روزهای امیدوار کننده برای نفت ایران
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی | دیروز محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران خبرهای خوبی داده و گفته که فروش نفت و میعانات گازی ایران افزایش خوبی داشته است.ادامه حرف‌های او هم مهم است، جایی که سعی کرده خیالمان را از رسیدن پول نفت‌های فروخته شده و بلوکه نشدن آنها در بانک‌های کشور مقصد هم راحت کند و گفته که پول نفت صادراتی وصول می‌شود.
البته او قول داده که ظرفیت تولید نفت تا پایان سال ۱۴۰۰ به قبل از تحریم‌ها برگردد. این بخش از حرف‌هایش باعث شده بعضی کانال‌های تلگرامی و کاربران توئیتری فکر کنند که قرار است «فروش نفت» تا پایان ۱۴۰۰ به قبل از تحریم‌ها برگردد در حالی که بین افزایش توان تولید و فروش تفاوت‌های مهمی وجود دارد اما ما قرار نیست به این بخش بپردازیم.
تمرکزمان در این مطلب روی همان خبری است که خجسته مهر در مورد افزایش میزان فروش نفت ایران داده و تاکید کرده که از اعلام عدد و رقم معذور است بنابراین ما باید بقیه شواهد، خبرها و گزارش‌ها را مرور کنیم و کنار هم بگذاریم و حدس بزنیم که ایران الان چقدر نفت می‌فروشد و روند فروش نفت در ادامه چطور خواهد بود.
دوبرابر پارسال
بررسی روند افزایش میزان فروش نفت ایران نشان می‌دهد که بالا رفتن فروش و موفقیت نسبی ایران در دور زدن بخشی از تحریم‌ها از ابتدای سال ۲۰۲۱ یعنی اواخر زمستان سال ۹۹ شروع شده بوده چراکه آمارهای شرکت‌های ردیابی نفتکش‌ها اوایل شهریور اعلام کردند که متوسط صادرات روزانه نفت ایران در نیمه ابتدایی سال ۲۰۲۱ به ۶۵۰هزار بشکه رسیده بوده که بیشتر از دو برابر متوسط سال ۲۰۲۰ بوده است.
حدود دو ماه پیش هم بانک مرکزی گزارشی منتشر کرد که در آن آمده بود درآمد خزانه از محل فروش نفت در بهار امسال دوبرابر سال گذشته بوده است. اینطور که موسسه‌های مختلف گزارش داده‌اند بالا رفتن فروش نفت ایران فقط به ماه‌های ابتدایی سال محدود نمانده بلکه ادامه پیدا کرده است. شرکت رفینیتیو که یکی از شرکت‌های معتبر رصد معاملات نفت در جهان است در گزارشی اعلام کرده که احتمالا ایران فقط در ماه مارس نزدیک به یک میلیون بشکه نفت به چین فروخته که رقم نسبتا بالایی محسوب می‌شود.
اما وقتی آمار پلتس شرکت دیگر فعال در همین حوزه را هم بررسی می‌کنیم می‌بینیم اوایل دسامبر گفته که صادرات نفت ایران از فصل آخر سال ۲۰۲۰ روند صعودی داشته و در ادامه به بیشتر از ۸۰۰ هزار تا یک میلیون بشکه در روز رسیده است. اخیرا اویل‌پرایس هم در گزارشی میزان صادرات نفت ایران را حدود ۶۵۰هزار بشکه در روز ارزیابی کرده بود. براساس این پایگاه خبری تحلیلی، صادرات نفت ایران نسبت به سال گذشته میلادی حدودا دو برابر شده است.
گزارش‌های امیدوارکننده‌تر و البته معتبرتری هم وجود دارند. تانکر ترکرز، وبگاه ردیابی نفتکش‌ها که در آمریکا مستقر است و از تصاویر ماهواره‌ای برای رهگیری نفتکش‌ها استفاده می‌کند، تخمین زده که صادرات نفت خام ایران در پاییز امسال به ۲/ ۱میلیون بشکه در روز رسیده باشد. شرکت مشاوره استراتژیک انرژی اس‌وی‌بی اینترنشنال (SVB International) در واشنگتن هم گفته است ایران در ماه نوامبر یعنی همان اواخر پاییز روزانه ۵۸۵ هزار بشکه نفت خام صادر کرده، در حالی که طبق آمارهای همین موسسه ایران اوایل سال ۲۰۲۰ روزانه فقط۲۳۰هزار بشکه نفت خام به مشتریان خارجی فروخته بود.
شرکت سوئیسی پترو لجستیکس (Petro-Logistics) که به عرضه نفت، ردیابی نفتکش‌ها و ارائه داده‌های لجستیکی متمرکز است هم گفته که طی ماه‌های اخیر شاهد افزایش صادرات ایران از ۲۲۲ هزار بشکه در روز به بیش از ۴۴۷ هزار بشکه در روز بوده است یعنی اگرچه در گزارش این موسسه خبری از نزدیک به یک میلیون بشکه در روز فروش نفت نیست.
اما آمارهای آن هم نشان از دو برابر شدن فروش نفت نسبت‌به آمارهای گذشته همین شرکت داد. اگرچه تمام این ارقام به‌صورت تقریبی و بر اساس عکس‌های ماهواره‌ای برآورد می‌شوند. با این حال بی‌پایه نیستند و هر کدام از این منابع از جمله معتبرترین نهادها و مجموعه‌های ناظر بر فروش نفت در جهان محسوب می‌شوند.
چین بزرگ‌ترین مشتری ما
اینکه چین یکی از اصلی‌ترین مشتری‌های نفت ایران بوده و هست اصلا اتفاق تازه‌ای نیست اما گزارشی که همین چند روز پیش از طرف شرکت کپلر منتشر و در بلومبرگ منتشر شد می‌گوید که چین در ماه نوامبر یعنی آبان و آذرماه حدود ۱۸میلیون بشکه معادل ۶۰۰ هزار بشکه در روز نفت خام از ایران وارد کرده‌است.
این رقم حدود ۴۰درصد بالاتر از ماه قبل و بالاترین رقم از اواسط تابستان بوده است. البته اطلاعات به‌دست‌آمده از کپلر با اطلاعات رسمی چین مغایرت دارد. چین اعلام می‌کند از دسامبر۲۰۲۰ هیچ نفتی از ایران نخریده است. بسیاری می‌گویند که نفت ایران معمولا با عنوان نفت عمان و یا مالزی فروخته می‌شود و از آنجایی که پالایشگاه‌های مستقل چین برخلاف سایر پالایشگاه‌های آسیا قراردادهای بلندمدت با تولیدکننده‌های بزرگ خاورمیانه ندارند بنابراین به‌راحتی می‌توانند نفت را در برهه‌های زمانی مختلف به نام کشورهای گوناگون خریداری کنند.
فروش بیشتر در راه
بعضی از کارشناسان می‌گویند که نحوه بودجه‌بندی سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که قرار است باز هم میزان بیشتری نفت فروخته شود. البته در بودجه خبری از پیش‌بینی صریح میزان فروش نفت نیست اما وقتی اعتباری را که دولت پیش‌بینی کرده از این حوزه به دست خواهد آورد تقسیم بر پیش‌بینی‌اش از قیمت هر بشکه نفت می‌کنیم می‌بینیم که دولت تخمین زده در سال آینده روزانه حداقل یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت بفروشد. البته عده زیادی عقیده دارند همانطور که در بودجه سال ۱۴۰۰ میزان فروش نفت واقع بینانه در نظر گرفته نشد اینبار هم واقع بینی در کار نبوده اما طرفداران نظریه فروش بیشتر از یک میلیون بشکه نفت در روز می‌گویند که اینبار ماجرا کمی فرق می‌کند.
