را تزریق کرده، یک گربه در خانه دارد که سال‌هاست با وجود کمی حساسیت به پروتئین گربه (موجود در مو، پوست گربه، بزاق و ادرار آن) آزیترومایسین می‌خورد و از آن نگهداری می‌کند. این چه ربطی به موضوع این گزارش دارد؟
به گفته یک پرستار بیمارستان آتیه، اسپایکوژن حساسیت افرادی را که به موی گربه آلرژی دارند بیشتر کرده و منجر به علائمی مثل تورم صورت و خارش شدید شده. با این حال دکتر طبرسی، نماینده واکسن اسپایکوژن با اخلاق ناراحت و زبان همیشه تند خود این موضوع را در گفت‌وگو با هفت صبح رد می‌کند و می‌گوید: «این حرف‌ها قابل استناد نیست و شر و …هایی است که رسانه‌ها سعی دارند به مردم بگویند.»
در سایت این واکسن به زبان فارسی درباره عوارض آن آمده که «عوارض جانبی احتمالی عوارضی مانند قرمزی، درد، تورم یا سفتی محل تزریق، تب، لرز، بدن‌درد، خستگی، درد مفاصل، سردرد و تهوع یا استفراغ خواهد بود. لازم به ذکر است که لزوماً تمامی موارد ذکرشده در همه افراد مشاهده نمی‌شوند و در صورت بروز پس از چند روز بهبود خواهند یافت.»
در مورد تزریق واکسن به فردی با سابقه واکنش‌های آلرژیک دردزهای اول و دوم واکسن کرونا همچنین تاکید شده که اگر در دز اول و دوم حساسیت نشان دادید و آن را به سختی پشت سر گذراندید، این واکسن را دیگر تزریق نکنید. در مورد افرادی با بیماری خاص (دیابت، پرفشاری خون، هپاتیت، ام‌اس و …) نوشته شده که منع مصرفی برای تزریق واکسن اسپایکوژن وجود ندارد.
در مورد تفاوت شدت عوارض در سومین تزریق واکسن نسبت به تزریق دوم آن نوشته شده که ممکن است در بعضی از افراد، شدت بروز برخی از عوارض جانبی در تزریق دز سوم بیشتر از تزریق دو دز قبل باشد.مصاحبه‌های هفت صبح نشان می‌دهد که این عوارض، تجربه همه افراد نبوده بلکه افرادی که معمولا آلرژی خاصی نداشتند بعد از این واکسن فقط کمی دست درد داشتند و تمام.
پاستوکووک پلاس
پاستوکووک پلاس، واکسنی است که دز اول و دوم ندارد و فقط به عنوان دز سوم ساخته شده. در واقع دز اول و دوم آن به اسم پاستوکووک شناخته می‌شد اما ترکیب دز تقویتی آن متفاوت از قبل است. استدلال پزشکان این واکسن برای پاستوکووک پلاس این بوده که آنها این کار را برای کاهش عوارض دز سوم ساخته‌اند. شرکت‌های فایزر و آسترازنکا و… اگر بخواهند از دز سوم یا یادآور استفاده کنند یک دز اصلی واکسن خودشان را تزریق می‌کنند ولی پلاس ادعا می‌کند که به خاطر ساختار متفاوت در دز تقویتی عوارض کمتری دارد.
این ادعا را سه بیماری که با آنها گفت‌وگو داشتیم هم تایید می‌کنند. یکی از این افراد از کارمندان وزارت بهداشت بوده و می‌گوید که موعد تزریق دز چهارم، مسئولان وزارتخانه به آنها واکسن پاستوکووک پلاس تزریق کردند. یکی دیگر از افرادی که از این واکسن به عنوان واکسن تقویتی تزریق کرده هم تاکید می‌کند به جز جا به جا شدن تاریخ عادت ماهانه، عارضه دیگری نداشته.
همچنین یک فرد مصاحبه‌شونده دیگر هم فقط کمی بدن درد در روز تزریق تجربه کرده است. دکتر مصطفوی، سخنگوی این واکسن می‌گوید که بیماران زمینه‌ای هم می‌توانند پاستوکووک پلاس تزریق کنند. به گفته او حدود ۲۵درصد در تزریق سوم عوارض موضعی مثل درد و التهاب در محل تزریق گزارش کرده بودند.
سینوفارم
همانطور که قبلا در گفت‌وگو با پزشکان نوشته بودیم، تزریق واکسن سینوفارم به عنوان دز سوم یا چهارم برای کسی که دو واکسن اول خود را هم از این پلتفرم تزریق کرده باشد، عارضه‌ای به دنبال ندارد؛ فقط تفاوتش این است که احتمالا میزان ایمنی در بدن او کمتر از وقتی که از پلتفرم‌های دیگر (مثل اسپایکوژن، پاستوکووک یا آسترازنکا) تزریق کرده باشد، افزایش می‌یابد.
سردرد، تب، بدن درد، احساس تهوع یا استفراغ خفیف از علائم تزریق واکسن سینوفارم است که تازه برای همه هم پیش نیامده. یکی از افراد مصاحبه شونده می‌گوید کمی هم احساس خستگی و خارش داشته که بیشتر از دو روز طول کشیده تا رفع شود اما باز هم به گفته پزشک این عارضه نگران‌کننده نبوده.
عوارض دز چهارم چقدر طبیعی است؟
نکته اول در مورد طبیعی با غیر طبیعی بودن عوارض مربوط به مدت زمان ابتلا به آنهاست که پزشکان می‌گویند داشتن عوارض تا سه روز منطقی است ولی اگر درد یا علائم در بیشتر از سه روز طول کشید باید با پزشک مشورت کنید. بحث بعد شدت عوارض است. مثلا اگر تپش قلبتان شدید شد، قفسه سینه‌تان درد گرفت، ضربان قلب نامنظم شد و تنگی نفس پیدا کردید باز هم باید به پزشک مراجعه کنید.
