رقابت داغ خانگی‌ها مقابل چشمان پرحسرت سیما!
روزنامه هفت صبح، محمد صابری| درست در روزهایی که شبکه‌های مختلف تلویزیونی در پخش سریال‌های جذاب برای مخاطبان به مرحله استیصال رسیده‌اند و جز دو مجموعه «گیلدخت» و «تمام‌رخ» کنداکتور شبکه‌ها از پخش سریال‌های باکیفیت به‌شدت خالی مانده است، ویترین پلتفرم‌های عرضه مجموعه‌های نمایشی در شبکه نمایش خانگی حسابی پررونق است و با افزوده شدن سریال‌های جدید حالا شمار محصولاتی که هر هفته در این بستر عرضه می‌شود، به عدد هفت رسیده است.
البته مهمتر از کمیت، آنچه جای توجه و تأمل دارد فاصله کیفی سریال‌های تولیدی در شبکه نمایش خانگی نسبت به سریال‌های تلویزیونی اخیر است و این واقعیتی است که نمی‌توان به سادگی از کنار آن گذشت. از منظر رقابت البته هنوز هم دایره مخاطبان بالقوه تلویزیون به‌مراتب بیشتر از همه بسترهای دیگر عرضه محصولات نمایشی از سینما گرفته تا همین پلتفرم‌های اینترنتی است اما نکته مهم روند کاهشی اقبال مخاطبان به سریال‌های تلویزیونی و همزمانی آن با سیر صعودی استقبال از سریال‌های خانگی است.
این مسئله زمانی تأمل‌برانگیزتر می‌شود که به‌خاطر بیاوریم سریال‌های امروز شبکه نمایش خانگی را کارگردانان و عواملی به سرانجام می‌رسانند که زمانی جزو سریال‌سازان تلویزیونی بودند و حالا به‌نوعی شاهد کوچ آن‌ها از این رسانه هستیم. آنچه در این پرونده مختصر مورد بازخوانی قرار داده‌ایم عملکرد هفت کارگردان سریال‌های در حال پخش از شبکه نمایش خانگی و میزان اقبال آن‌ها در جذب مخاطب بیشتر است؛ این روزها رقابت در این عرصه حسابی داغ است.
بهرام توکلی/ مترجم
از کارنامه‌اش در تلویزیون چه می‌دانیم؟
به معنای واقعی کلمه باید بهرام توکلی را فیلمسازی با سلیقه خاص خود توصیف کرد. کارگردانی که جهان ویژه‌ای را برای کاراکترهایش خلق می‌کند و به همین دلیل در مواجهه با آثارش یا شیفته آن می‌شوید یا اساسا از برقراری ارتباط با آن عاجز می‌مانید! با چنین سابقه‌ای در عرصه سینما اما بد نیست بدانید توکلی همکاری‌هایی را هم با تلویزیون در کارنامه خود دارد. «بیمار استاندارد» عنوان سریالی به کارگردانی سعید آقاخانی بود که البته کمتر رنگ و لعاب دیگر آثار این کارگردان را داشت چرا که فیلمنامه آن را بهرام توکلی نوشته بود. این همکاری بعدها به‌صورت چراغ خاموش در مجموعه «نون خ» هم تکرار شد و در آخرین فصل این سریال، توکلی در نگارش فیلمنامه با آقاخانی همراهی کرد. نگارش فیلمنامه سریال «نهنگ آبی» برای فریدون جیرانی را هم می‌توان از دیگر تجربه‌های سریالی توکلی دانست که او را با فضای کار در شبکه نمایش خانگی آشنا کرد.
با چه سریالی در رقابت خانگی‌ها حضور دارد؟
بهرام توکلی حالا اولین سریال خود را برای عرضه در شبکه نمایش خانگی کارگردانی کرده است. سریال «مترجم» مانند دیگر فیلمنامه‌های بهرام توکلی، در قالب یک نریشن روایت خود را آغاز کرده است و بنابر آنچه در همان تک قسمت ابتدایی مشاهده کردیم، قرار است شاهد کشمکش‌هایی معماگونه و از جنس بازی در میان کاراکترهای فیلم باشیم. از این منظر فیلم شباهت‌هایی با «نهنگ آبی» هم می‌تواند داشته باشد.
اصلی‌ترین برگ‌برنده‌هایش چیست؟
هنوز و به استناد یک قسمت پخش‌شده نمی‌توان درباره برگ‌برنده‌های سریال «مترجم» حکم کلی صادر کرد اما قطعا ویترین بازیگران این سریال، ویترینی کنجکاوی‌برانگیز است. صابر ابر، پانته‌آ پناهی‌ها، مهتاب ثروتی، مهرانه مهین‌ترابی، مجتبی پیرزاده و مارال بنی‌آدم از بازیگران اصلی این سریال هستند.
امکان بازگشتش به تلویزیون وجود دارد؟
همکاری بهرام توکلی با تلویزیون تا همینجا هم کاملا چراغ خاموش بوده و از این به‌بعد هم بعید است شاهد همکاری مستقیم توکلی با صداوسیما باشیم چرا‌که او اساسا سلیقه و دیدگاه خاصی در کارگردانی و مشخصا شخصیت‌پردازی دارد که خیلی با سلیقه حاکم بر تلویزیون هم‌خوانی ندارد.
بهرنگ توفیقی/ سرگیجه
از کارنامه‌اش در تلویزیون چه می‌دانیم؟
سال 90 و اوج محبوبیت سریال «لاست» در بین سریال‌بازهای ایرانی بود که خبر رسید کارگردانی قصد ساخت نسخه ایرانی آن را دارد! سریال «مسیر انحرافی» با همین پیش‌فرض به آنتن تلویزیون رسید و برای اولین‌بار نام کارگردانی به‌نام بهرنگ توفیقی را برسر زبان‌ها انداخت. البته بعدها مشخص شد این مجموعه ایرانی ارتباطی با آن سریال خارجی ندارد.
توفیقی هم تلاش کرده بود در قالبی نزدیک به طنز و هجو سریالش را بسازد. او سه سال بعد در همکاری با حامد عنقا «انقلاب زیبا» را کارگردانی کرد تا تصویری جدی‌تر از خود ارائه کند. بعد از آن توفیقی یکی از کارگردان‌های پرکار در دهه 90 تلویزیون شد. از شاخص‌تری آثار او می‌توان به «زیر پای مادر»، «عقیق» و «پدر» اشاره کرد. او در شبکه نمایش خانگی هم با همراهی حامد عنقا، «آقازاده» را کارگردانی کرد.
با چه سریالی در رقابت خانگی‌ها حضور دارد؟
سریال «سرگیجه» در سکوت کامل خبری به تولید رسید و اطلاع‌رسانی درباره آن کمتر از 24 ساعت قبل از انتشار قسمت اول صورت گرفت. سریال در قسمت اول شروعی درگیرکننده داشت و مخاطب برای دنبال کردن ماجرای آن کنجکاو می‌شود. هنوز نمی‌توان قضاوت کرد که آیا توفیقی می‌تواند موفقیت سریال قبلی‌اش یعنی «آقازاده» را در شبکه خانگی تکرار کند یا خیر.
اصلی‌ترین برگ‌برنده‌هایش چیست؟
«سرگیجه» ترکیب ویژه‌ای از بازیگران دارد. از حامد بهداد و هادی حجازی‌فر که در قسمت اول بار اصلی داستان را بردوش کشیدند تا رعنا آزادی‌ور، هومن سیدی، شبنم مقدمی و پیام دهکردی. کارگردانی بهرنگ توفیقی هم به پشتوانه تجربه‌هایی که در این سال‌ها در عرصه سریال‌سازی به‌دست آورده است، تا به اینجا قابل قبول بوده است.
امکان بازگشتش به تلویزیون وجود دارد؟
توفیقی بعد از پخش پرسروصدای مجموعه «آقازاده» در شبکه نمایش خانگی باردیگر به خانه اول خود بازگشت و دو سریال «افرا» و «بی‌همگان» را برای تلویزیون ساخت. او هنوز قصدی برای کوچ کامل از تلویزیون به شبکه نمایش خانگی ندارد و دور از انتظار نیست در سال‌های آینده هم همچنان سریال‌هایی را برای شبکه‌های مختلف سیما کارگردانی کند.
سجاد پهلوان‌زاده/ سقوط
از کارنامه‌اش در تلویزیون چه می‌دانیم؟
سجاد پهلوان‌زاده تا امروز همکاری مستقیمی با تلویزیون نداشته است. او اساسا یکی از چهره‌های سرشناس در تیم محمدحسین مهدویان به‌حساب می‌آید که حالا برای اولین‌بار کارگردانی یک سریال را تجربه می‌کند. پهلوان‌زاده در تیم مهدویان به‌عنوان تدوینگر حضوری مستمر و موثر داشته و اتفاقا برای تدوین فیلم سینمایی «ایستاده در غبار» توانست تا مرحله نامزدی دریافت سیمرغ بلورین هم پیش برود. او برای ورود به عرصه کارگردانی، روی همراهی رفقای قدیمی حساب ویژه باز کرد و حالا اولین سریالش را با همراهی همان تیم فنی‌ای به سرانجام رسانده که پیش‌تر نام آن‌ها را در تیتراژ آثار مهدویان می‌دیدیم. محمدحسین مهدویان خودش مشاوره کارگردانی را تقبل کرده است.
با چه سریالی در رقابت خانگی‌ها حضور دارد؟
سریال «سقوط» حالا تبدیل به اولین تجربه سجاد پهلوان‌زاده در مقام کارگردان شده است. سریالی که پیش از مواجهه با مخاطبان، حاشیه‌هایش در فضای رسانه انعکاس پیدا کرد و طی سه قسمتی که تا به امروز از آن پخش شده، هنوز هم سایه این حاشیه از سرش کم نشده است. داستان سریال «سقوط» داستانی ملتهب درباره فعالیت‌های تبلیغی داعش در راستای جذب نیرو از داخل کشورمان دارد و از این منظر جزو آثار امنیتی به‌حساب می‌آید. نقش‌آفرینی حمید فرخ‌نژاد در این مجموعه پس از خروج او از کشور و موضع‌گیری‌های غیرمنتظره‌اش، تبدیل به اصلی‌ترین چالش برای ادامه توزیع این سریال شده است.
اصلی‌ترین برگ‌برنده‌هایش چیست؟
تا اینجای کار پس از پخش سه قسمت از «سقوط» مي‌توان اصلی‌ترین برگ‌برنده آن را داستانش دانست. داستانی که به استناد نوشته ابتدایی تیتراژ، برگرفته از یک اتفاق واقعی است و همین جذاببیت دراماتیک آن را برای مخاطب دوچندان کرده است. البته ترکیب بازیگران سریال هم تا به اینجا حضور موفقی داشته‌اند و حتی بازیگر نقش اصلی آن یعنی الناز ملک را هم می‌توان از استعدادهای نوظهور در بازیگری به‌حساب آورد.
امکان بازگشتش به تلویزیون وجود دارد؟
پهلوان‌زاده که تا به اینجا همکاری شاخصی با تلویزیون نداشته است اما به استناد مسیری که همراه با دیگر هم‌تیمی‌های محمدحسین مهدویان تا به اینجا پیموده است، بعید است در آینده هم انگیزه‌ای برای این همکاری داشته باشد.
حس فتحی/ جیران
از کارنامه‌اش در تلویزیون چه می‌دانیم؟
هر چه از سابقه همکاری‌اش با تلویزیون به یاد داریم از جنس «خاطره» است! حسن فتحی اساسا از کارگردانان بسیار خوش‌سابقه در عرصه سریال‌سازی تلویزیونی به‌حساب می‌آید؛ از «پهلوانان نمی‌میرند» و «روشن‌تر از خاموشی» گرفته تا «شب دهم»، «مدار صفر درجه» و «میوه ممنوعه». مرور همین فهرست به‌خوبی نشان می‌دهد که حسن فتحی چه جایگاه رفیعی در عرصه سریال‌سازی تلویزیونی داشته و بی‌دلیل نبوده که ورودش به شبکه نمایش خانگی ابتدا به خلق «شهرزاد» انجامید و حالا به «جیران» رسیده است.
با چه سریالی در رقابت خانگی‌ها حضور دارد؟
با گذشت 43 قسمت از روایت سریال «جیران» حالا دیگر این مجموعه مخاطبان پروپاقرص و پیگیر خود را پیدا کرده و بعید است کسی بتواند مدعی شود از سر تفنن تا به اینجاي داستان مربوط به عشق و دلدادگی ناصرالدین‌شاه قاجار به خدیجه تجریشی را دنبال کرده است. سریال تازه حسن فتحی در شبکه نمایش خانگی در حالی دارد به فرازهای پایانی نزدیک می‌شود که همچون دیگر آثار او در فرآیند تولید و پخش، حاشیه‌های متعددی را هم پشت‌سر گذاشت و باید منتظر ماند تا با پایان پخش مشخص شود این مجموعه چقدر می‌تواند مانند دیگر تجربه‌های این کارگردان کاربلد در حافظه مخاطبان ماندگار شود.
اصلی‌ترین برگ‌برنده‌هایش چیست؟
سریال «جیران» از همان ابتدا ایده‌ای جذاب داشت و برای پرداختن به مقطعی از تاریخ دست روی مصداقی پرظرفیت برای درام‌پردازی گذاشته بود. به همین دلیل هم می‌توان یکی از برگ‌برنده‌های این مجموعه را قصه محوری و ایده اولیه آن دانست. البته که در کنار کارگردانی حسن فتحی، در این سریال شاهد بازی‌های خوبی هم بوده‌ایم که سرآمد آن‌ها نقش‌آفرینی بهرام رادان در نقش ناصرالدین‌شاه، مریلا زارعی در نقش مهدعلیا و البته مهدی پاکدل در نقش قراول خاصه بوده است.
امکان بازگشتش به تلویزیون وجود دارد؟
در معدود مصاحبه‌هایی که حسن فتحی در سال‌های اخیر داشته، مشخص است که چندان دل خوشی از ضوابط و شرایط حاکم بر تلویزیون ندارد و ترجیح می‌دهد مسیر خود برای حفظ ارتباطش با مخاطب در جایی خارج از صداوسیما دنبال کند.
جمشید محمودی/ پوست شیر
از کارنامه‌اش در تلویزیون چه می‌دانیم؟
سه سالی از برادرش نوید کوچک‌تر است اما بخش عمده‌ای از کارنامه حرفه‌ای‌شان در سینما و تلویزیون تا به امروز در قالب همکاری مشترک رقم خورده است. اصلی‌ترین سکوی پرتاب آن‌ها به دنیای حرفه‌ای فیلمسازی هم ساخت فیلم سینمایی «چند متر‌‌مکعب عشق» بود که رونمایی از آن در جشنواره فجر به‌شدت مورد توجه منتقدان و مخاطبان قرار گرفت. برادران محمودی بعدها و در قالب کارگردانی مشترک دو سریال هم برای تلویزیون ساختند. «سایه‌بان» در سال 96 و «دل‌دار» در سال 97 دو مجموعه‌ای بودند که جمشید محمودی در کنار برادرش نوید آن‌ها را کارگردانی کرد.
با چه سریالی در رقابت خانگی‌ها حضور دارد؟
برای ورود به شبکه نمایش خانگی، این‌بار جمشید به‌تنهایی بر صندلی کارگردانی نشست و برادرش نوید تهیه‌کنندگی را برعهده گرفت. «پوست شیر» یک جهش به تمام‌معنا در کارنامه حرفه‌ای برادران محمودی به‌حساب می‌آید. یک سریال خوش‌ساخت و پرکشش که هم در فضاسازی، هم در روایت و هم در خلق شخصیت‌های جذاب، چند سروگردن بالاتر از تجربه‌های قبلی این دو برادر می‌ایستد و این اتفاق ویژه‌ای در کارنامه آن‌ها به‌حساب می‌آید.
اصلی‌ترین برگ‌برنده‌هایش چیست؟
درخشش هادی حجازی‌فر و شهاب حسینی در نقش‌های اصلی را هم اگر طبیعی و قابل انتظار قلمداد کنیم، نمی‌توانیم از حضور بی‌نقص بازیگران نقش‌های فرعی از علیرضا کمالی و ژیلا شاهی گرفته تا پانته‌آ بهرام و مهرداد صدیقیان و حتی کامران تفتی در سریال «پوست شیر» به‌راحتی بگذریم و این یعنی برگ برنده اصلی این مجموعه حضور درخشان بازیگران در کنار داستان جذاب و کارگردانی حساب‌شده است. موسیقی خاص و گوش‌نواز بامداد افشار هم از دیگر امتیازات «پوست شیر» است.
امکان بازگشتش به تلویزیون وجود دارد؟
چند سال پیش و پیش از آنکه خبرهای مربوط به «پوست شیر» رسانه‌ای شود، زمزمه‌هایی از ساخت سریالی به‌نام «ستاره» توسط برادران محمودی برای شبکه سه تلویزیون منتشر شده بود که البته هنوز به سرانجام نرسیده است. اساسا بعید است برادران محمودي فعلا برنامه‌ای برای ترک همیشگی آنتن تلویزیون داشته باشند و امکان بازگشت آن‌ها به سریال‌سازی برای تلویزیون هم وجود دارد.
مهران احمدی/ بی‌گناه
از کارنامه‌اش در تلویزیون چه می‌دانیم؟
از ابتدای دهه هفتاد به‌عنوان بازیگر حضوری پررنگ در مجموعه‌های تلویزیونی داشته است. مهران احمدی هر چند با سریال «بی‌گناه» برای اولین‌بار بر کرسی کارگردانی یک سریال تکیه زده است اما برای مخاطبان تلویزیون چهره‌ای کاملا شناخته شده است. به‌خصوص ایفای نقش بهبود در سریال «پایتخت» او را به چهره‌ای محبوب میان مخاطبان هم تبدیل کرد و احتمالا به همین پشتوانه وقتی محسن تنابنده و سیروس مقدم برای فصل ششم این سریال به‌دنبال یک شگفتانه بودند، روی بازگشت این کاراکتر به جمع بازیگران حساب باز کردند. مهران احمدی از این منظر چهره‌ای تلویزیونی به‌حساب می‌آید و مخاطبان هم بیش از پرده سینما، در قالب تلویزیون از او خاطره دارند.
با چه سریالی در رقابت خانگی‌ها حضور دارد؟
با پشتوانه کارگردانی دو فیلم سینمایی «مصادره» و «سگ‌بند» مصطفی کیایی کارگردانی سریال «بی‌گناه» را به مهران احمدی سپرد. کیایی که پیش‌تر با همراهی برادرش محسن سریال «هم‌گناه» را کارگردانی کرده بود، این‌بار در مقام تهیه‌کننده قرار گرفت تا مهران احمدی بتواند توانایی خود در عرصه کارگردانی سریال را محک بزند. اتفاقا تا به اینجا هم عملکرد خیلی خوبی داشته و داستان خانواده فرشباف بسیاری از مخاطبان شبکه نمایش خانگی را با خود همراه کرده است.
اصلی‌ترین برگ‌برنده‌هایش چیست؟
سریال «بی‌گناه» هم داستان پرکششی دارد و هم ترکیب بازیگرانش به‌گونه‌ای است که به‌راحتی می‌توان با آن همراه شد و از رازگشایی‌هایش لذت برد. با این‌همه اما باید اذعان کرد که برگ‌برنده اصلی این سریال مانند «هم‌گناه» فیلمنامه‌ای است که محسن کیایی نوشته است. سریال لحظه‌های خاص از روابط احساسی و دیالوگ‌های دل‌نشین کم ندارد و همین ویژگی هم آن را تبدیل به مجموعه‌ای پرمخاطب کرده است.
امکان بازگشتش به تلویزیون وجود دارد؟
مهران احمدی با توجه به توفیقی که حالا در شبکه نمایش خانگی به‌دست آورده است، بعید است فعلا تمایلی به کارگردانی در قاب تلویزیون داشته باشد اما حضور او در سریال‌های تلویزیونی دور از انتظار نیست. فروش دو فیلم «مصادره» و «سگ‌بند» این گزاره را هم درباره احمدی تقویت می‌کند که او در آینده تمرکز بیشتری بر کارگردانی در حوزه سینما داشته باشد.
افشین هاشمی/ شبکه مخفی زنان
از کارنامه‌اش در تلویزیون چه می‌دانیم؟
حضور افشین هاشمی در قاب تلویزیون بیشتر به‌عنوان بازیگر بوده است. او در مجموعه‌های تلویزیونی با کارگردان‌های معدودی همکاری داشته است و مسیر بازیگری در قاب تلویزیون را با اصغر فرهادی در «داستان یک شهر» آغاز کرد. او اما بیشترین نقش‌آفرینی تلویزیونی را در آثار محمد رحمانیان که بیشتر از جنس مجموعه‌های نمایشی نزدیک به فضای تئاتر بودند تجربه کرد که طبیعتا به سابقه طولانی حضور او بر صحنه تئاتر بازمی‌گردد. هاشمی اما در عرصه سینما، علاوه‌بر بازیگری کارگردانی را هم تجربه کرد و بعد از همکاری مشترک با محسن قرایی در «خسته نباشید» تا به امروز دو فیلم دیگر با نام‌های «خداحافظ دختر شیرازی» و «پسران دریا» را هم کارگردانی کرده است.
با چه سریالی در رقابت خانگی‌ها حضور دارد؟
افشین هاشمی به پشتوانه تجربه‌های کارگردانی‌اش در سینما و البته همکاری‌های تئاتری و تلویزیونی‌اش با محمد رحمانیان، وارد میدان سریال‌سازی برای شبکه نمایش خانگی شد. او «شبکه مخفی زنان» را با متنی از محمد رحمانیان و ترکیب ویژه‌ای از بازیگران مقابل دوربین برد اما حاصل کار آنگونه که انتظار می‌رفت نشد. این سریال با طنزی خاص سراغ روایت مقطعی از تاریخ معاصر رفته است. «شبکه مخفی زنان» البته در مسیر پخش دچار سوءتفاهم‌هایی شده است و با وجود تأکید مراجع رسمی مبنی‌بر عدم توقیف آن، چند هفته‌ای است که عرضه آن متوقف مانده و در حال حاضر بلاتکلیف است.
اصلی‌ترین برگ‌برنده‌هایش چیست؟
بی‌شک اصلی‌ترین برگ‌برنده سریال «شبکه مخفی زنان» ترکیب ویژه بازیگران آن محسوب می‌شود. سیامک انصاری، مهدی هاشمی، لیلا حاتمی، شبنم مقدمی، باران کوثری، شقایق دهقان، امیرحسین رستمی و حمید فرخ‌نژاد از بازیگران این سریال هستند که طبیعتا حضور هر یک از آن‌ها را می‌توان یک شانس برای موفقیت یک سریال قلمداد کرد.
امکان بازگشتش به تلویزیون وجود دارد؟
همان‌طور که اشاره کردیم افشین هاشمی پیش از این‌هم در مقام کارگردان سریال با تلویزیون همکاری نداشته و اساسا به استناد تجربه‌های سینمایی‌اش و همین سریال «شبکه مخفی زنان» بعید است سلیقه کارگردانی‌اش با تلویزیون هم‌راستا شود اما بعید نیست در آینده باردیگر او را به‌عنوان بازیگر در مجموعه‌های تلویزیونی ببینیم.
