دیپورت دانشجویان شریف در سفر به کالیفرنیا

روزنامه هفت صبح، محمدجواد ترابی | در دو هفته‌گذشته بیش از ۲۰ دانشجوی ایرانی به‌رغم دریافت ویزای آمریکا،‌ پای هواپیما دیپورت شدند.‌ ۱۰روز پیش، نیما عبدالله‌پور،‌ دانش‌آموخته دانشگاه شریف برای تکمیل تحصیلاتش در مقطع دکتری از ایران راهی دانشگاه دیویس کالیفرنیا می‌شود.

۱۸ شهریور از تهران به استانبول می‌رود و پس از اقامتی سه روزه در این شهر برای پرواز مستقیم از استانبول به سن‌فرانسیسکو به فرودگاه استانبول می‌رود. او که ویزای اف-۱ یا همان ویزای دانشجویی ایالات متحده را در گذرنامه خود داشت، پاسپورتش را به مسئول پیشخوان هواپیمایی ترکیش ارائه می‌دهد.

مسئول مربوطه از او می‌خواهد که صبر کند و ورقه کاغذی را بیرون می‌کشد که نیما می‌تواند برای لحظه‌ای متن روی آن را بخواند: «توصیه می‌شود که نیما عبدالله‌پور سوار این پرواز نشود.» مسئول پیشخوان پرواز ترکیش هم پس از مذاکره با شخص دیگری، به عبدالله‌پور می‌گوید که اجازه پرواز ندارد. این موضوع را دیویس اینترپرایز، چهار روز پیش گزارش کرده است.

پیمان ۲۳ ساله قرار بود از چند روز دیگر مقطع جدید تحصیلی‌اش را در مهندسی برق دانشگاه سن‌دیگو کالیفرنیا آغاز کند. او به نیویورک تایمز گفته است: «من احساس می‌کنم از لحاظ عاطفی، مالی و دانشگاهی نابود شده‌ام.» او که برای به خطر نیفتادن شانس دریافت ویزای دیگر از عنوان نام‌ خانوادگی‌اش پرهیز کرده، ماجرای مشابهی را در فرودگاه دوحه قطر تعریف می‌کند.

او که قصد داشت با پرواز دوم از دوحه راهی آمریکا شود، از ادامه مسیرش باز می‌ماند. متصدی هواپیمایی قطر با دست‌خط بدی روی ویزای آمریکای او می‌نویسد «Cancelled» (لغو شده) و می‌گوید که دستورالعمل انجام این کار از وزارت امنیت میهن ایالات متحده آمده است.
یکی از اعضای شورای ملی ایرانیان آمریکا به «فاکس۴۰» هم در این باره گفته است: «آن‌ها چمدان‌هایشان را بسته بودند. با خانواده‌هایشان خداحافظی کرده بودند.

احتمالا فشار اقتصادی زیادی را هم متحمل شده بودند؛ به ویژه با شرایط اقتصادی حال حاضر ایران تا این (عزیمت به آمریکا) را برای خودشان ممکن کنند.» عسل راد به فاکس۴۰ گفته که دست کم ۱۶ گزارش از چنین برخورد مشابهی را در روزهای اخیر با دانشجویان ایرانی دریافت کرده‌‌اند. دیویس اینترپرایز هم این تعداد را دست کم ۲۰ دانشجو اعلام کرده است.

خبرگزاری‌های ایرانی اما به نقل از نیویورک تایمز، تعداد دانشجویان ایرانی بازمانده از ادامه تحصیل در آمریکا را ۱۲ نفر ذکر کردند. در همین گزارش‌ها آمده است که این در حالی است که مقامات وزارت امور خارجه آمریکا مدعی شده‌اند هیچ تغییراتی در سیاست مربوط به ویزای دانشجویی صورت نگرفته است و هر ساله در فصل پاییز چنین مشکلاتی برای دانشجویان بین‌المللی که قصد سفر و تحصیل در آمریکا را دارند، پیش می‌آید.

باشگاه خبرنگاران در این باره به نقل از نیویورک‌تایمز نوشته است: «دانشجویان ایرانی که بیشتر آن‌ها از دانشگاه کالیفرنیا پذیرش گرفته‌اند، می‌گویند روادید آن‌ها در لحظه آخر و بدون هیچ گونه اخطار و توضیحی ابطال شده است و حتی بسیاری از آن‌ها اجازه سوار شدن به هواپیما را نیافته‌اند.

همچنین یکی از دانشجویان در فرودگاه بین‌المللی بوستون بازداشت و بازگردانده شده است. دانشجویان همچنین گفته‌اند پس از مراجعه به صفحه اینترنتی وزارت امور خارجه متوجه شدند روادید آن‌ها در روز ۳۰ آگوست (۸ شهریور) به‌روزرسانی شده است، ولی در اوایل ماه سپتامبر و پیش از حمله پهپادی به تاسیسات نفتی عربستان، از ورود آن‌ها ممانعت به عمل آمده است.»

همچنین در این گزارش آمده است که بر اساس قانون سال ۲۰۱۲ دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا تصویب شد ارائه ویزا به دانشجویان ایرانی که قصد تحصیل یا تکمیل تحصیلات خود در رشته‌های وابسته به انرژی هسته‌ای را دارند، ممنوع است و اخذ ویزا برای دانشجویان ایرانی که قصد تحصیل در رشته‌های دیگر را دارند، بلامانع است.

ورود به آمریکا از طریق دریافت ویزای دانشجویی یک‌بار ورود از معدود راه‌هایی است که امکان سفر ایرانی‌ها به آمریکا را به رغم سختگیری‌های ترامپ باز نگه داشته است. گرچه قانون منع سفر به آمریکا برای اتباع ایرانی استثنائی قایل نمی‌شود ولی با حکم دادگاه، دانشجویان ایرانی از این قاعده باید مستثنا باشند.

با تمام این‌ها گزارش‌های بیشماری از طولانی‌شدن فرآیند صدور یا تمدید ویزا برای دانشجویان ایرانی تا به امروز در رسانه‌ها منتشر شده بود، اما این نخستین بار است که تعدادی از دانشجویان ایرانی پس از دریافت ویزا،‌ خرید بلیت و در فرودگاه رجکت می‌شوند. نیما عبدالله‌پور در همین باره به دیویس اینترپرایز گفته بود او با ۱۷ دانشجوی دیگری که به تازگی از سوار شدن آنها به هواپیما در فرودگاه‌های دوحه، تهران،‌ اصفهان و مشهد جلوگیری شده در تماس است. او گفته که بسیاری از آنها دانشجویان دانشگاه شریف بودند و نخستین مورد این ممنوعیت سوار شدن به هواپیما در ۳ یا ۴ سپتامبر (۱۲ یا ۱۳شهریور) رخ داده است.

به عبارتی دانشجویان ایرانی که پیش از این تاریخ، ویزای ورود به آمریکا دریافت کردند و راهی آمریکا شدند، به نظر بدون مشکل وارد این کشور شده‌اند ولی همزمان با نزدیکی با آغاز سال تحصیلی جدید، بر تعداد رجکتی‌های فرودگاهی دانشجویان ایرانی افزوده شده است. بر خلاف گذشته که رجکتی‌های فرودگاهی در فرودگاه‌های مقصد رخ می‌داد، در سال‌های اخیر به ایرلاین‌ها این اختیار داده شده است که متصدیان آنها بر اساس دستورالعمل‌ها و مکاتبات انجام شده، از پرواز یک مسافر دارای ویزای معتبر نیز در فرودگاه مبدا خودداری کنند.

گزارش از عدم اجازه سفر از فرودگاه‌های ایرانی به همین علت منتشر شده است. در تمامی گزارش‌های اخیر از ممانعت از ورود دانشجویان ایرانی به آمریکا، نام ایالت کالیفرنیا به عنوان مقصد دیده می‌شود؛ معلوم نیست که صرفا ایالت کالیفرنیا بر سختگیری‌ها افزوده یا این موضوع اتفاقی بوده است. نیما به دیویس اینترپرایز گفته است که «من خیلی گیج شده‌ام. نمی‌دانم چه باید بکنم. هزینه بلیت پروازی که نشد از آن استفاده کنم برابر با چهار ماه حقوق پدرم است.»