دعوا بر‌سر فروش مکمل بدنسازها بالا گرفت
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی| گویا وزارت بهداشت و دو پلتفرم معروف فروش آنلاین دیروز درباره فروش یک دسته از محصولات مناقشه برانگیز جلسه داشته‌اند و جلسه‌شان هم چندان خوب پیش نرفته است چون وزارتخانه در سایتش نوشته که این دو پلتفرم یعنی دیجی کالا و اسنپ دکتر وزارت بهداشت را تهدید کرده‌اند که اگر بیشتر از این علیه‌شان کارشکنی کنند، برای فروش این محصولات سراغ نهادهای دیگر می‌روند و برای کسب مجوز کارهای دیگری می‌کنند.
ماجرا سر فروش مکمل‌هاست.مکمل چیست؟ به انواع داروهای خوراکی که به نحوی مکمل تغذیه محسوب می‌شوند و بدون نسخه خاصی امکان خرید آنها از داروخانه‌ها وجود دارد به صورت کلی مکمل می‌گویند.مکمل‌ها شامل انواع مولتی ویتامین‌ها، تقویت‌کننده‌ها، تحریک‌کننده‌ها و پودرهای مربوط به بدنسازان و ورزشکاران می‌شود و حتی بعضی داروهایی مثل سیلاکس را هم در بر می‌گیرد. حالا چرا وزارت بهداشت با دیجی کالا و اسنپ مارکت بر سر فروش این داروها دعوا دارد؟
چون این وزارتخانه می‌گوید که هر خوراکی که در دسته داروها قرار بگیرد باید تحت نظارت فروخته شود و فروش آنلاین این داروها هم فقط در شرایطی ممکن است که فروشگاه آنلاین به یک داروخانه فیزیکی و واقعی متصل باشد چون مکمل‌ها هم اگرچه بدون نسخه و تجویز فروخته می‌شوند اما خاصیت دارویی دارند و هم می‌توانند سوءمصرف ایجاد کنند و هم در صورت تقلبی و تاریخ مصرف گذشته بودن به بدن صدمه جدی بزنند.
فروشگاه‌های آنلاین مثل این دو غول معروف که مجموعا بیشتر بازار آنلاین فروشی ایران را در اختیار دارند حرف‌های وزارت بهداشت را نه از سر دلسوزی و نگرانی، بلکه با هدف حمایت از سایت‌های فروش وابسته به داروخانه‌ها می‌دانند و می‌گویند که وزارت بهداشت می‌داند که در صورت ورود برندهای معروف به این حوزه کاسبی داروخانه‌های آنلاین کساد خواهد شد و از آنجا که داروخانه‌داران بخشی از زیرمجموعه وزارت بهداشت هستند نمی‌خواهد این اتفاق بیفتد.این پلتفرم‌ها می‌گویند که فروش آنها هم وابسته به داروخانه‌هاست و در نهایت این داروخانه‌ها فروشنده محسوب می‌شوند و دیجی کالا و اسنپ دکتر واسطه خواهند بود.
کل بازار چند؟
شاید برایتان عجیب باشد و بگویید که نه وصله حمایت از چند داروخانه آنلاین معروف به وزارت بهداشت می‌چسبد و نه به سایز دیجی کالا و اسنپ فود می‌خورد که سر فروش چند قلم محصول اینطور دعوا راه بیندازند اما وقتی بدانید که گردش مالی مکمل‌ها در بازار ایران چقدر است این حرف را نمی‌زنید،اصلا خیلی از داروخانه‌های معروف غیرآنلاین با فروش همین اقلام سر پا هستند و خیلی روی درآمد ناشی از فروش دارو حساب باز نمی‌کنند،حتی چندباری هم رئیس اتحادیه داروخانه‌داران تاکید کرده که با وجود قیمت‌های دستوری، فروش دارو ضررده است و هیچ تناسبی با اجاره مغازه و حقوق نیروهای انسانی شاغل در داروخانه ندارد.
بنابراین محل اصلی درآمد داروخانه‌داران از محل فروش مکمل‌ها و محصولات آرایشی و بهداشتی است. طبق تازه‌ترین آمارها گردش مالی مکمل‌های دارویی در ایران بیشتر از ۵۰۰میلیون دلار است یعنی چیزی در حدود ۱۰هزار میلیارد تومان.تازه این فقط گردش مالی خرید و فروش رسمی‌مکمل‌هاست و ربطی به آن بخش بزرگ بازار که به مکمل‌های قاچاق مربوط هستند ندارد.کلا بازار مکمل‌ها در سطح جهان هم بازار بسیار پرسودی محسوب می‌شود.
آنطور که از آمارهای رسمی برمی‌آید گردش مالی بازار مکمل‌ها در جهان، حدود ۱۰۰میلیارد دلار است که رقمی‌معادل ۱۰درصد بازار کل دارویی جهان را شامل می‌شود و ۲۰درصد این بازار هم مکمل‌های ورزشی هستند. برای اینکه موضوع بیشتر برایتان ملموس بشود همینقدر بدانید که قیمت یک قوطی ۹۰۰گرمی مکمل بدنسازی متوسط خارجی چیزی در حدود ۴میلیون تومان است و این مقدار مصرف ۲۰روز یک بدنساز ۸۰ کیلویی هم نیست.
وضعیت در مورد مولتی‌ویتامین‌ها هم تقریبا به همین شکل است و مثلا قیمت یک بسته قرص ویتامین مینرال خارجی که برای یک ماه مصرف یک بزرگسال کافی باشد بیشتر از یک میلیون تومان است. حالا که بزرگی این عدد دستتان آمد بد نیست مرور کنیم که اصلی‌ترین فروشنده‌های مکمل‌های ورزشی و تقویتی در ایران چه کسانی هستند؟
سلطان اینستاگرام
کافی است هشتگ مکمل را در اینستاگرام دنبال کنید تا ببینید وضعیت چطور است.انواع پیج‌ها با تعداد دنبال‌کننده‌های از زیر هزار نفر تا چندصد هزار نفر ادعا می‌کنند که مکمل‌های خارجی اصل می‌فروشند.تعداد این فروشنده‌های غیر رسمی وقتی زیاد شد که قیمت دلار سر به فلک کشید و بانک مرکزی هم دلار اضافه نداشت که به واردکننده‌های قانونی مکمل‌ها بدهد بنابراین حضور مکمل‌های خارجی در بازار ایران برای مدتی کمرنگ شد تا جایی که اگر کسی خیلی در کف خوردن مکمل بدنسازی بود یا به شکل مسافری تهیه می‌کرد یا از تامین‌کننده‌ها می‌خواست ته انبارهایشان را بگردند و چیزی به دستش برسانند.
این وضعیت چندان طول نکشید و قاچاقچیان زحمتکش به سرعت وارد بازی شدند،در کنار آنها متقلبان با هوش هم بخشی از کار را به عهده گرفتند.کم‌کم بعضی واردکننده‌های رسمی هم دیدند که بازار در حال عادت کردن به قیمت‌های عجیب و غریب مکمل‌هاست پی واردات با ارز آزاد را به تنشان مالیدند و سر و کله مکمل‌های خارجی دوباره در داروخانه‌های آنلاین و غیرآنلاین پیدا شد.
اما با این تفاوت که قیمت آنها تقریبا دو برابر قیمتی بود که پیج‌های اینستاگرامی می‌گرفتند، این وسط هر چقدر وزارت بهداشت هشدار داده و می‌دهد که مکمل‌های ارزان‌تر تقلبی یا تاریخ مصرف گذشته یا در بهترین حالت مرجوعی کارخانه‌های معروف هستند باز گوش کمتر کسی بدهکار است و همه اینستاگرامی‌ها ادعا می‌کنند که مکمل‌ها را مسافرها از عراق و امارات برایشان می‌فرستند.ارزان بودن قیمتشان هم به دلیل ندادن گمرک و مالیات و اجاره مغازه و… است.
در واقع می‌توان گفت که یک جورهایی بازار این کالا طی سه-چهار سال گذشته از دست بخش رسمی خارج شده و کاملا در بغل بخش غیر رسمی افتاده است. اصلا یکی از ترس‌های وزارت بهداشت همین است که اگر پلتفرم‌های آنلاین به طور کامل و رسمی وارد این بازار بشوند نمی‌توان کاملا روی ماجرا نظارت کرد و حتی دیگر نمی‌توان مردم را از کلاهبرداری ترساند چون آنها دلخوش به خرید از یک پلتفرم رسمی هستند.
از آن طرف پلتفرم‌ها هم اعتقاد دارند که وزارت بهداشت می‌ترسد که همین بازار اندکی که در اختیار داروخانه‌های آنلاین باقی مانده هم از دست برود. آنها پای تولیدکنندههای داخلی را هم وسط می‌کشند و می‌گویند که طی سال‌های گذشته به دلیل ظهور همین وضعیت در بازار مکمل‌ها خیلی از تولیدکنندههای داخلی از داروسازی‌ها گرفته تا تولیدکنندههای لبنیات (برای تولید پروتئین لبنی بدنسازی) پای کار آمده‌اند و محصولات زیادی هم تولید کرده‌اند اما وزارت بهداشت حتی اجازه فروش آنها را هم نمی‌دهد.
