راه‌اندازی کسبوکار در کدام استان بهتر است؟
روزنامه هفت صبح، احمدرضا نجفی | تهران و البرز با بیشترین موانع برای فعالیت اقتصادی روبه‌رو هستند و موقعیت در آذربایجان غربی، گیلان، سمنان و زنجان به شکل شگفت‌انگیزی خوب است. وضعیت و شرایط کسبوکار در چهار استان آذربایجان غربی، گیلان، سمنان و زنجان به‌شکلی شگفت‌انگیز بهتر از بقیه استان‌های کشور است و تهران و البرز در بین بدترین مناطق از نظر شرایط کسبوکار قرار دارند. بررسی گزارش مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران چنین نتیجه‌ای را مشخص می‌کند.
این نهاد هر سه‌ماه یک‌بار گزارشی از وضعیت کسبوکارها ارائه می‌کند و در آن موانع مختلفی را که فعالان اقتصادی پیش روی خود احساس می‌کنند، معرفی می‌کند. بررسی این گزارش نشان می‌دهد، وضعیت کسبوکارها بهبود نسبی پیدا کرده و نسبت به سال قبل در حد ۷٫۸درصد بهتر شده. اغلب کسبوکارها از غیرقابل پیش‌بینی بودن قیمت مواد اولیه به عنوان مانع اصلی فعالیتشان نام برده‌اند. قطعی اینترنت در روزهای بعد از سهمیه‌بندی بنزین حضور پررنگی در گزارش اتاق بازرگانی دارد.
چراکه مولفه محدودیت‌های دسترسی به شبکه تلفن همراه و اینترنت، بیشترین افزایش را در بین شاخص‌های مختلف داشته و بنگاه‌های اقتصادی بیشتری این مورد را به عنوان مانع کسب‌وکارشان معرفی کرده‌اند. نتایج این طرح نشان می‌دهد، کسب‌وکارهای نوپا که کمتر از دوسال سابقه فعالیت دارند و تعداد کارکنان آنها کمتر از پنج‌نفر است، راحت‌تر از دیگر بنگاه‌ها فعالیت می‌کنند. به محض اینکه یک بنگاه اقتصادی برای توسعه کسبوکار خود پیش‌قدم می‌شود با انبوه موانع روبه‌رو خواهد شد، اما عبور از این موانع باعث می‌شود کارها روی غلتک بیفتد و ادامه راه راحت‌تر باشد.
*** راه‌اندازی کسبوکار در کدام استان راحت‌تر است؟
آذربایجان غربی بهترین شرایط را برای راه‌اندازی کسبوکار نسبت به دیگر استان‌ها دارد. در گزارش اتاق بازرگانی، شاخص محیط کسبوکار این استان ۵٫۱۲ اعلام شده که کمترین رقم در بین استان‌های مختلف است و نشان می‌دهد کسبوکارها در این استان به نسبت با مشکلات کمتری روبه‌رو هستند. در گزارش قبلی اتاق بازرگانی هم استان آذربایجان غربی کمترین نمره منفی را کسب کرده بود و این مورد نشان می‌دهد، ارومیه در سال ۹۸ بهترین محل برای فعالیت اقتصادی بوده است.
بعد از آذربایجان غربی، نوبت به گیلان می‌رسد. سال گذشته گیلان بهترین استان از نظر محیط کسبوکار بود و با آغاز سال ۹۸ جایگاه خود را به آذربایجان غربی واگذار کرد. اما همچنان می‌توان روی این استان به عنوان یکی از بهترین محل‌ها برای راه‌اندازی کسبوکار حساب باز کرد. چراکه در گزارش اخیر اتاق بازرگانی، محیط کسبوکار در این استان نمره ۵٫۳۲ را کسب کرده است. استان‌های سمنان و زنجان در کنار دو استان آذربایجان غربی و گیلان، تنها استان‌هایی هستند که وضعیت محیط کسب‌کار آنها در شرایط عادی قرار دارد و از نظر اتاق بازرگانی کمتر از ۵٫۵نمره منفی کسب کرده‌اند.
در طرف مقابل، شرایط در ۱۷استان کشور تا حد زیادی نامطلوب است. این استان‌ها در گزارش اتاق بازرگانی بیش از شش‌نمره منفی کسب کرده‌اند و این مورد نشان می‌دهد راه‌اندازی کسبوکار در اغلب استان‌ها با موانع زیادی روبه‌رو است. در این بین استان چهارمحال و بختیاری بدترین شرایط را تجربه می‌کند. شاخص محیط کسبوکار در این استان به ۶٫۶۱ رسیده و نشان می‌دهد، فعالان اقتصادی در این استان بیشتر از دیگر نقاط کشور با مشکلات و موانع روبه‌رو هستند. با وجود اینکه شرایط کسبوکارها در کشور نسبت به فصل‌های گذشته تا حدودی بهبود پیدا کرده، اما اتاق بازرگانی در گزارش خود می‌گوید، شرایط کسب‌وکارهای استان چهارمحال و بختیاری از دوره‌های قبل سخت‌تر شده است.
استان تهران در مقام دوم بدترین استان برای راه‌اندازی کسبوکار قرار دارد. اتاق بازرگانی ایران می‌گوید، شرایط کسبوکارها در تهران نسبت به دیگر استان‌ها وضعیت نسبتا سخت‌تری دارد. چراکه این استان در گزارش اخیر اتاق بازرگانی نمره ۶٫۲۹ را کسب کرده است. استان البرز با شاخص ۶٫۲ در رتبه سوم قرار دارد. با این حساب می‌توان گفت اگر می‌خواهید کسبوکار جدیدی راه بیندازید، بهتر است شرایط سخت کار در چهارمحال‌و‌بختیاری، تهران و البرز را در نظر داشته باشید.
*** بزرگترین موانعی که باید به جنگ آنها بروید
اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در گزارش اخیر خود سراغ مهمترین موانع کسبوکارها در کشور رفته و فهرستی از ۲۸مانع پیش روی فعالیت کسبوکارها ارائه کرده است. در این بین از نظر این اتاق، پنج مورد به عنوان موانع اصلی مطرح شده‌اند که در صدر آنها می‌توان به غیرقابل پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات با شاخص ۸٫۳۱ اشاره کرد. این مورد از نظر هر سه اتاق اصناف، تعاون و بازرگانی مهمترین مانع پیش روی کسبوکارها عنوان شده است.
بی‌ثباتی سیاست‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسبوکار با شاخص ۷٫۵۷، دومین مانع اصلی از دیدگاه اتاق بازرگانی است. دشواری تامین مالی از بانک‌ها یا همان دریافت وام برای توسعه کسبوکار با شاخص ۷٫۴۸ در گزارش اخیر اتاق بازرگانی به عنوان سومین مانع پیش رو معرفی شده. این مورد در گزارش قبلی مقام دوم را داشته و نشان می‌دهد، فعالان اقتصادی از شرایط تامین مالی بانک‌ها راضی نیستند.
موانع در فرآیندهای اداری و اخذ مجوزهای کسبوکار در دستگاه‌های اجرایی چهارمین مانع بزرگ پیش روی کسبوکارها است و رویه‌های ناعادلانه ممیزی و دریافت مالیات هم به عنوان پنجمین مانع معرفی شده است. با این حساب اگر می‌خواهید کسبوکار جدید راه بیندازید، باید حواستان به این پنج مانع بزرگ باشد و زیاد روی آنها حساب باز نکنید. قطعی اینترنت در روزهای بعد از سهمیه‌بندی بنزین، خود را در گزارش اخیر اتاق بازرگانی از وضعیت کسبوکارها نشان داده است.
طوری که اغلب فعالان اقتصادی محدودیت دسترسی به شبکه تلفن همراه و اینترنتی را به عنوان یکی از موانع کسبوکار عنوان کرده‌اند. این مورد نسبت به گزارش قبلی افزایش ۲۸درصدی داشته و نشان می‌دهد وضعیت در این زمینه به مراتب بدتر از فصل تابستان بوده است. تابستان امسال محدودیت دسترسی به شبکه تلفن همراه و اینترنت در کنار دو مولفه محدودیت دسترسی به آب و حامل‌های انرژی به عنوان جزیی‌ترین موانع پیش روی کسبوکارها معرفی شده بودند و فعالان اقتصادی زیاد از این عوامل به عنوان مشکل و موانع فعالیت نام نبرده بودند.
*** کدام کسبوکارها شرایط بهتری دارند؟
هر کسب‌وکاری مشکلات مخصوص به خودش را دارد، اما مشکلات بنگاه‌هایی که در حوزه مالی و بیمه فعالیت می‌کنند، کمتر از بقیه است. چراکه شاخص کسبوکار در این حوزه روی رقم ۵٫۶ قرار دارد. فعالیت‌های حوزه اداری و خدمات پشتیبانی در مقام دوم از نظر بهترین شرایط کسبوکار قرار دارند و به گفته اتاق بازرگانی، با شاخص ۵٫۶۸ موانع کمتری نسبت به دیگر فعالیت‌های اقتصادی پیش روی خود دارند. بدترین شرایط به حوزه آبرسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌های تصفیه مربوط می‌شود که روی شاخص ۶٫۵ قرار دارد. شرایط بنگاه‌هایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، نسبت به گذشته تا ۱۶درصد بدتر شده و به صدر سخت‌ترین کسبوکارها رسیده است.
بنگاه‌هایی که در حوزه عمده‌فروشی و خرده‌فروشی، تعمیرات وسایل و… هستند، در مقام دوم از نظر موانع کسبوکار قرار دارند و نمره ۶٫۲۱ را دریافت کرده‌اند. بنگاه‌های اقتصادی که در حوزه هنر، سرگرمی و تفریح فعالیت می‌کنند هم شرایط مشابهی دارند و با موانع بیشتری نسبت به سایر کسبوکارها مواجه هستند. با این حساب اگر قصد راه‌اندازی کسبوکار در این سه حوزه را دارید، باید خودتان را برای مشکلات بیشتر آماده کنید.
*** چند نفر استخدام کنیم تا کسب‌و‌کارمان کمتر به مشکل بخورد؟
کسب‌وکارهای کوچک کمترین موانع را پیش روی خود دارند. گزارش اتاق بازرگانی نشان می‌دهد، بنگاه‌های اقتصادی که کمتر از پنج‌نفر در آنها کار می‌کنند، بهترین وضعیت را دارند و کمتر با موانع روبه‌رو می‌شوند. شاخص کسبوکار این بنگاه‌ها از نظر اتاق بازرگانی روی رقم ۵٫۸۹قرار دارد. با افزایش تعداد کارکنان از پنج به ۱۰نفر، شرایط بسیار سخت می‌شود و شاخص کسبوکار برای بنگاه‌هایی با تعداد نفرات شش تا ۱۰نفر به ۶٫۲۸ می‌رسد و نشان می‌دهد توسعه کسبوکار در گام‌های اول کار بسیار دشوارتری است. با افزایش تعداد کارکنان به بیش از ۱۰نفر، رفته رفته شرایط کسبوکار راحت‌تر می‌شود.
طوری که شاخص کسبوکار برای بنگاه‌های اقتصادی با تعداد کارکنان بیش از ۲۰۰نفر به میانگین ۵٫۹۳ می‌رسد. این مورد نشان می‌دهد بعد از راه‌اندازی کسبوکار تا زمانی که خودتان را برای رویارویی با مشکلات آماده نکرده‌اید، بهتر است سراغ توسعه نیروی انسانی نروید و تعداد کارکنان را در محدوده پنج‌نفر نگه دارید. چراکه با استخدام نفرات بیشتر، با مشکلات بزرگتری روبه‌رو خواهید شد، اما اگر کار روی غلتک بیفتد شرایط بهتر خواهد شد و برای یک بنگاه اقتصادی با تعداد کارکنان بیشتر از ۵۰نفر، استخدام کارکنان بیشتر می‌تواند به سود مجموعه باشد.
*** مشکلات کسبوکار از سال دوم فعالیت بیشتر می‌شود
اگر کمتر از دوسال از آغاز فعالیت اقتصادی شما می‌گذرد، این یعنی هنوز با مشکلات اصلی کسبوکار مواجه نشده‌اید. گزارش اتاق بازرگانی ایران نشان می‌دهد، شرایط کسبوکار برای بنگاه‌هایی که کمتر از دوسال سابقه فعالیت دارند، به مراتب بهتر از دیگر بنگاه‌ها است. طوری که شاخص کسبوکار برای فعالان اقتصادی تازه‌کار روی رقم ۵٫۸۱ قرار دارد. از سال دوم به بعد مشکلات خودشان را نشان خواهند داد.
بنگاه‌هایی که سابقه فعالیتشان بین سه تا پنج‌سال است بیشتر از بقیه با موانع روبه‌رو می‌شوند. شاخص کسبوکار برای آنها به رقم ۶٫۱۶ می‌رسد. از اینجای کار به بعد هرچه سابقه بنگاه اقتصادی بیشتر شود، راحت‌تر می‌توان با موانع کسبوکار کنار آمد. این مورد نشان می‌دهد بعد از راه‌اندازی کسبوکار باید خودتان را برای یک دوره گذار سخت و دشوار از سال سوم تا پنجم فعالیت‌تان آماده کنید. اگر از این مرحله گذشتید، ادامه کار راحت‌تر خواهد بود.
