دستورالعمل فوری تفاهم برای مستاجر و صاحبخانه
روزنامه هفت صبح | شش و نیم میلیون خانوار در کشور ساکن خانههای اجارهای هستند و بهاصطلاح مستاجر محسوب میشوند. برای همین در شروع هر سال تا پایان شهریورماه موضوع مسکن و اجاره خانه اهمیت زیادی پیدا میکند. هر بار که تورم ترمز پاره میکند، مستاجرها از دولت توقع دارند برایشان کاری انجام دهد.
اگرچه بهخاطر قوانین مالکیت خصوصی گزینههای خیلی زیادی برای کنترل بازار اجاره وجود ندارد اما بهخاطر شرایط ویژه کرونا حدود یک سال است که قوانین بهصورت ویژه برای کمک به مستاجران تنظیم میشود. ممنوعیت صدور حکم تخلیه و تعیین سقف افزایش اجارهبها از جمله کارهایی بود که دولت در سال گذشته انجام داد و امسال از همین شروع کار اعلام کرده همچنان برقرار خواهد بود.
*** چرا اجارهبها امسال اهمیت بیشتری دارد؟
قیمت مسکن که بالا میرود، اجاره هم زیاد میشود. در شرایط عادی نسبت و تناسبی بین قیمت مسکن و رقم اجاره وجود داشت اما این یکی دو سال اخیر که قیمت مسکن بهشکلی عجیب افزایش پیدا کرده بعضی مالکان هم خیال میکنند هر رقمی بگویند مستاجر باید پرداخت کند.
آمارها میگویند قیمت مسکن در هفت سال گذشته ۷۰۰درصد افزایش پیدا کرده اما کاملا مشخص است که توان مستاجرها این اندازه نیست. در شرایط فعلی شنیدن قیمتهای در حد نیم میلیارد پول پیش و اجارههای ماهانه ۱۰میلیونی در مناطق شمالی تهران بهامری عادی تبدیل شده است.
از سمت دیگر آمارهای رسمی میگویند با وجود تعیین سقف ۲۵درصدی برای افزایش اجارهها در سال گذشته، صاحبخانهها بیشتر از ۳۰درصد روی اجارهها کشیدهاند. پس امسال با توجه به تداوم شرایط کرونایی، در پیش بودن انتخابات ریاستجمهوری و وضعیت نامشخص تحریمها و قیمت دلار توقع میرود اقدامات نظارتی و دولتی از الان کلید بخورند.
*** چرا توافق مالک و مستاجر بهتر است؟
یک مقام مسئول در وزارت راه و شهرسازی گفته با توجه به تداوم شرایط و محدودیتهای خاص مربوط به بیماری کرونا در کشور قرارداد مستاجران براساس قانون سال گذشته حداقل تا تیرماه امسال بهصورت خودکار تمدید میشود. یعنی صاحبخانهها نمیتوانند مستاجر خود را جواب کنند و مراجع قانونی هم برای مستاجر حکم تخلیه صادر نمیکنند.
اگرچه اجرای این قانون به حکم ستاد ملی مبارزه با کرونا اجباری است اما بخشی از کار هم به مرام و معرفت صاحبخانهها واگذار شده است. یعنی در شرایطی که اوضاع کسبوکارها بهخاطر کرونا با مشکل روبهرو هستند و اسبابکشی هم در شرایط فعلی بیخطر نیست، از آنها خواسته شده مستاجر خود را جواب نکنند.
برای اینکه رضایت صاحبخانهها هم جلب شود، قانون سقف مجاز افزایش کرایهخانه را روی میز گذاشته که بر اساس آن میزان مجاز افزایش اجارهبها در تهران ۲۵ درصد، در کلانشهرها ۲۰درصد و در سایر شهرها ۱۵درصد است. اگر دو طرف با این رقم توافق کنند که خدا را شکر اما اگر صاحبخانه عددی بیشتر در نظر بگیرد، مستاجر میتواند قبول نکند و در عین حال حاضر به تخلیه ملک نشود. صاحبخانه از نظر قانونی باید حکم تخلیه بگیرد، نه؟ قانون میگوید فعلا مراجع قانونی حکم تخلیه صادر نمیکنند. لجولجبازی بین صاحبخانه و مستاجر گزینه بعدی است در حالی که میتوانند با هم کنار بیایند.
*** موارد استثنا در قوانین حکم تخلیه
قانون فعلی که بر اساس شرایط ویژه کرونا مالک را از دریافت حکم تخلیه منع میکند، موارد استثنایی هم در نظر گرفته است. بهعنوان مثال در شرایطی که موجر قصد ساخت یا فروش واحد مسکونی خود را داشته باشد یا واحد مسکونی را برای فرزند خود که تشکیل خانواده داده است بخواهد، دادگاه به او حکم تخلیه میدهد. همچنین اگر مستاجر برای چندماه اجارهبها را پرداخت نکرده باشد، حکم تخلیه برای مستاجر صادر خواهد شد.
*** روی وام ودیعه مسکن حساب کنید
مالک و مستاجری که بهمعنای واقعی کلمه دل پاکی دارند، امسال هم میتوانند روی پرداخت وام ودیعه مسکن حساب باز کنند. هنوز از باز شدن سامانه پرداخت وام و ثبتنامهای جدید خبری نیست اما دولتیها در وزارت راهوشهرسازی بعد از در کردن خستگی عید کمکم باید سراغ این موضوع با اهمیت بروند.
در سال گذشته بخش قابل توجهی از اعتبار این بخش دستنخورده باقی ماند چون صاحبخانهها و مستاجران خیلی با سازوکار آن آشنا نبودند. امسال میتوانید با مستاجرتان کنار بیایید و موضوع را بهشکل بهتری حل کنید. بالاخره حق و حقوق شما هم بهعنوان مالک نباید فراموش شود.