دعوای عَلَم میان دو روحانی
روزنامه هفت صبح | بازنشر یک گفت‌وگوی قدیمی از حجت‌الاسلام قرائتی با شبکه خبر باعث ایجاد دردسر برای او و نیز عصبانیت جامعه هیاتی و مذهبی شده است. حجت‌الاسلام قرائتی در این ویدئو که بخشی از برنامه پیشخوان خبر در ۲۸مهر ۱۳۹۴ است؛ «گرفتاری اصلی (در عزاداری‌ها) را این دانست که عزاداران از اسلام شناسان جدا افتاده‌اند و با سلیقه‌ای عمل کردن دچار خرافات شده‌اند به طوری که در بسیاری از هیات‌های مذهبی، هنوزعلمی به دوش می‌کشند که روی آن عکس اردک است و با پر مزین شده در حالی که از نظر تمامی اسلام شناسان علم کشی یا مکروه است یا حرام.»
این سخنان به شدت بخشی از جامعه مذهبی و هیاتی را آشفته کرده است؛ به نوعی که بدون در نظر گرفتن اینکه این مصاحبه قدیمی است تاکنون چندین و چند نقد تند نسبت به این صحبت به صورت مکتوب یا تصویری بیان شده است و در مهم‌ترین آن سیدحسین مؤمنی از منبریان جریان هیات‌های سیاسی (انقلابی) چند روز پیش در حسینیه کاظمینی‌های دولت‌آباد تهران متعرض قرائتی شده و وی را متهم ساخته که بدون صلاحیت فقهی به صدور حکم پرداخته است.
محسن حسام‌مظاهری، پژوهشگر هیات‌های مذهبی در صفحه اینستاگرام خود، این ماجرا را اینگونه بررسی کرده است: «علم یا علامت از مناقشه برانگیزترین ابزار عزاداری است و در دوره معاصر برخی از نخبگان به انتقاد از آن پرداخته‌اند. از جمله دکتر شریعتی آن را به دلیل ساختار صلیب شکل‌اش نمادی عاریتی از مسیحیت و میراث تشیع صفوی دانسته و آیت‌الله جوادی آملی آن را «آهن مرد بی‌خاصیت» که جایگاهی در شرع ندارد توصیف کرده است.
اظهارنظر اخیر آقای محسن قرائتی مبنی بر حرمت حمل علامت با مخالفت‌هایی مواجه شده و بار دیگر این نماد را به موضوع مناقشه در محافل هیاتی تبدیل کرده است. به عنوان نمونه البته گرچه بسیاری از فقها و مراجع نظیر آقایان سیستانی، وحید خراسانی، صافی گلپایگانی و نوری همدانی حمل علامت را بدون اشکال می‌دانند، اما برخی از فقها نظر دیگری دارند؛ علاوه بر آقای جوادی آملی که مخالف سرسخت و مشهور علامت است.
آقای مکارم شیرازی نیز علم کشی را به جهت ایجاد مزاحمت و نیز آسیبی که به فرد علم‌کش می‌زند، دچار اشکال می داند. آقایان موسوی اردبیلی و سبحانی هم نظر مثبتی به علامت ندارند. آیت‌الله خامنه‌ای نیز گرچه حمل علامت را فی نفسه بدون اشکال می‌دانند اما تأکید می‌کنند که نباید این امور جلوه دین شمرده شود.
درهرحال علم و علامت چنانکه گفته شد جایگاه مهمی در فرهنگ عزاداری سنتی عاشورا دارد و موج مخالفت‌های این چند روز نیز نشان می‌دهد به چالش کشیدن آن کار آسانی نیست و با مقاومت مواجه می‌شود. همچنانکه اقدام غلط و کوتاه مدت نیروی انتظامی در میانه دهه ۸۰ در برخورد با علامت‌ها و علم‌کشی حاشیه‌ساز شد و این نیرو را به عقب نشینی واداشت.»
این موضوع البته تنها جدال به جا مانده از محرم ۹۹ نیست و فضای مجازی در روزهای اخیر درگیر مناظره مجدد و البته این بار از راه دوری است بین سید حسن آقامیری و حسین رفیعی درباره شخصیت‌های جریان کربلا. آقامیری روی بازگشت حر تاکید می‌کند و رفیعی روی رفتن افرادی مثل عبدالله بن عمر از کاروان امام حسین. بحث‌های معارفی که البته ریشه‌ها یا میوه‌های سیاسی هم دارند.
