رنگآوری با گاز اتیلن؛ موزها بیهوده زرد نمیشوند
روزنامه هفت صبح، نگین باقری| دیروز رئیس اتحادیه بارفروشان خبر مهمی درباره نارنگیهای زودرس بازار داد.او گفت که اخیرا سفری به مازندران داشته و متوجه شده که عدهای این میوه را به صورت کال و ترش میچینند و در گرمخانهها با گاز اتیلن آن را رنگآوری میکنند. البته اشاره او به آن نارنگیهای زرد و نارنجی بازار بود که این روزها خیلی زودتر از فصل خود در میوهفروشیها فروخته میشوند.
بعد از او رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی تهران هم در گفتوگو با روزنامه هفت صبح توضیح داد که نه فقط نارنگی، بلکه این کار را با پرتقال هم انجام میدهند؛ این فرایند اینجا به پایان نرسید. به خاطر اینکه علاوه بر آن دو نفر، یک صادرکننده میوه هم خبر داد:«نه فقط نارنگی و پرتقال، بلکه این کار را با لیمو شیرین و خرمالو هم انجام میدهند.» حالا چطور تشخیص بدهیم که یک میوه رنگآوری شده؟ آنها میگویند معمولا وقتی این میوه زودتر از فصل خودش به بازار میآید، باید به آن مشکوک بود.
نه فقط نارنگی؛ حتی موز و شلیل
ماجرا این بوده به گفته مسئول اتحادیه بارفروشان، فصل برداشت نارنگی در کشور از اول مهرماه آغاز میشود. در آن زمان این میوه به طور طبیعی رسیده و شیرین شده است، اما عدهای این میوه را به صورت کال و ترش میچینند و در گرمخانهها با گاز اتیلن آن را رنگ آوری میکنند.
رنگ کردن میوهها با گاز اتیلن شاید چیز ترسناکی به نظر برسد اما عملا دلیل مهم کشاورزان یا دلالان این است که موقع جابهجایی عمر این میوهها افزایش پیدا کند یا زمان چیدن له میشوند. برای همین با این توجیه آنها را نرسیده میچینند و وارد اتاق گاز میکنند. گاز اتیلن کاری میکند که قندهای نامحلول میوه، محلول، پوست میوه نرمتر و بازارپسند شود. ولی مسئله این است که استفاده از این گاز برای انسان مضر است.
لیموشیرینها در اتاق گاز
جهرمی، صادرکننده میوه درباره این فرایند زودتر رسیدن میوهها با اتیلن، اسم لیموشیرین را هم اضافه میکند و این جزئیات را درباره آن میگوید: لیموشیرین تا آبان ماه زرد نمیشود. برای رسیدن میوهها اکثرا آنها را در اتاق گاز اتیلن، معروف به اتاق کاربیت قرار میدهند. حالا این گاز در مرکبات به دلیل پوست سخت آن کمتر ضرر دارد ولی این سودجویان خرمالو را هم میچینند و به زور کاربیت آن را رنگ میکنند که برای انسان مضر است.
میوههایی هم هستند که در فصل خودشان وارد بازار نمیشوند اما این به معنی آلوده بودن همه آنها نیست. برای ماندگارتر کردن میوهها ما از سردکنندههایی استفاده میکنیم که گاز نانو هستند و ضرری برای انسان ندارد. این در حالی است که اتیلن گازهای مضر را جذب میوه میکند. برخی از میوهها مانند توت فرنگی چون به صورت گلخانهای تولید میشوند در فصول مختلف به بازار میرسند. برخی دیگر از میوهها هم به دلیل تنوع اقلیمی کشور محصول زمانها و اقلیمهای متفاوتی هستند.
موزها بیهوده زرد نمیشوند
زود رسیدن میوه و رنگآوری در محیط بسته مشکلی ندارد؛ مسئله گرمادیدن آنها با گاز است. این حرفی است که اسدالله کارگر به روزنامه هفت صبح میگوید. او توضیح میدهد:«الان در این فصل اگر نارنگی زرد باشد طبیعی نیست. ولی رنگآوری شلیل مشکلی ندارد و اصلا نمیشود به صورت مصنوعی آن را رنگآوری کرد.» بخشهای مهم گفت و گو با او را به صورت خلاصه بخوانید:
موز کلا سبز به سمت ایران میآید. بعد از رسیدن به ایران، آن را در اتاق گاز میگذارند و زرد میشود ولی این شکل رسیدن موز ضرر جانی ندارد.
این روش برای جلب مشتری چند سال پیش بیشتر رایج بود اما بعد که وزارت بهداشت و رسانهها آسیبهای این کار را شفافسازی کردند، میزان استفاده از این روش کمتر شد.
زودتر رسیدن برخی از میوهها همیشه هم بد نیست و به خاطر تفاوت اقلیمی در کشور رخ میدهد. برای مثال چغاله بادام در برخی نقاط زودتر به دست مشتری میرسد.
چه کسی مسئول است؟
با اینکه صادرکنندههای میوه وزارت جهاد کشاورزی را مسئول میدانند، مسئولان این وزارتخانه تاکید دارند که پس از برداشت میوه، سلامت این محصولات برعهده آنها نیست. حتی مسئول طرح و برنامه معاونت باغبانی تاکید دارد که معاونت باغبانی وزارت جهاد و کشاورزی مسئولیتی در این زمینه ندارد اما در ادامه برای اینکه ماجرای رنگپذیری میوهها را توضیح دهد این جزئیات را اضافه میکند: «کشاورزان برای رنگپذیری میوهها و برای اینکه رنگ مورد نظر را بگیرد در سردخانه روی آنها اقداماتی انجام میدهند که بازارپسندی داشته باشد ولی چون این مرحله برای بعد از برداشت است، به ما ارتباطی ندارد.»