سرزمینِ صلح؛ درباره عمان چه می‌دانیم؟
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی | این هفته وزیر خارجه به عمان سفر کرده بود و برخی دوباره تصور کردند که این کشور قرار است واسطه‌ای در مورد توافق هسته‌ای شود. در همین روزها خبر افتتاح کلینیک چشم پزشکی دکتر قاضی زاده هاشمی، وزیر اسبق بهداشت در مسقط منتشر شد. از این رو عمان دوباره در راس ترندهای فضای مجازی قرار گرفت.
شهر سلطان قابوس، چسبیده به مسقط پایتخت عمان، در کنار خیابانی به نام سلطان قبلی عمان و البته ۷۵۰متری دریا. اینجا احتمالا بهترین جایی بوده که دکتر قاضی‌زاده هاشمی توانسته برای کلینیک خودش پیدا کند. کلینیکی که مشهورترین مرکز درمانی چشم در ایران است و حالا یک شعبه هم در پایتخت کشور دوست و برادر یعنی عمان دارد. اما از این کشور چه می‌دانیم؟
یک: ایران در جنوب خود یعنی از طریق آب‌های خلیج فارس با پنج کشور یعنی عربستان سعودی، بحرین، قطر، امارات و عمان همسایه است. عمان، برخلاف چهار کشور دیگر، با جاذبه‌های صنعتی و سازه‌های ساختمانی شناخته نمی‌شود بلکه پر از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی است و می‌خواهد به قطب گردشگری فرهنگی در خاورمیانه نیز تبدیل شود و برای همین سرمایه‌گذاری روی بخش توریسم در این کشور افزایش پیدا کرده است. مثلا عمانی‌ها پروژه توسعه فرودگاه مسقط را با نزدیک به ۲ میلیارد دلار پول جلو می‌برند و شرکت هواپیمایی مدرنی درست کرده‌اند هر چند که به گرد پای قطر ایرویز و امارات و حتی اتحاد هم نمی‌رسد.
دو: آب و هوای عمان بیابانی گرمسیری است و می‌توان گفت که شبیه شهرهایی مانند دوبی و لاپاز (مکزیک) می‌باشد. تابستان بسیار گرم و مرطوب است و دمای هوا در طول روز به ۳۸ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. بهار و پاییز هم تقریبا گرم هستند و در شب دما حدود ۲۱ درجه سانتی گراد است. با این حال در این کشور، کما اینکه در عکس این مطلب هم می‌بینید، عمان، طبیعتی متفاوت با دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس است. در این کشور رشته کوه‌های بزرگ، کوه‌های متعدد و دشت‌ها و جلگه‌هایی وجود دارد که در برخی اوقات، فضایی مانند شمال کشور ما را ساخته‌اند.
سه: از نظر سیاسی، جامعه ایرانی عمان را به دو دلیل در خاطر دارد: نخست به دلیل جنگ ظفار که به نوعی می‌توان آن را نخستین دخالت خارجی دولت مدرن در ایران در امور منطقه دانست و دوم به دلیل میانجیگری‌های طولانی عمان میان ما و آمریکا در موضوعات مختلف از مذاکرات هسته‌ای گرفته تا آزادی زندانیان. درباره ظفار چه می‌دانیم؟ شورش ظُفار یا انقلاب ظفار یا جنگ داخلی عمان به نبرد چپ‌گرایان کمونیست عمانی، تحت حمایت شوروی و چین با حکومت سلطنتی این کشور در استان ظفار در شرق این کشور گفته می‌شود.
این نبرد با تأسیس جبهه آزادی‌بخش ظفار در ۱۹۶۲ میلادی آغاز شد و با شکست کامل مخالفان در ۱۹۷۵ پایان یافت. هدف اصلی شورشیان سرنگونی سلطان عمان (سلطان قابوس) بود. آنان به این هدف نرسیدند، اما حکومت عمان وادار به انجام اصلاحات گسترده‌ای شد. محمدرضا پهلوی برای جلوگیری از گسترش کمونیسم و نفوذ شوروی در ایران اقدام به اعزام ارتش شاهنشاهی برای حمایت از سلطان قابوس کرد و به گفته برخی منابع، ایران تا حدود ۷۰۰ نفر در جریان این نبرد برون مرزی، تلفات داشته است.
چهار: از نظر دینی شاید جالب باشد که بدانید در عمان مذهب اباضیه، اکثریت را در اختیار دارد. اباضیه یا اباضی‌گری یکی از مذاهب اسلام است که از جریان خوارج نشأت گرفته‌است. این فرقه از کهن‌ترین مذاهب اسلامی و تنها گروه باقی‌مانده از خوارج است. نام این مکتب از نام عبدالله بن اباض تمیمی نخستین پیشوای آن گرفته شده‌است. اباضیه که هم از تسنن و هم از تشیع جداست هرچند از نظر شمار پیروان در مقایسه با سنیان و شیعیان گروه کوچکی به حساب می‌آید اما از نظر تاریخی جریانی بسیار مهم است. امروزه اباضیان بیشتر در شمال آفریقا، شرق آفریقا (به‌ویژه جزیره زنگبار) و عمان سکونت دارند.
عمان تنها کشور مسلمانی است که کیش اباضی در آن مذهب اکثریت است. آنان بر این عقیده‌اند که نمی‌توان به کسی مؤمن یا کافر گفت، چرا که وحی منقطع شد؛ و ابوبکر و عمر از دنیا رفته‌اند و امروز کسی نیست که حقایق را بیان کند و کافر را از مؤمن تمیز دهد. بدان جهت ما به کسی نمی‌گوییم که او مؤمن است یا کافر. همین تفکر باعث می‌شود که اباضیه در دنیای کنونی حتی در دنیای سیاست هم صلح‌طلبی را تولید کند که نماد آن در سیاست خارجی عمان دیده می‌شود.
پنج: و در نهایت درباره ثروت عمانی‌ها. این کشور مثل بقیه کشورهای دیگر حاشیه خلیج فارس بیش از هر چیز به نفت وابسته است. البته مدیریت تنگه هرمز نیز با عمان است (چون بخش قابل کشتیرانی این تنگه از حیث عمق به خصوص برای کشتی‌های بزرگ در ساحل بخش جدا افتاده کشور عمان از بخش اصلی آن موسوم به المسندم است) و این کشور از صنعت دریایی نیز بهره می‌برد. با این حال عمان نسبت به کشورهای دیگر حاشیه خلیج فارس مثل امارات و قطر، کشوری کم‌پول‌تر است. نباید ارزش اسمی بالای ارز این کشور را به معنای ثروت بالای آن دانست. عمان آن قدر از نظر اقتصادی نسبت به امارات، همسایه غربی‌اش، فقیرتر است که حتی برخی می‌گویند ممکن است سیاست خارجی‌اش نیز تحت تاثیر امارات قرار گیرد.
