شکل جدید زندگی در ایران ۱۴۰۰
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی | هنوز بین اهل فن دعواست که با تمام شدن سال ۱۳۹۹ ما وارد قرن جدید شدیم یا سال ۱۴۰۰ آخرین سال از قرنی است که در آن زندگی میکنیم بنابراین نمیتوان گزارش را با این مقدمه شروع کرد که وضعیت دولت الکترونیک و ثبت و ضبط اطلاعات شهروندان در سامانههای یکپارچه با شروع قرن تازه متحول شده است اما به هر حال با شروع سال تازه پای الکترونیک شدن انواع خدمات، بسیار بیشتر از قبل به زندگی مردم باز شده تا جایی که شاید بتوان گفت شکل جدیدی از زندگی برای ایرانیها در سال ۱۴۰۰ شروع شده است.
*** کد ملی به جای دفترچه بیمه
اساسا هدف از اینکه هر ایرانی یک کد ملی داشته باشد همین بود که به جای انواع و اقسام کارتها و دفترچهها کد ملی آدمها ارائه شود و با ورود آن به سیستم، مشخصات آنها ظاهر شود.پروژه کارت ملی هوشمند که متاسفانه تا اینجا سرنوشت چندان خوبی نداشته برای همین راه افتاد.
اتفاقی که به نظر میرسد در سال ۱۴۰۰، با ارائه شماره ملی به جای دفترچه بیمه رسما کلید خورده است. البته این طرح از اول اسفند شروع شد و حدود ۱۵ روز قبل از آن هم شعبههای مختلف بیمه تامین اجتماعی رغبتی به ارائه دفترچههای بیمه جدید به بیمه شدهها نشان نمیدادند. اگر فکر کردهاید بیمه شدهها و مراکز درمانی با شنیدن خبر الکترونیکی شدن دفترچهها خیلی ذوق کردند و مدرن شدن سیستم نسخه نویسی را به فال نیک گرفتند کاملا در اشتباهید.
چون همانطور که قابل پیش بینی بود نه تنها خیلی از مراکز درمانی و داروخانهها ابتدا شروع به مقاومت در برابر اجرای طرح کردند بلکه بعضی از بیمه شدهها هم در شبکههای اجتماعی اعلام کردند که ترجیح میدادند نسخههایشان همه در یک دفترچه بیمه واقعی جمع شود تا اینکه هر پزشکی نسخهای با سربرگ خودش برای آنها دارو تجویز کند اما در نهایت این مقاومتها بیفایده بودند و سازمان تامین اجتماعی محکم روی طرحش ایستاد و گفت که شاید در بعضی مواقع موقع استعلام وضعیت بیمه مراجعهکننده به مراکز درمانی نیاز به کمی «صبوری» داشته باشد اما اختلالی که بعضیها از آن حرف میزنند آنقدر شایع و زمان بر نیست که کل طرح را زیر سوال ببرد.
بنابراین از اول اسفند سال گذشته قرار بر این شد که مردم با مراجعه به مراکز درمانی صرفا کارت ملیشان را ارائه کنند، طرف مقابل هم با کد ملی از طریق شماره پیامکی، تلفن گویا یا سامانه اینترنتی وضعیت بیمه شدگی آنها را استعلام کند و در صورت تایید بیمه، صرفا سهم بیمار را دریافت کند. همین روند در داروخانه هم طی میشود. البته مراکز درمانی باید در مرحله اول، یعنی پایان سال گذشته، کد ملی بیمار را بالای نسخه بنویسند و در مرحله دوم که از اول امسال شروع شده، کد رهگیری را هم به آن اضافه کنند و تمام.
اینطور که تامین اجتماعی گفته چاپ دفترچه بیمه سالانه بیشتر از ۷۰میلیارد تومان هزینه روی دست این سازمان میگذاشته، علاوه بر آن، حذف دفترچه بیمه مقدمه اجرای کامل طرح نسخه الکترونیک است که خودش هم بخشی از یک طرح بزرگتر محسوب میشود یعنی پرونده الکترونیک سلامت که در آن کل سوابق بیمار،مصرف داروها و اقدامات درمانی مردم ثبت و ضبط شده و یک قدم بزرگ در زمینه مدرن شدن سیستم بهداشت و درمان ایران محسوب میشود.
*** خداحافظی با بیمه شخص ثالث کاغذی
سازمان بیمه مرکزی دستور حذف نسخه کاغذی بیمه شخص ثالث را اواخر اردیبهشت سال ۹۹ ابلاغ کرد و قرار شد که این کار از خرداد انجام شود و دیگر شرکتهای بیمهای کوپنهای قدیمی بیمه شخص ثالث را به بیمهشدهها تحویل ندهند و همه چیز در یک شماره بیمه نامه خلاصه شود اما چندان از این دستور استقبال نشد و حالا قرار شده در سال ۱۴۰۰ اجرای آن جدیتر گرفته شود.
ممکن است به عنوان کسی که آخرین بار نسخه کاغذی بیمهنامهاش را دریافت کرده سوالات زیادی در مورد اینکه بعد از حذف کاغذ چه اتفاقی خواهد افتاد و بعد از تصادف و پیاده شدن از ماشین به جای رد و بدل کردن کوپن بیمه، چه کار باید کرد. اصلا همین سردرگمی هم باعث شد که خیلی از شرکتهای بیمهگذار به دستور سازمان بیمه مرکزی عمل نکنند.اینطور که زهرا پور مقدم کارشناس یکی از شرکتهای بیمهگذار میگوید طی ماههای گذشته هماهنگی خوبی بین پلیس راهنمایی و رانندگی، نمایندگیهای بیمه و واحدهای پرداخت خسارت انجام شده و دیگر نیازی به جابهجایی بیمه نامه نیست.
بعد از تصادف هم کافی است که با افسر پلیس تماس گرفته شود و افسر با گرفتن استعلام بیمه خودرو،گزارش حادثه را صادر میکند البته اگر زیاندیده اصرار کند میتواند تصویری از فایل بیمهنامه را دریافت کند که در آن شماره بیمهنامه معلوم باشد.گویا فرآیند پرداخت خسارت هم هیچ تغییری نکرده و همه چیز بر اساس شماره بیمهنامه پیش خواهد رفت.البته گزارشهای زیادی هم وجود دارد که نشان میدهد بعضی از تصادفها به دلیل بیاطلاعی یکی از طرفین از حذف نسخه کاغذی بیمهنامه به درگیری کشیده میشود به همین دلیل هم بیمهگذارها توصیه میکنند که حتما بعد از هر تصادف با پلیس تماس گرفته شود.
*** سال تلخ صاحبان خانههای خالی
ورود نسبی ایرانیها به شرایط جدید زندگی فقط در زمینه الکترونیک شدن خدمات اتفاق نیفتاده بلکه اجرای قانون مالیات بر خانههای خالی را هم میتوان یکی از نشانههای آن دانست. این قانون که با هدف کنترل قیمت خرید و اجاره مسکن مخصوصا در شهرهای بزرگ تصویب شده میتواند شرایط خانهداری را برای کسانی که به دلایل مختلف نمیخواهند خانههایشان را بفروشند یا اجاره بدهند سخت کند.
طبق این قانون واحدهای مسکونی واقع در شهرهای بالای ۱۰۰هزار نفر جمعیت که چهارماه خالی باشند، مشمول مالیات خواهند شد. رقم مالیات برای سال اول شش برابر، سال دوم ۱۲برابر و سال سوم ۱۸برابر مالیات اجاره خواهد شد. مالیات اجاره عبارت است از کل مالالاجاره یعنی اجاره ماهانه به علاوه سه درصد ودیعه مسکن بعد از کسر ۲۵درصد بابت هزینههای ملک.
به عنوان مثال، اگر یک واحد مسکونی با ودیعه ۵۰میلیون تومان و اجاره ماهیانه دو میلیون تومان بیش از چهار ماه خالی بماند در سال اول مشمول ۳۳ میلیون و ۶۰۰هزار تومان جریمه میشود. اینطور که سازمان امور مالیاتی اعلام کرده اولین مالیات بر خانههای خالی در مرداد ماه امسال از صاحبان این خانهها گرفته خواهد شد. براساس آخرین اعلام وزارت راه و شهرسازی، از بین ۱٫۵میلیون واحد خالی شناسایی شده حدود ۳۰۰هزار واحد مسکونی به عنوان مشمولان مالیات خانههای خالی به سازمان امور مالیاتی معرفی شدهاند.
*** دنیای جدید چک
ساز و کار تازهای که برای رد و بدل کردن چک در نظر گرفته شده هم دریچه دیگری از ورود ایرانیها به روزگاری تازه محسوب میشود. مهمترین ویژگی این قانون، الزام ثبت چک در سامانه «صیاد» بانک مرکزی است؛سامانهای که اسمش از مخفف کردن «صدور یکپارچه الکترونیکی دسته چک» درست شده و هدفش یکپارچه سازی فرآیند صدور دسته چکهای بانکی است.
بر اساس قانون جدید،مندرجات چک شامل تاریخ سررسید، مبلغ و اطلاعات هویتی دریافتکننده باید علاوه بر اینکه در برگ چک درج میشود در سامانه صیاد هم ثبت شود. دریافتکننده هم باید موقع گرفتن برگ چک مندرجات آن را در سامانه صیاد استعلام کند و با آنچه در برگ چک آمده تطبیق دهد.با تایید این اطلاعات در واقع کار صدور قانونی چک تکمیل میشود، اگر گیرنده چک اطلاعات مندرج در سامانه را منطبق با واقعیت ندید میتواند با ذکر دلایل خود «عدم تایید» را اعلام کند که به اطلاع صادرکننده چک هم میرسد و در این صورت برگ چک باید به صادرکننده برگردانده شود.
ویژگی دیگر قانون جدید چک، احراز هویت هر دو سوی فرآیند صدور یک چک است یعنی مبدا و مقصد نهایی چک مشخص میشود. از هر دوی این ویژگیها مهمتر که میتواند تا اندازه زیادی بحران چکهای برگشتی را سر و سامان بدهد،این است که در سامانه صیاد برای هر مشتری بانکی یعنی دارندگان دستهچک بانکی سقف اعتباری در نظر گرفته میشود تا دارندههای دسته چک بیحساب و کتاب چک صادر نکنند و خودشان، طرف مقابل و دستگاه قضا را به دردسر نیندازند.