دردسرهای سامانه ۱۲۴ در اعلام قیمت کالاها
روزنامه هفت صبح، احمدرضا نجفی | رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان می‌گوید بیشترین شکایت‌های مردمی ثبت شده در سامانه ۱۲۴ مربوط به گوشت مرغ تازه، شکر، برنج وارداتی، نان، ماسک سه‌لایه کش‌دار، تخم مرغ و دستکش لاتکس است. تقریبا اغلب این کالاها در یکی دو ماه اخیر افزایش قیمت داشته‌اند و طبیعتا وقتی مشتری با قیمت‌های عجیب فروشگاه روبه‌رو می‌شود و سری به سامانه ۱۲۴ می‌زند، می‌بیند قیمت مصوب سامانه وزارت صنعت، معدن و تجارت کمتر از نرخ‌هایی است که روی فاکتور یا بسته‌بندی خریدهایش نوشته شده است.
برای همین دست به کار می‌شود و از فروشنده شکایت می‌کند. نکته قابل توجه اینجاست که قیمت مصوب اغلب این کالاها اخیرا در سامانه ۱۲۴ افزایش داشته. به این معنا که اول در بازار گران شده و بعد سامانه ۱۲۴ قیمت‌هایش را اصلاح کرده تا به واقعیت نزدیک شوند. با این‌حال قیمت‌های مصوب سامانه ۱۲۴ همچنان با نرخ‌های بازار تفاوت زیادی دارد.
در این گزارش سراغ این هفت قلم کالای اساسی رفته‌ایم تا ببینیم چه عاملی مشتریان فروشگاه‌ها را مجبور به ثبت پنج هزار شکایت در سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان کرده است. راه شکایت از گرانفروش‌ها، مراجعه به سایت ۱۲۴٫ir یا تماس با شماره تلفن ۱۲۴ است. احتمالا این شماره بتواند شما را از دست گرانفروشی مغازه‌ها راحت کند.
*** مرغ؛ ۱۵ تا ۲۰هزار تومان
سامانه ۱۲۴ رسما می‌گوید قیمت مصوب مرغ در بازار رعایت نمی‌شود. در این سامانه قیمت مصوب هر کیلوگرم مرغ تازه ۱۵هزار تومان است و گفته شده حداقل و حداکثر قیمت مرغ در بازار بین ۱۵هزار و ۲۰۰تومان تا ۱۷هزار و ۸۰۰تومان است. هرچند در واقعیت موقع خرید مرغ با قیمت‌های بیشتری مواجه خواهید شد. هر کیلوگرم مرغ کامل تازه در حال حاضر حدود ۱۹هزار تومان قیمت دارد و در برخی فروشگاه‌ها تا ۲۰هزار تومان فروخته می‌شود.
سینه مرغ بدون پوست کیلویی ۲۶هزار و ۸۰۰تومان است، ران ۲۰هزار و ۶۰۰تومان، فیله مرغ ۴۳هزار و ۳۰۰تومان، شنیسل بدون آرد ۳۳هزار و ۷۰۰تومان، جوجه کباب با استخوان ۲۸هزار و ۸۰۰تومان، جوجه کباب بی‌استخوان ۳۵هزار و ۶۰۰تومان، جوجه چینی ۴۱هزار و ۵۰۰تومان، بازو کبابی ۲۳هزار و ۳۰۰تومان و بال کبابی ۲۴هزار و ۱۰۰تومان است. این قیمت‌ها مربوط به فروشگاه‌های پروتئینی سطح شهر است و اگر سراغ مرغ بسته‌بندی‌شده در فروشگاه‌های زنجیره‌ای بروید، بعید نیست به قیمت‌هایی که لیست کرده‌ایم خنده‌تان بگیرد.
مثلا قیمت سینه مرغ بدون پوست در بسته‌بندی‌هایی ۹۰۰گرمی ۳۴هزار و ۳۰۰تومان است که می‌شود کیلویی ۳۸هزار تومان. مرغ خردشده ۱٫۸کیلویی ۶۲هزار تومان معادل کیلویی ۳۴هزار و ۶۰۰تومان فروخته می‌شود. شما هم به عنوان مشتری اگر با چنین قیمت‌هایی مواجه شوید و بعد از چک کردن سامانه ۱۲۴ به شما بگویند قیمت مصوب مرغ کیلویی ۱۵هزار تومان است، بعید نیست یکی از پنج هزار نفری باشید که سراغ ثبت شکایت از فروشگاه به خاطر گرانفروشی می‌روند.
*** شکر؛ هشت تا ۹هزار تومان
قیمت مصوب یک کیلوگرم شکر بسته‌بندی شده هشت هزار و ۷۰۰تومان است. شکر باز یا فله‌ای قیمت مصوب ندارد ولی آنطور که سامانه ۱۲۴ می‌گوید، فروشنده‌ها آن را بین هفت هزار و ۳۰۰ تا هشت هزار و ۴۰۰تومان می‌فروشند. بر اساس اطلاعات سامانه ۱۲۴ شکر بسته‌بندی شده در بازار کمتر از قیمت مصوب و بین هشت هزار تا هشت هزار و ۶۰۰تومان است. هرچند گزارش‌های میدانی از فروشگاه‌های نشان می‌دهد این روزها اغلب سوپرمارکت‌ها شکر برای فروش ندارند.
وضعیت فروشگاه‌های آنلاین هم چندان قابل تعریف نیست و اغلب آنها روی عکس‌های بستهبندیهای شکر، مهر ناموجود زده‌اند و در حال حاضر صرفا می‌توان روی فروشگاه‌های زنجیره‌ای حساب باز کرد. یکی از این فروشگاه‌ها شکر در بستهبندیهای ۹۰۰گرمی را پنج هزار و ۴۰۰تومان می‌فروشد و یکی دیگر شکر یک کیلویی را هشت هزار و ۶۰۰تومان قیمت‌گذاری کرده است. با این حساب می‌توان گفت قیمت شکر در سامانه ۱۲۴ تفاوت چندانی با بازار ندارد. البته اگر بتوان شکر را در فروشگاه‌ها پیدا کرد. در هر حال همین بستهبندیهای شکر رتبه دوم بیشترین شکایت گرانفروشی در سامانه ۱۲۴ را به خود اختصاص داده‌اند.
*** برنج وارداتی؛ هشت تا ۲۰هزار تومان
برنج خارجی در یکی دو ماه گذشته افزایش قیمت چشمگیری را پشت سر گذاشته است. اردیبهشت‌ماه هر کیلوگرم برنج وارداتی تقریبا ۱۲هزار تومان بود و حالا اعداد و ارقام به کلی فرق کرده. شاید همین عامل باعث شده باشد رتبه سوم بیشترین تعداد شکایت‌های گرانفروشی در سامانه ۱۲۴ به برنج وارداتی اختصاص پیدا کند.
شما به عنوان خریدار موقع خرید برنج ممکن است به این فکر کنید که دفعه قبلی که سراغ برنج‌های خارجی رفته بودید قیمتشان حدود ۱۲هزار تومان بود و حالا که قیمت‌ها تا ۲۰هزار تومان رسیده، حتما گرانفروشی در کار است. براساس اطلاعات سامانه ۱۲۴ هر کیلوگرم برنج پاکستانی باسماتی بین ۱۸هزار و ۲۰۰ تا ۲۰هزار و ۸۰۰تومان است قیمت برنج هندی در این سامانه بین ۱۶هزار تا ۱۷هزار و ۷۰۰تومان اعلام شده و برنج تایلندی کیلویی هشت هزار و ۲۰۰ تا ۱۰هزار و ۸۰تومان قیمت‌گذاری شده است.
گزارش میدانی از فروشگاه‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر قیمت بستهبندیهای ۱۰کیلویی برنج هندی محسن حدود ۱۷۰هزار تومان، برنج دانه‌بلند خاطره ۱۷۵هزار تومان، برنج باسماتی خاطره ۱۸۵هزار تومان و برنج هندی بخشایش ۱۶۵هزار تومان است. باید توجه داشته باشید که در یک سال اخیر، برنج خارجی رکورددار افزایش قیمت است. آنطور که مرکز آمار می‌گوید، قیمت برنج‌های خارجی در یک سال حدود ۸۵درصد افزایش پیدا کرده است.
*** نان؛ ۴۵۰ تا دو هزار و ۳۰۰تومان
آنطور که سامانه ۱۲۴ اعلام کرده، قیمت نان لواش ماشینی ۴۵۰تومان، تافتون ۸۵۰تومان، بربری دولتی ساده هزار تومان، بربری دولتی کنجدی هزار و ۵۰۰تومان، بربری آزاد ساده هزار و ۵۰۰تومان، بربری آزاد کنجدی دو هزار تومان، سنگک دولتی ساده هزار و ۲۰۰تومان، سنگک دولتی کنجدی هزار و ۷۰۰تومان، سنگک آزاد ساده هزار و ۸۰۰تومان و سنگک آزاد کنجدی دو هزار و ۳۰۰تومان است. این قیمت‌ها مربوط به نرخ‌نامه اتحادیه نانوایان تهران برای مهرماه ۹۸ است و شکایت زیادی را دریافت کرده. طوری که شکایت از گرانفروشی نان در رتبه چهارم بیشترین شکایت سامانه ۱۲۴ قرار دارد. همزمان با این مورد، نانوایی‌ها هم بیشترین شکایت صنفی را درباره کیفیت نان به خود اختصاص داده‌اند.
*** ماسک سه‌لایه؛ هزار و ۳۰۰ تا چهار هزار و ۶۰۰تومان
سامانه ۱۲۴ می‌گوید قیمت ماسک سه لایه صنعتی باید هزار و ۳۰۰تومان باشد و ماسک‌های سه لایه کارگاهی هزار و ۵۰۰تومان فروخته شوند ولی ما هرچه می‌گردیم نمی‌توانیم ماسک‌هایی با چنین قیمت‌هایی پیدا کنیم. احتمالا به همین خاطر باشد که ماسک سه لایه در بین بیشترین تعداد شکایت‌های گرانفروشی سامانه ۱۲۴ به چشم می‌خورد.
در حال حاضر ارزان‌ترین ماسک‌های سه لایه که بتوان پیدا کرد، در بسته‌های ۵۰تایی ۱۰۰هزار تومان فروخته می‌شوند و این یعنی هر ماسک سه‌لایه دو هزار تومان است. ماسک‌های سه‌لایه پزشکی که بعضا به آن ماسک جراحی هم می‌گویند، در بسته‌های ۵۰تایی حداقل ۱۰۰هزار تومان قیمت دارند. مثلا ماسک‌های برند پاک‌ماسک با چنین قیمتی فروخته می‌شوند. البته انواع ارزان‌تری مثل ماسک سه لایه پرستاری ۵۰تایی به قیمت ۷۰هزار تومان هم در بازار پیدا می‌شود.
ماسک برخی برندها کمی گران‌تر است. ماسک تنفسی ۵۰عددی برند نفس ۲۳۰هزار تومان است و این یعنی هر عدد ماسک سه لایه این برند، حدود چهار هزار و ۶۰۰تومان قیمت دارد. یکی دیگر از برندها هم ماسک سه لایه را در بسته‌های ۵۰تایی حدود ۱۶۰هزار تومان می‌فروشد. با این حساب می‌توان گفت بازه قیمت هر بسته از این ماسک‌ها بین ۷۰ تا ۲۳۰هزار تومان متغیر است.
از طرف دیگر ماسک‌های N95 در فروشگاه‌ها عموما ۱۵هزار تومان قیمت دارند و حداکثر قیمت آنها حدود ۲۵هزار تومان است. ماسک‌های N99 که ضریب محافظت بیشتری دارند هم بین ۲۵ تا ۴۰هزار تومان فروخته می‌شوند. از طرف دیگر ماسک‌های پارچه‌ای قابل شست‌وشو ۱۵هزار تومان است و قیمت مدل‌های نانو آنها به ۳۰هزار تومان می‌رسد.
*** تخم مرغ؛ ۱۱هزار تا ۲۶هزار تومان
قیمت مصوب یک کیلوگرم تخم مرغ در سامانه ۱۲۴ حدود ۱۱هزار تومان اعلام شده و این سامانه می‌گوید فروشنده‌ها تخم مرغ را بین ۱۰هزار و ۵۰۰ تا ۱۱هزار و ۹۰۰تومان می‌فروشند. هر شانه ۳۰تایی تخم مرغ حدود ۱٫۶کیلوگرم وزن دارد و این یعنی قیمت مصوب شانه‌های ۳۰تایی تخم مرغ حدود ۱۷هزار و ۶۰۰تومان و شانه‌های ۲۰تایی ۱۱هزار و ۷۰۰تومان است. شرایط در فروشگاه به کلی متفاوت است و احتمالا همین عامل تخم مرغ را در بین بیشترین تعداد شکایت‌های گرانفروشی قرار داده. مثلا بستهبندیهای ۲۰تایی تخم مرغ عموما ۱۶هزار تومان فروخته می‌شوند. حتی قیمت بعضی از آنها به ۲۶هزار تومان می‌رسد.
*** دستکش لاتکس؛ ۱۴۰ تا دو هزار تومان
رتبه هفتم بیشترین شکایت‌ها در سامانه ۱۲۴ مربوط به دستکش لاتکس است. قیمت مصوب اعلام شده برای بسته‌های ۱۰۰تایی دستکش لاتکس در سامانه ۱۲۴ واقعا عجیب است. طوری که فکر می‌کنیم اپراتور سامانه تومان و ریال را اشتباه کرده است. این سامانه می‌گوید بسته‌های ۱۰۰تایی دستکش لاتکس باید بین ۱۴ تا ۱۸هزار تومان قیمت داشته باشند، یعنی قیمت هر جفت دستکش رقمی بین ۱۴۰ تا ۱۸۰تومان خواهد بود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد این دستکش‌ها در بازار تا دو هزار تومان فروخته می‌شوند. دستکش لاتکس برند نیتکس در بسته‌های ۱۰۰تایی ۱۷۰هزار تومان است. دستکش‌های همین برند در برخی فروشگاه‌ها تا ۲۰۰هزار تومان فروخته می‌شود. دستکش‌های لاتکس برند اپ پرفکت هم ۱۷هزار تومان است.
دستکش‌های نیتریل گران‌تر هستند. سامانه ۱۲۴ می‌گوید بسته‌های ۱۰۰تایی دستکش نیتریل باید بین ۱۹ تا ۲۵هزار تومان فروخته شوند ولی آنچه در بازار مشاهده می‌شود، قیمت ۳۷۴هزار تومانی برای بسته‌های ۱۰۰تایی دستکش نیتریل است. حتی اگر سامانه ۱۲۴ در تومان و ریال به اشتباه افتاده باشد، باز هم قیمت ۲۵۰هزار تومان تا ۳۷۴هزار تومان فاصله زیادی دارد.
