سرنوشت رهبران خطرناک‌ترین گروه‌های تندرو
روزنامه هفت صبح، مهسا مژدهی | خبر مرگ ایمن الظواهری، رهبر گروه القاعده بالاخره پس از چند روز کشمکش از سوی مقامات امنیتی پاکستان تایید شد. حالا یکی از خطرناک‌ترین گروه‌های تندرو و مسلح جهان که شاخه‌هایش در خاورمیانه و آفریقا هنوز مشغول خرابکاری هستند، مهم‌ترین چهره خود را از دست داده است.
برخلاف رهبر پیشین القاعده، از ظواهر الظواهری، مشخص نبود که او می‌تواند یک گروه تروریستی را برای سالیان طولانی رهبری کند. اما او تا روزی که در ۶۹ سالگی به مرگ طبیعی از دنیا رفت، چهره اصلی این گروه باقی ماند.در هفت صبح مروری داریم بر مرگ چهار رهبر گروه‌های تندرو و مسلح جهان که در دو دهه گذشته جانشان را از دست داده‌اند.
*** الظواهری، پزشک خطرناک
نفر اول گروه القاعده پس از مرگ بن لادن، اصالتا مصری و از خانواده‌ای ثروتمند در قاهره بود. او پرورش یافته یکی از لوکس‌ترین خیابان‌های قاهره و در کناره غربی رود نیل بود. در محله المعادی، چندین سفارت خانه و کنسولگری، هتل لوکس و رستوران‌های قدیمی و گران قیمت شهر مستقرند. پدر ایمن الظواهری دکتر محمد ربیع الظواهری، استاد داروسازی در دانشکده پزشکی بود و خواهرش سرطان شناسی مشهور در مصر است.
پدربزرگ مادری او، عبدالوهاب عزام، یکی از مشهورترین نویسندگان و ادیبان مصر است، او استاد ادبیات دانشگاه «الشرقیه»، رئیس دانشکده هنر دانشگاه قاهره و عضو آکادمی زبان عربی در قاهره بود و پدربزرگ پدری‌اش از چهره‌های مهم الازهر بوده است.الظواهری فارغ‌التحصیل رشته پزشکی با بالاترین نمره در دانشگاه قاهره بود که در ۱۴ سالگی به اخوان‌المسلمین پیوست و بعد به عضویت گروه جهاد اسلامی مصر در آمد که در روش‌‌های خشونت بار خود شباهت بسیاری به طالبان و القاعده داشتند.
او در دهه هشتاد به پاکستان رفت تا به درمان مجاهدین افغان بپردازد و بعد در سفری به ریاض بن لادن را دید تا با یکدیگر سلول اصلی القاعده را بسازند. او از زمان تاسیس گروه القاعده در فهرست خطرناک‌ترین تروریست‌های جهان قرار داشت و گفته می‌شد که در مرز پاکستان و افغانستان پنهان شده است. ایالات متحده ۲۵ میلیون دلار جایزه برای کسی که اطلاعاتی از ظواهری را به گوش دستگاه‌های اطلاعاتی برساند، تعیین کرده بود. او نفرت عمیقی از ابوبکر البغدادی داشت و رهبر داعش را رقیب خطرناک برای خود و القاعده می‌دید.
*** اسامه بن‌لادن، ثروتمند بی‌رحم
بن لادن مشهورترین رهبر گروه‌های تروریستی در جهان است. او ۱۱ سپتامبر را در آمریکا رقم زد و به همین خاطر هم نامش در رده اول تروریست‌های خطرناک جهان قرار دارد. نام او در ۵۴ سال زندگی‌اش در صدر مواردی چون بمب‌گذاری‌های ۷ اوت ۱۹۹۸ در سفارتخانه‌های آمریکا در دارالسلام (تانزانیا) و نایروبی (کنیا)، حمله به کشتی جنگی یواس‌اس کول و حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به مرکز تجارت جهانی و پنتاگون قرار داشت.
بن لادن هم مانند الظواهری از خانواده‌ای ثروتمند در ریاض متولد شده بود. او در مدرسه‌ای غیر دینی و مختص با نخبگان درس خواند و در رشته‌های اقتصاد و بازرگانی مدرک گرفت. او مدام به آمریکا و کشورهای اروپایی رفت و آمد داشت و هرچند گفته می‌شود در دوران دبیرستان علاقه زیادی به وهابیت نشان می‌داد اما تصاویرش در جوانی نشان می‌دهد که چندان مقید نبود.
از بن لادن به عنوان موسس القاعده یاد می‌شود اما بزرگ‌ترین گناه او در افکار عمومی، ترتیب دادن عملیات یازده سپتامبر در آمریکا بود. او به همین خاطر ۱۰سال آخر عمرش را در تعقیب و در مرز پاکستان و افغانستان به سر برد تا وقتی که نیروهای آمریکایی توانستند در کاکول، منطقه‌ای در پاکستان او را در ویلایش بکشند. جسد او به دست سربازان آمریکایی به دریا انداخته شد.
*** ملاعمر، چهره‌ای ناپیدا
ملاعمر در سال ۱۹۹۴ طالبان را در افغانستان پایه گذاری کرد و تبدیل به رهبر این گروه شد که دو سال بعد حکومت را در کابل به دست گرفتند. او شش دهه قبل در قندهار به دنیا آمد و برخلاف دو رهبر قبلی نه ثروتمند بود و نه تحصیل کرده. او یکی از مخفی‌ترین چهره‌های جهان است تا جایی که کسی تا سال‌ها تصویری از چهره‌اش نداشت و حتی برخی در وجود یا عدم وجودش شک داشتند.
حتی مرگ او رسما شش سال بعد اعلام شد. او یک چشمش را در زمانی که برای مجاهدین افغان می‌جنگید از دست داد. گفته می‌شود که او خودش چشم آسیب دیده‌اش را از کاسه در آورد و پلک‌اش را در میانه جنگ به هم دوخت و دوباره به جنگجویان دیگر پیوست. او پیش از آنکه طالبان را راه بیندازد، امام جماعت مسجدی در قندهار بود و کسی از مسیری که او طی کرد تا رهبر این گروه تندرو شود، اطلاعی ندارد. حکومتی که او در افغانستان ایجاد کرد در سال ۲۰۰۱ با حمله آمریکایی‌ها سقوط و او غیب شد تا زمانی که در سال ۲۰۱۳ در بیمارستانی در کراچی درگذشت.
*** ابوبکر البغدادی، جوان و خطرناک عراقی
از سال ۲۰۱۰ تا به امروز نام داعش بیشتر از هر گروه تروریستی دیگری شنیده می‌شود. او متولد ۱۹۷۱ در سامرا بود و وزارت خارجه آمریکا برای دستگیری یا مرگش جایزه‌ای مشابه با الظواهری یعنی ۲۵ میلیون دلار تعیین کرد. البغدادی هم پرورش یافته القاعده شاخه عراق به حساب می‌آمد. او فرزند خانواده‌ای متوسط و مذهبی بود. می‌گویند او دکترای علوم اسلامی داشت و چشمانش آنقدر ضعیف بود که از سربازی منع شد.
او به افغانستان رفت و به الزرقاوی نزدیک شد. در سال ۲۰۰۳ به عراق برگشت و به هوای اعتراض به آمریکایی‌ها رهبری گروه‌های مسلح را به عهده گرفت. اواز همان زمان مغضوب ایالت متحده بود و حتی آمریکایی‌ها در سال ۲۰۰۵ خبر کشته شدنش را منتشر کردند. از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ که داعش در عراق و سوریه فعالیت کرد، او مسئول کشتار وحشیانه مردم این دو کشور و تصرف شهرهای مهمی چون حلب و موصل و همچنین تعدادی از شهرهای مهم چون حلب و موصل بود.
البغدادی به خاطر ساعت گران قیمتی که داشت مشهور بود. او سرانجام در سال گذشته وقتی نیروهای آمریکایی به قصد شکارش به او حمله کردند، خودش را منفجر کرد تا دونالد ترامپ هم در مقابل اوباما که موفق به کشتن بن لادن شده بود، حرفی برای گفتن داشته باشد.
