سال‌های ابری برای رمزریال ایرانی
روزنامه هفت صبح | چند ماهی می‌شود که بانک مرکزی برای راه‌اندازی یک پروژه آزمایشی به اسم «ریال دیجیتال» برنامه‌ریزی می‌کند. پروژه‌ای که گاه به ریال کریپتو هم شناخته می‌شود.از آن جایی که این طرح قرار است به صورت رسمی از فردا شروع به کار کند، سایت خبری الجزیره گزارشی درباره آن به زبان انگلیسی منتشر کرده بود؛ گزارشی درباره رویکرد مخالفان و موافقان این پول جدید هوشمند. ما درباره این رمز ارز جدید چه می‌دانیم و این موضوع در سایت‌های خبری انگلیسی چطور بازنمایی داشته است؟
بانک مرکزی پیش از این یک بار موسسات اعتباری و صرافی‌هایی که با ارز دیجیتال کار می‌کردند، غیر قانونی شمرد. آن زمان ایران هم مانند 20 کشور دیگری که برای خودشان رمز دیجیتال دادند، تصمیم گرفته بود که از شهریور امسال پروژه پول هوشمند را شروع کند. یعنی مانند پترو برای ونزوئلا، کریپتوبل برای روسیه و کدکویین برای کانادا. به همین خاطر هم این پروژه به اسم رمزریال اول به صورت آزمایشی شروع شد و اینطور که رئیس بانک مرکزی گفته از فردا 31 شهریور شروع به کار خواهد کرد. حالا این پروژه چه معنی می‌دهد؟
با انتشار رمزریال، افراد اسکناس‌های ریال خود را تحویل بانک مرکزی می‌دهند و رمز ریال تحویل می‌گیرند. با این کار بانک به عنوان شخص سوم و واسط که امکان انتقال وجه را فراهم می‌کند، حذف شده و عین پول و اسکناسی که در جیب داریم به صورت الکترونیک منتقل می‌شود. هدف از این کار چه بود؟
رمزریال از کجا آمد؟
اول تصور می‌شد که هدف رمز ارز دیجیتال ایران قرار است دور زدن تحریم‌ها باشد اما عملا این جایگزین جدید باز هم راه مبادله بین‌المللی را باز نخواهد کرد. چرا که در اطلاعات آخری که از زبان رئیس بانک مرکزی منتشر شد، او گفته بود که « در سند پیش‌نویس رمزریال ملی گفته شده که این دارایی دیجیتال عینا همانند ریال جاری کشور است و همواره هر واحد آن، معادل یک ریال خواهد بود.»
این یعنی باز هم از این رمز ارز قرار است در داخل کشور استفاده شود. علاوه بر این با رمزریال، امکان سرمایه‌گذاری هم فراهم نخواهد شد. به خاطر اینکه بر اساس آیین‌نامه، رمزریال قابل استفاده برای سرمایه‌گذاری ندارد و صرفا جایگزین اسکناس خواهد شد. در واقع اینجا کسی نه دنبال دور زدن تحریم‌هاست، نه می‌خواهد سرمایه‌گذاری داخلی کند و نه مانند پول دیجیتال امارات، کسی به دنبال تجارت بین‌المللی می‌گردد. پس با آن قرار است چه کاری انجام داد؟
خاطرتان هست که با افزایش پرونده‌های فیشینگ بانک مرکزی ابتدا روش رمز پویا را برای همه بانک‌ها اجباری کرد؟ حالا این پول هوشمند هم روش دوم بانک مرکزی برای مقابله با فیشینگ بوده. بانک مرکزی می‌گوید امنیت این پول بالا است و امکان ردیابی آن وجود ندارد. طوری که حتی اگر گوشی موبایل فردی هک شود، آن سارق یا هکر با استفاده از این حساب هوشمند خیلی راحت شناسایی خواهد شد. در کنار این هدف دیگری هم برای رمزریال وجود داشت.
مثلا تصور کنید که فردی به دلیل ورشکستگی بانک دسترسی به پول‌های خود را از دست داده. با رمز دیجیتال، بانک فقط یک واسطه است و حتی اگر ورشکسته شود، باز هم مشتری می‌تواند به پول‌هایش دسترسی داشته باشد. یعنی بانک به کیف پول شما تبدیل می‌شود و استفاده از اسکناس در معاملات داخلی کاهش پیدا می‌کند. ماهیت رمزریال شبیه بیت‌کوین است اما هیچ شباهتی به بیت کوین ندارد. به خاطر همین هم این پول جدید اساسا اصلا نمی‌تواند جایگزین بیت کوین شود.
ریال دیجیتال بر پلتفرمی به اسم برنا قرار است شروع شود. در این سامانه بانک مرکزی مشخص می‌کند که کدام نهاد می‌تواند دسترسی داشته باشد و ارزهای دیگر مانند بیت کوین از آن قابل استخراج نیست. سامانه یک پلتفرم قابل دسترسی برای بانک مرکزی و وزارت صمت بوده که واردکننده در آن با دریافت رمز ارز می‌تواند یک محصول خارجی مانند کالا وارد کشور کند. سامانه به این شکل فعالیت دارد که افرادی که مجوز استخراج رمز ارز دارند، رمز ارز خود را در آن عرضه می‌کنند و واردکننده با ثبت سفارشی که از وزارت صمت دریافت کرده، این رمز ارز را دریافت کرده و از محل آن واردات انجام می‌شود.
فرد دیگری که الجزیره درباره این ارز با آن گفت‌وگو داشته، یک کاربر رمزارزهاست که می‌گوید حریم خصوصی در کار با این ریال دیجیتال احتمالا خیلی قواعد حریم خصوصی را رعایت نکند. او گفته همان طور که سال 1398 در برخی از نقاط اینترنت قطع شده بود، با این رمز دیجیتال، نهادهای بالادستی می‌توانند که پول و تراکنش‌های مالی افراد را هم کنترل، محدود یا مسدود کنند.
در جواب به این نگرانی هم یکی از کارشناسان پیش از این در گفت‌وگو با دیجیاتو گفته بود که اگر موضوع قابلیت رهگیری ریال دیجیتال باشد که همین الان هم دیگر تراکنش‌های مالی شهروندان از سوی شبکه بانکی قابل ردیابی است. به گفته این کارشناس «رهگیری تراکنش، مسدود کردن حساب، محدودیت واریز و برداشت، برنامه‌ریزی بخش‌های مختلف موجودی برای خریدهای متفاوت و هر چیز دیگری که فکرش را بکنید در شبکه‌های پرداخت فعلی نیز در دسترس است. بنابراین اگر دغدغه این موارد را دارید شبکه پرداخت فعلی کشور نیز همین چالش‌ها را برای شما خواهد داشت.»با این حال با تورم حدود 40 درصدی در ایران، ریال دیجیتال از آخرین امیدهای بانک مرکزی برای مهار آن خواهد بود.
