جنگ داخلی بر سر واکسن‌های وارداتی
روزنامه هفت صبح، علی رستگار | در حالی که به‌رغم تاکیدات وزیر بهداشت، خبرهای دلگرم‌کننده‌ای از آماده شدن واکسن‌های وارداتی در آینده نزدیک به گوش نمی‌رسد و این واکسن‌ها نیازمند گذراندن مراحل دیگری از آزمایش‌های خود هستند ،اختلاف رئیس‌جمهور و وزیر بهداشت در مورد واکسیناسیون و واردات واکسن با اظهارات یک هفته اخیر دو طرف تقریبا علنی شده.
این دعوا ابتدا از این نقطه شروع شد که چه کسی مسئول اوج‌گیری پیک چهارم کرونا در کشور است و حالا به بحث در مورد تولید یا واردات واکسن هم کشیده شده.از یک‌سو روحانی می‌گوید نباید تا تابستان معطل واکسن داخلی ماند و در اردیبهشت و خردادماه به هر روشی و با کمک شرکت‌های خصوصی باید واکسن وارد کشور کرد، اما نمکی می‌گوید واردات واکسن فقط برعهده وزارت بهداشت است و« نباید ماست‌فروش و سیمان‌فروش واکسن وارد کشور کنند.»
برای اینکه بهتر زوایای پنهان این مناقشه را درک کنیم باید استناد کنیم به اظهارات دیروز وزیر بهداشت در کرمانشاه. سعید نمکی که در جلسه اخیر هیأت دولت به طرز سوال‌برانگیزی غایب بود، دیروز در نشست ستاد کرونا در کرمانشاه جواب مفصل و تندی به اظهارات پریروز رئیس‌جمهور داد که گفته بود نمی‌توانیم منتظر واکسن داخلی در تابستان باشیم و برای اردیبهشت و خرداد باید واکسن خارجی وارد کنیم. روحانی در اظهاراتی معنادار این جمله را هم اضافه کرد که «هر شرکتی که برای وارد کردن واکسن کوچک‌ترین مشکلی دارد، به دفتر رئیس‌جمهور نامه بنویسد، من خودم مستقیما مسئله را دنبال می‌کنم.»
از این اظهارات پیداست که حتما مانعی برای واردات واکسن خارجی در کشور وجود دارد. محمدرضا ظفرقندی، رئیس سازمان نظام پزشکی هم دو روز پیش در موضعی مشابه از ضرورت واردات واکسن گفته بود و اینکه پروژه تولید یکی از واکسن‌های داخلی به مشکل خورده. بعضی کارشناسان هم پرسیدند چرا نتایج مطالعاتی مرحله اول و دوم آزمایش این واکسن‌های داخلی در دسترس عموم قرار نمی‌گیرد.
در این میان رسانه‌های اصولگرا تاکید بر واردات هرچه سریع‌تر واکسن را مرتبط می‌دانند با سودجویی بخش خصوصی . به هرحال مهم‌ترین سازنده واکسن در ایران یعنی بنیاد برکت به بخش‌های اصولگرا نزدیک است(همان واکسنی که با سرمایه‌گذاری‌های کلان توسط تیم دکتر محرز و دکتر طبرسی و دکتر صالحی در حال تولید است).به این ترتیب واردات کلان واکسن پروژه واکسن داخلی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. این کلیت ماجراست.
حالا این چند جمله از سعید نمکی را که در کرمانشاه مطرح شده بخوانید که خیلی واضح می‌گوید با واردات واکسن توسط بخش‌خصوصی مخالف است:
برخی در این روزها در مورد واکسن بسیار صحبت می‌کنند و من به عنوان کسی که متخصص هستم و ساختار دارویی کشور را اداره کرده‌ام و این گفتمان را بلدم، باید چند مورد درباره واکسن اعلام کنم… ریشه‌کن شدن بیماری با واکسن، دادن پیام پوچ به مردم است… من از ۱۴ ماه گذشته در هیچ برنامه تلویزیونی شرکت نکرده‌ام.
اما عده‌ای عطش این را دارند که پشت میکروفن حرف بزنند و مطرح شوند و نمی‌دانم این چه مرضی است که ان‌شاءالله خدا همه امراض را از ما دور کند که یکی از آن مرض‌ها خودنمایی است که بسیار بد است؛ به آنها توصیه کردیم که بی‌خودی و زیادی حرف نزنید که مبنای علمی ندارد و اجازه دهید درباره واکسن تنها وزیر صحبت کند.
بخش خصوصی داروهای ما را وارد می‌کند و دولت وارد نمی‌کند و همچنین داروهای وارداتی برای بیماران خاص و صعب‌العلاج را دولت وارد نمی‌کند، اما واکسن به مراتب پیچیده‌تر از داروست، زیرا واکسن یک فرآورده فوق‌العاده حساس و بیولوژیک است و افراد متخصص باید آن را وارد کنند.
اکنون ماست‌فروش و سیمان‌فروش و پلاسکوفروش به دنبال واردات واکسن است. چنانچه کسی واکسن تقلبی وارد کند، وزیر بهداشت زیر سوال می‌رود و از مدتی قبل تمام بخش خصوصی لایق را دعوت و سفرا را مسئول هماهنگی در کشورها کرده‌ایم.
*** ماجرای ۶۰ میلیون دُز واکسن چیست؟
در همین گیرودار یک خبر منتشر شد که ایران برای واردات ۶۰ میلیون دُز واکسن اسپوتنیک از روسیه قرارداد امضا کرده. طبق این خبر قرار است روسیه از خرداد تا پاییز این مقدار واکسن را که برای واکسیناسیون ۳۰ میلیون نفر کافی است به ایران بفرستد. این در حالی است که به گفته خود وزیر بهداشت، در مرحله قبلی مذاکره برای واردات ۲ میلیون دز واکسن از روسیه ۹ ماه طول کشیده و در آخر از این مقدار فقط ۴۲۰ هزار دز به ایران تحویل داده شده چون طبق اظهارات سعید نمکی «ظرفیت تولید واکسن روسیه محدود است.»
حالا چطور ناگهان چنین قراردادی امضا شده؟ به نظر می‌رسد اعلام این خبر را باید در راستای به حاشیه راندن ماجرای تلاش شرکت‌های خصوصی برای واردات واکسن تفسیر کنیم. دیروز مصاحبه‌ای از کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه روی پایگاه خبری وبدا متعلق به وزارت بهداشت منتشر شد که در آن گفته: «این تلقی وجود دارد که واکسن در روسیه تولید شده و از مجاری مختلف فروخته می‌شود و کسی نیست که آن را بخرد.
اما حقیقت این است که در روسیه تنها یک مجرا برای فروش واکسن وجود دارد که صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم است و ما نیز با این صندوق ارتباط داریم و در حال انجام خرید دولتی هستیم. در روزهای اخیر تماس‌های زیادی از سوی بخش خصوصی و برخی مسئولانی که دلسوزانه دنبال خرید واکسن هستند با ما گرفته شده و می‌گویند برخی افراد ادعاهایی درخصوص امکان تامین واکسن دارند. اما بررسی برخی ادعاها از سوی سفارت نشان داد که متاسفانه این ادعاها صحیح نیست.
ما تاکید داریم که چنین ادعاهایی باید راستی‌آزمایی شود تا خدای‌نکرده این اتفاق نیفتد که دوباره ارز نیمایی به یک عده سوداگر تحویل داده شود و این افراد نیز نتوانند کاری برای واردات واکسن انجام دهند.» بنابراین کاظم جلالی هم همان پیام سعید نمکی را منتقل کرده که واردات واکسن توسط بخش خصوصی ممنوع! این در حالی است که شنیده شده دست‌کم ۷۰ شرکت خصوصی برای واردات واکسن پیشقدم شدند، اما به بن‌بست خوردند.
بعضی از آنها حتی اعلام کردند نیاز به ارز در داخل کشور هم ندارند و می‌توانند از منابع ارزی خارج از کشور استفاده کنند. رئیس‌جمهور هم احتمالا به همین دلیل گفته از این به‌بعد مستقیم به دفتر خود من نامه بنویسید. بعضی تحلیلگران معتقدند وزیر بهداشت احتمالا روی استفاده از واکسن داخلی یک شرکت خاص داخلی تاکید دارد و ماجرای واردات ۶۰ میلیون دز واکسن از روسیه هم خیلی جدی نیست، مگر اینکه در روزهای آینده کاظم جلالی سندی مبنی‌بر امضای این قرارداد ارائه کند. شنیده شده دامنه این اختلافات به داخل مجموعه وزارت بهداشت و ستاد مقابله با کرونا هم کشیده شده است.
