شوک به صنعت روغن سرخ کردنی
روزنامه هفت صبح، فرید عطارزاده | «شرکت صنعتی بهشهر (با نماد بورسی غبهشهر) در اطلاعیه‌ای اعلام کرد به دلیل اتمام موجودی روغن خام شرکت، عملیات تولیدی به مدت ۹ روز از یکم آبان‌ماه سال جاری متوقف شده است.» این خبری است که روی سامانه کدال بورس درج شده و فعالان صنعت مواد غذایی، بورس‌بازان و حتی مردم عادی را به فکر فروبرده است، چراکه شرکت صنعتی بهشهر تولیدکننده دو برند مشهور روغن «لادن» و «بهار» است که حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد بازار روغن را در اختیار دارد.
ماجرا چیست که این شرکت ناگهان اعلام کرده فعلا از تولید منصرف شده؟ آیا روغن خام که جزو ماده اولیه تولید روغن خوراکی محسوب می‌شود و وارداتی است، دیگر در کشور وجود ندارد؟ اگر جواب مثبت است پس چرا از تیرماه، دو کشتی حاوی روغن خام بر آب‌های بندرعباس سرگردان هستند و به کشتی دیگر نیز که از همان زمان در بندر پهلو گرفته، اجازه ترخیص روغن خام داده نمی‌شود؟ یا ماجرا باز هم زیر سر دلار ۴۲۰۰ تومانی و دردسرهای ناتمام بانک مرکزی است؟ با این حساب تکلیف روغن‌های خوراکی چه خواهد شد؟
بهشهر چه گفت؟ در اطلاعیه نماد بورسی بهشهر (غبهشهر) آمده است: «احتراماً به اطلاع سهامداران محترم می‌رساند به دلیل اتمام موجودی روغن خام شرکت عملیات تولیدی شرکت به مدت ۹ روز از تاریخ ۱۳۹۹/۰۸/۰۱ متوقف می‌گردد. با توجه به عدم تأمین ارز توسط بانک مرکزی جهت واردات روغن خام و عدم عرضه روغن خام به میزان مورد نیاز توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران، دستیابی به ظرفیت تولید کامل شرکت در کوتاه‌مدت میسر نمی‌باشد. امید است با رفع مشکلات ارزی و تخصیص و تأمین ارز، شرکت بتواند در تأمین روغن خوراکی مورد نیاز جامعه، نقش خود را ایفا نماید.» بهتر است بدانید که ظرفیت تولید این شرکت سالانه ۵۵۰هزار تن است و تا ۴۵درصد از نیاز کشور را تامین می‌کند.
***ماجرای آن چهار کشتی
کانال تلگرامی «مکتوبات» در گزارشی نوشته: «درحالیکه بزرگترین کارخانه تولید روغن خوراکی به دلیل نداشتن روغن خام تعطیل شده، کشتی‌های حامل روغن از تیرماه روی آب مانده و ترخیص نمی‌شوند. درحال‌حاضر دو کشتی حامل روغن خوراکی در آب‌های خلیج فارس و نزدیک بندر شهید رجایی بندرعباس وجود دارد اما امکان پهلوگیری و تخلیه این کالای مهم و ضروری جامعه وجود ندارد.
بالغ بر ۷۳ هزار تن روغن خوراکی در این دو کشتی از تیرماه منتظر تامین ارز و جابه‌جایی اسناد مالکیت برای تخلیه و انجام تشریفات گمرکی است. علاوه‌برآن دو کشتی دیگر نیز بار خود را در بندر تخلیه کرده اما به دلیل نداشتن اسناد و مدارک ناشی از تامین نشدن ارز، امکان ترخیص آنها وجود ندارد. هزینه دموراژ دو کشتی حامل روغن نیز روزانه بیش از ۱۳ هزار یورو بوده و با یک محاسبه ساده مشخص است باید از تیرماه تاکنون حداقل ۲٫۸ میلیون یورو هزینه خواب کشتی در نظر گرفت.»
*** یک نگاه بدبینانه
در یک سوی ماجرا اما برخی افراد توپ را در زمین کارخانه‌های تولید کننده روغن می‌اندازند که با بررسی شواهد این ایده چندان قانع کننده به نظر نمی رسد. به عنوان مثال، «سیدمهدی حاجی‌آباد»، دبیر خبرگزاری اصولگرای «دانشجو» در توئیتی ادعا کرده: «روغن بهشهر که در اصل برای شرکت سعودی صافولا است، میخواد ارز ۴۲۰۰ از بانک مرکزی با گروکشی سهام مردم و خوابوندن خط تولید بگیره درحالیکه خیلی از شرکت‌های تولیدی داخل چنین ارزی رو ندارند و با ارز نیمایی در حال تولید و صادراتند حالا می‌بینید چرا روغن در بازار کم و گرون شده؟»
*** یک نگاه واقع‌بینانه
ماجرا اما از زاویه تولیدکننده‌ها به‌گونه دیگری است و به نظر می‌رسد باز هم پای بانک مرکزی در میان است. «امیرهوشنگ بیرشک»، دبیر انجمن صنفی صنایع روغن در این رابطه می‌گوید: «از نظر وزنی واردات روغن خام ۵۰ درصد کاهش داشته است و ارزهای تخصیص داده‌شده یا به سختی قابل انتقال هستند یا اصلا این قابلیت را ندارند.
درواقع تمام کارخانجات روغن مشکل دارند و در شرایط بدی قرار گرفته‌اند. وزارت صمت واردکنندگان را به بانک مرکزی معرفی کرده، اما مشکل، تخصیص ارزِ قابل انتقال است. درواقع مهم این است که ارز تخصیص داده‌شده قابلیت انتقال داشته باشد در غیر این صورت فایده‌ای ندارد. هم‌اکنون ۶۰ هزار تن روغن خام در گمرکات دپو شده وحدود دو ماه است که این روغن‌ها در گمرکات مانده‌اند و مشکل همان بحث تخصیص ارز قابل انتقال است و مرتب در حال رایزنی و پیگیری هستیم که این مشکل رفع شود… ذخایر روغن خام کارخانجات باید به حدود مشخصی برسد که کارخانه بتواند تولید را آغاز کند و به دلیل کمبودهایی که وجود دارد کارخانه بهشهر برای مدت ۹ روز اعلام تعطیلی کرد.»
*** ۴۰۰ میلیون دلار ارزی که داده نشد
حالا که ماجرا دستتان آمد، جزئیات بیشتری را می‌گوییم. «محمود شهرضایی»، مدیرعامل شرکت توسعه صنعتی بهشهر در شهریورماه گفته بود: «شرکت ما در هر سال به‌طور متوسط ۵۰۰ هزار تن روغن تولید می‌کند که ۹۰ درصد مواد آن، وارداتی است. طبق محاسبات، ما سالانه به ۳۰۰ میلیون دلار ارز نیاز داریم.
با این وصف، از یک‌سال‌ونیم پیش تاکنون، دولت فقط سالانه ۵۰ میلیون دلار ارز به ما اختصاص می‌دهد و درواقع در همین یک‌سال‌ونیم، ما فقط حدود ۴۰۰ میلیون دلار کمبود ارزی داشته‌ایم. در چنین شرایطی چرخ تولید ما به سختی می‌چرخد و درواقع شرکت ما اکنون زیان‌ده شده است. ما به ریاست‌جمهوری، وزارت صمت و هرکس که فکرش را کنید، نامه زده‌ایم اما تاکنون هیچ اثری نکرده است؛ مثلا از بهار امسال هنوز یک دلار ارز به ما تخصیص داده نشده است.»
*** گره کور دلار دولتی
با مرور موارد فوق به این نتیجه می‌رسیم که باز هم همان مشکل دلار ۴۲۰۰ تومانی در میان است که بانک مرکزی با تغییر پی‌درپی قوانین، تولیدکنندگان را گیج کرده و آنها نمی‌دانند با چه فرمولی و چه زمانی می‌توانند به ارز دست پیدا کنند.
