ظهور طبقه متوسط مشهدی در تشییع شجریان
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی | مشهد دیروز میزبان تشییع پیکر محمدرضا شجریان بود. خواننده موسیقی اصیل ایرانی که به راستی میتوان او را خواننده کلاسیک طبقه متوسط ایران دانست. شجریان خود نیز در پیوندی وثیق با این طبقه متوسط بود و رفتاری که در هشتاد و هشت انجام داد، نمادی از این همین ارتباط بود. خاکسپاری شجریان در مشهد و دو مراسم در روز جمعه و شنبه اما شاید بهانه خوبی باشد برای پرداختن به خود این شهر.
مشهد دومین کلانشهر مهم ایران بعد از پایتخت یعنی تهران است. در سرشماری سال ۱۳۹۵، بیش از ۳ میلیون جمعیت داشته است و این یعنی یک میلیون نفر بیش از اصفهان. جمعیت شاید ملاک خوبی نباشد پس بیایید نگاهی کنیم به بودجه شهرداریها. تهران در سال ۱۳۹۹، ۳۱ هزار میلیارد تومان بودجه داشته است؛ مشهد نزدیک به ۱۳ هزار میلیارد و اصفهان نزدیک به ۶ هزار میلیارد تومان.
این البته نباید عجیب باشد چرا که مشهد، توریستپذیر شهر ایران است و نزدیک به ۲۵ میلیون مسافر سالیانه به این شهر سفر میکنند. جالب خواهد بود اگر بدانید که طبق اطلاعات سامانه گردشگری رادار۳۶۱، شهر مشهد با ۴۸۲ عدد، پرهتلترین شهر کشور است و پس از آن تهران با ۱۶۳ هتل و یزد با ۱۰۶ هتل در رتبههای دوم و سوم قرار دارند.
این توریستها به دلایل مختلفی به مشهد سفر میکنند که اصلیترین آن زیارت امام هشتم است اما نمیتوان منکر شد که مشهد جاذبههای توریستی عرفی زیادی در خود شهر و نیز در اطراف آن دارد.
مشهد از منظر سیاسی نیز همواره اهمیت داشته است. حضور آیتالله واعظ در آن تا سال ۱۳۹۴، جوش و خروش علمالهدی از سال ۱۳۸۴ تاکنون، ماجرای منع برگزاری کنسرت در این شهر و حتی لغو سخنرانی علی مطهری در آن و البته آغاز دو شورش شهری در دهه هفتاد و نیز در سال ۱۳۹۶، آن را به مهمترین شهرکشور بعد از تهران تبدیل کرده است.
دلیل این اهمیت به بیان ساده، رقابت سرسختانه دوقطبی طبقه عرفی و مذهبی در این شهر است. همین حالا، شهرداری مشهد به عنوان برگزارکننده تمام مراسمهای استاد شجریان در این شهر در دست اصلاحطلبان است ولی تمام نمایندگان این شهر در مجلس شورای اسلامی، از جبهه پایداری هستند. استانداری در دست دولت اعتدال است اما خراسان رضوی سومین استانی بود که بیشترین رای را در انتخابات ۱۳۹۶ به رئیسی داد.
اصلا تا همین چند وقت پیش و تا قبل از سال ۱۳۸۴، امام جمعه مشهد هم در جریان اعتدالی - اصلاح طلبی بوده و حتی با آیتالله واعظ، برخوردهایی داشته و وضعیت طوری بوده که واعظ اصولگراتر از امام جمعه بوده است. دیروز در یکی از معدود دفعات ممکن بعد از رقابتهای انتخاباتی سال ۱۳۹۶، طبقه متوسط مشهدی توانست خود را نشان دهد و البته با درایت مسئولان و خانواده شجریان، ظهور چند ساعته این طبقه، با زشتی همراه نشد.
با این وجود، این طبقه احتمالا باز هم به سراغ کار خود خواهد رفت و از دید عموم پنهان خواهد شد چرا که در حال حاضر بیشترین تمرکز در مشهد، بر جمعیت حاشیه نشین و مستضعف این شهر است که ظاهرا از نظر جمعیتی رتبه اول را دارند.
طبقهای که حاکمیت خاطره آغاز ناآرامیهای دهه ۷۰ از محلات آنها را دارد و نمیخواهد دوباره چنین زمینهای برای آنها به وجود بیاید. طبقه متوسط اما شاید در دل نگران ۱۴۰۰ باشد. روزی که استاندار و شهرداری هم شاید دوباره به دست اصولگرایان بیفتد و یکدست شدن حاکمیت بیش از هر جای دیگری خود را در این شهر نشان دهد.