صفکشی غرب و شرق در خاورمیانه
روزنامه هفت صبح | این هفته، هفتهای مهم در تاریخ خاورمیانه خواهد بود. هفتهای سرشار از مجادلات پنهان و پیدای دیپلماتیک در خاورمیانه. سفر بایدن به خاورمیانه، باج لفظی که در مورد ایران به اسرائیل داد و اولین قدمها برای عادیسازی رابطه این رژیم با عربستان، هم باعث خواهد شد که ایران احساس تهدید کند و در پرونده برجام موثر خواهد بود و هم نگاه خوشبینانه این روزها به رابطه با کشورهای عربی را به بدبینی تبدیل خواهد کرد، مخصوصا وقتی در نظر بگیریم که قرار است روز شنبه علیه عربستان در میدان فلسطین تهران راهپیمایی شود.
از سوی دیگر، سفر روز سهشنبه و همزمان روسای جمهور ترکیه و روسیه به ایران، پاسخی مهم از سوی بلوک شرقی به اضافه ترکیه به اقداماتی خواهد بود که بلوک غربی خاورمیانه میکند. این در حالی است که روز قبل از آن یعنی روز دوشنبه در تهران، پایتخت ایران، قرار است یک به اصطلاح مهمانی ۱۰ کیلومتری از چهارراه ولیعصر تا پل پارک وی به مناسبت عید غدیر، عید هویتی شیعه، برگزار شود که به نظر مانند سرود سلام فرمانده، باعث افزایش اعتماد بهنفس قابل توجه در حاکمیت و بدنه نزدیک به آن خواهد شد.
بدنهای که این روزها به دلیل اقدامات حاکمیت در حوزه حجاب، زیر فشار افکار روانی طبقه متوسط و حتی ضعیف غیرمذهبی است. در عین حال اقدام دولت سوئد در اعمال حاکمیت بر یک تبعه ایرانی و محکوم کردن او به حبس ابد، احتمالا باعث خواهد شد روابط ایران و اروپا، برجام و حتی ماجرای زندانیان دوتابعیتی در ایران به یک گره کور تبدیل شود.
یک: از سفر بایدن شروع کنیم. او ابتدا به سرزمینهای اشغالی فلسطین رفت. در فرودگاه بن گوریون در نزدیکی تلآویو، نخست وزیر سابق، نخست وزیر موقت و رئیس جمهور رژیم اشغالگر از او به عنوان یک «صهیونیست بزرگ» یاد کرد و بایدن هم که از این لقب بدش نیامده بود گفت: «برای صهیونیست بودن نیاز نیست که یهودی باشی». در همان فرودگاه بایدن را بردند به تماشای سیستمهای دفاع ضدموشکی اسرائیل مثل گنبد آهنین. گفته بودند که او به یک پایگاه هوایی اسرائیلیها هم خواهد رفت ولی دستکم ازچنین بازدیدی خبری نشد. همچنین برخی میگفتند اسرائیل قرار است در این سفر از برخی تجهیزات نظامی خود رونمایی کند که از آن هم خبری نشد.
مهمترین بخش سفر حدودا دو روزه بایدن، دیدار او با یائیر لاپید، نخستوزیر رژیم صهیونیستی در هتل والدورف آستوریا بیت المقدس بود. بایدن در پایان این دیدار تعهد آمریکا به امنیت اسرائیل را تکرار کرد، گفت در مورد روند ادغام اسرائیل در خاورمیانه با لاپید صحبت کرده و نخست وزیر اسرائیل هم در سخنان مدعی شد: «ما تهدید ایران را مورد بحث قرار دادهایم و آنچه فکر میکنیم کار درستی است که انجام دهیم این است که «ایران مجهز به سلاح هستهای» وجود نخواهد داشت. این نهتنها تهدیدی برای اسرائیل بلکه برای [کل] جهان است».
در گوشه و کنار گفته شد که لاپید در این دیدار به بایدن گفته باید یک تهدید معتبر نظامی وجود داشته باشد که ایران پای مذاکره بیاید و بایدن که پیش از این سفر هم در گفتوگو با کانال ۱۲ تلویزیون اسرائیل مدعی شده بود آخرین گزینه در مورد ایران زور است؛ در سندی تحت عنوان «بیانیه اورشلیم» که با لاپید امضا کرد؛ تعهد مشترکی با اسرائیل در مورد ممانعت از دستیابی ایران به تسلیحات هستهای امضا کرد و تاکید کرد: «ایالات متحده متعهد است که هرگز اجازه نمیدهد ایران به سلاح هستهای دست یابد و برای این امر آماده است از همه عناصر قدرت ملی خود استفاده کند.» نخست وزیر اسرائیل بعد از امضای این سند گفت: «تنها راه برای توقف ایران هستهای این است که تهران بداند جهان آزاد از زور استفاده خواهد کرد».
دو: به این سخنان، سه مقام ارشد ایرانی تا زمان تهیه این گزارش جواب دادند. نخست سردار شکارچی، سخنگوی ارشد نیروهای مسلح که با اشاره به «خوابآلودگی» بایدن که معمولا منتقدان آمریکایی به آن اشاره میکنند، گفت: «استفاده رئیسجمهور مفلوک آمریکا و نخست وزیر درمانده رژیم جعلی صهیونیستی از عبارت «توسل بهزور» را به حساب جنگ روانی، توهم و خوابآلودگی مسبوق به سابقه آنان میگذاریم. آنها بهخوبی میدانند تاوان استفاده از کلمه «توسل بهزور» علیه ایران اسلامی را هم خواهند داد.» ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه با لحنی دیپلماتیکتر در توئیتر نوشت:
«در بیانیه مشترک بایدن و لاپید، بر «تعهد ثابت و قاطع آمریکا به حفظ امنیت و برتری نظامی اسرائیل» تاکید شده است. اشتباه نشود؛ هدف صرفا ایران نیست، بلکه کشورهای عربی و اسلامی میبایست همواره برتری رژیم صهیونیستی را بپذیرند. بنابراین منبع اصلی تهدید برای منطقه کاملا روشن است. تا وقتی که دولت جعلی «اسرائیل» ایستگاه اول سفر روسای جمهور آمریکاست و هدف اول هم حفظ امنیت و برتری آن است، ملتها و کشورهای منطقه به صلح و ثبات و آرامش نخواهند رسید. جمهوری اسلامی ایران امنیت همسایگان خود را امنیت خود میداند.»
و در نهایت حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه روز جمعه در توئیتی نوشت: «ایران با قدرت و منطق در مسیر توسعه پایدار اقتصادی و تلاش عزتمند برای لغو تحریمها به مسیر خود ادامه میدهد. هرگز از حقوق مسلم ملت بزرگ ایران کوتاه نخواهیم آمد. دستیابی به توافق خوب، قوی و پایدار هدف ماست. بیتردید خیمهشببازی کاخ سفید و صهیونیسم در منطقه، ما را مصممتر میسازد.»
سه: اسرائیلیها با اعتماد بهنفس (کاذبی) که از سفر بایدن گرفتند، به لفاظی علیه ایران ادامه دادند و ایال خولاطا، مشاور امنیت ملی اسرائیل پس از دیدار با جو بایدن، در گفتوگو با شبکه ۱۳ این کشور در پاسخ به این سوال که آیا این کشور اقدامی مستقیم علیه ایران خواهد کرد یا خیر گفت: «ما در طی یک سال گذشته در ایران کم اقدام نداشتیم.» وی افزود: اسرائیل بدون توجه به دیدگاه واشنگتن درباره این موضوع بهطور مستقل علیه ایران عمل خواهد کرد.
چهار: بایدن پس از این دیدارها و البته دریافت عالیترین مدال رژیم اشغالگر به بیت لحم هم رفت تا با مقامات دولت خودگردان فلسطین مذاکره کند. او در بیانیه اورشلیم اقدامات اخیر مقاومت فلسطینی را تروریستی خوانده بود و بهنظر در تلاش بود تا موقعیت جنبش فتح در فلسطین را تقویت کند. او در سرزمینهای اشغالی، بر حمایت از راهحل «دو دولت» تاکید کرد اما با اذعان به اینکه در حال حاضر «شرایط برای ازسرگیری مذاکرات میان اسرائیل و فلسطینیها آماده نیست» قول داد به تلاشها برای نزدیکتر کردن دو طرف ادامه دهد.
او البته در جهت همان کمک به فتحیها از کمک واشنگتن به شبکه بیمارستانهای محلی فلسطینیان خبر داد و گفت که در سال آینده به فلسطینیها چه در کرانه باختری و چه در نوار غزه کمک مالی خواهد کرد تا به اینترنت فورجی متصل شوند. گفته میشود که محمود عباس در این دیدار از بایدن خواسته است تا سازمان آزادیبخش فلسطین را از فهرست گروههای تروریستی ایالات متحده حذف کند.
پنج: جو بایدن که یک کاتولیک است، پس از دیدار با محمود عباس به کلیسای عیسی مسیح در بیتلحم رفت و پس از آن با پروازی مستقیم به عربستان سعودی رفت. عربستان چند ساعت قبل از این پرواز اعلام کرده بود که حریم هوایی خود را به روی همه خطوط هوایی ازجمله اسرائیل باز میکند. منابع خبری میگفتند که احتمالا در این سفر قرار است پروژه عادیسازی رابطه عربستان و اسرائیل پیگیری شود ولی همچنان میگویند که بعید است ریاض در طول سفر آقای بایدن یا زمانیکه ملک سلمان ۸۶ساله هنوز سلطنت میکند با روابط رسمی با دولت اسرائیل موافقت کند. عربستان در قبال این باجی که به اسرائیل داده موفق شده دو جزیره راهبردی تیران و صنافیر در دریای سرخ، را از آن خود کند.
شش: و اما همزمان با آغاز سفر بایدن به منطقه، دادگاه سوئد حمید نوری را به حبس ابد محکوم کرد. البته خبرگزاری رویترز در اینباره گزارش داد که وکلای حمید نوری میتوانند به این حکم اعتراض کنند و در این صورت دادگاه تجدیدنظر مجدداً این حکم را بررسی میکند.
خبرگزاری فارس گفته آبان ۱۳۹۸ «حمید نوری» کارمند سابق قوه قضائیه که از سال ۱۳۷۰ خود را بازنشست کرده و از آن زمان شغل آزاد داشت، برای رسیدگی به حل اختلافات خانوادگی دخترخواندهاش به سوئد سفر و در بدو ورود به فرودگاه استکهلم توسط پلیس این کشور بازداشت شد و از آن زمان تاکنون در زندان انفرادی بهسر میبرد. اتهام حمید نوری، مشارکت در اعدام اعضای سازمان منافقین در سال ۱۳۶۷ است.
این اقدام کاردار سوئد را در غیاب سفیر این کشور به وزارت امور خارجه ایران کشاند و اعتراض ایران نسبت به این حکم به وی ابلاغ شد. از سوی دیگر ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه حکم دادگاه سوئد درباره حمید نوری را قویا محکوم کرد و گفت: ایران مفاد بیانیه دادگاه و حکم غیرقانونی دادگاه را از اساس مردود، مخدوش و غیرقابل قبول میداند و ضمن اعتراض شدید به حکم دادگاه، سوئد را در قبال خساراتی که بدین دلیل بر روابط دوجانبه وارد میشود، مسئول میداند.
هفت: از سوی دیگر خبرگزاری فرانسه به نقل از وزارت دادگستری بلژیک اعلام کرد رایگیری مجلس این کشور درباره «توافق استرداد مجرمان» با جمهوری اسلامی که قرار بود پنجشنبه برگزار شود، به روز ۱۹ ژوئیه یعنی سهشنبه این هفته موکول شده است. شنیدهها حاکی از آن است که با وجود مخالفتهای داخلی و بینالمللی و حتی خبر استعفای وزیر خارجه بلژیک که ظاهرا مرتبط با این موضوع است، احتمالا این قانون در صحن علنی مجلس تصویب خواهد شد.
تصویب این قانون باعث خواهد شد احتمالا اسدی، دیپلمات سابق ایران در اتریش، که به اتهام برنامهریزی برای بمبگذاری در گردهمایی سازمان منافقین به ۲۰ سال حبس محکوم شده آزاد شود. البته در مقابل شاید برخی از اتباع اروپایی ازجمله یک بلژیکی که از ماه مارس در ایران بازداشت شده نیز آزاد شود. از سوی دیگر گفته شده فرانسه برای تصویب این قانون به بلژیک فشار آورده و ممکن است پای مبادله برخی از اتباع فرانسوی بازداشت شده در ایران نیز در میان باشد.