توقف قطار مسکن ملی در ایستگاه اول
روزنامه هفت صبح، گروه بازار | مهلت تکمیل ثبت نام طرح مسکن ملی دوباره تمدید شد. متقاضیان این طرح تا پایان شهریور فرصت داشتند تا آورده ۴۰میلیونی خود را واریز کنند. این مهلت ابتدا تا آخر آبان، بعد تا آخر آذر و حالا تا پنجم دی‌ماه تمدید شده. آخرین آمارها نشان می‌دهد از ۴۰۰هزار واحد مسکن ملی، ۱۰۰هزار نفر مربوط به بافت فرسوده بوده و قرار است برای ۳۰۰هزار نفر خانه ساخته شود. از این تعداد حدود ۱۵۸هزار نفر برای افتتاح حساب اقدام کرده و ۱۰۰هزار نفر آورده خود را واریز کرده‌اند.
این یعنی احتمال انصراف حدود دو سوم متقاضیان مسکن ملی در کل کشور وجود دارد. همچنین در تهران، از مجموع ۱۱هزار و ۵۰۰نفری که واجد شرایط طرح مسکن ملی شناخته شده بودند، تا هفته پیش تنها چهار هزار و ۹۰۰نفر در آورده خود را تکمیل کنند و حدود شش هزار نفر تمایلی به تکمیل ثبت نام از خود نشان نداده‌اند. احتمالا ابهامات زیاد طرح اقدام ملی مسکن باعث شده آن همه تب و تاب برای ثبت‌نام اولیه طرح در سال گذشته حالا به طور کلی از بین برود.
اگر خاطرتان باشد سال گذشته تقریبا دو ماه تمام فکر ذکرمان شروع ثبت نام در استان‌های مختلف برای طرح اقدام ملی مسکن بود اما دیگر خبری از هجوم متقاضیان نیست. یکی از ابهامات مهم قیمت واحدهای طرح مسکن ملی است که ارقام مختلفی از دو میلیون و ۵۰۰هزار تا شش میلیون تومان برای هزینه ساخت هر مترمربع اعلام شده و مشخص نیست در نهایت تحویل گرفتن آنها چقدر سرمایه لازم دارد.
تا جایی که هزینه کلی ساخت مسکن می‌تواند بین ۲۰۰ تا ۴۸۰میلیون تومان متغیر باشد و وام ۱۰۰میلیونی بخشی از آن را پوشش خواهد داد. ابهام دیگر درباره زمان پایان فرآیند ساخت واحدهاست که باعث شده خیلی‌ها نگران دچار شدن به سرنوشت متقاضیان مسکن مهر را داشته باشند. یک سال از زمان شروع طرح گذشته و هنوز مرحله ثبت‌نام آن به پایان نرسیده و قرار است مرحله دوم برای جذب متقاضیان جدید در آینده آغاز شود.
مورد عجیب‌تر اینکه حتی متراژ واحدهای مسکن ملی هم مشخص نیست و ارقام مختلفی بین ۶۵ تا ۱۰۰مترمربع برای آنها مطرح شده. حالا با انصراف احتمالی تعداد زیادی از متقاضیان، مسکن ملی مخاطبان جدیدی پیدا کرده. بر اساس تفاهمنامه‌ای که به امضای مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید و رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان رسیده قرار است در شهرهای جدید به مهندسان واجد شرایط عضو نظام مهندسی، مسکن ملی واگذار شود.
*** هزینه ساخت مسکن ملی؛ ۲٫۵میلیون یا هشت میلیون؟
هیچ‌کس نمی‌داند نهایتا هزینه ساخت واحدهای مسکن ملی چقدر خواهد بود. حتی خود سازنده‌ها! در زمان ثبت‌نام طرح اقدام ملی مسکن، قرار بود قیمت هر متر مربع واحد مسکونی بین دو میلیون و ۵۰۰هزار تا سه میلیون و ۵۰۰هزار تومان باشد که در هر استان بسته به هزینه‌های ساخت متفاوت بود. البته از همان زمان مسئولان وزارت راه و شهرسازی اعلام کردند این رقم صرفا بر اساس برآورد هزینه‌هاست و ممکن است در پایان، قیمت تمام شده مسکن ملی متفاوت باشد.
محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی در زمان آغاز ثبت‌نام طرح اقدام ملی مسکن قیمت این واحدهای مسکونی را حدود ۳۰۰میلیون تومان اعلام کرده بود. از آنجا که گفته می‌شود واحدهای مسکن ملی احتمالا ۸۰متری هستند، می‌توان نتیجه گرفت آن زمان اسلامی هزینه ساخت مسکن ملی را سه میلیون و ۷۵۰هزار تومان در نظر گرفته بود.
مهرماه امسال قرار بود مهر پایانی بر گمانه‌زنی‌ها درباره هزینه ساخت مسکن ملی باشد. محمود محمودزاده، معاون وزیر راه‌وشهرسازی اعلام کرد هزینه ساخت مسکن ملی دو میلیون و ۷۰۰هزار تومان است و با پنج یا ۱۰درصد کاهش به استان‌ها اعلام شده. بعدها مشخص شد این رقم مربوط به قیمت تمام شده مسکن ملی نیست، بلکه وزارت راه برای جذب پیمانکارها این پیشنهاد را برای آنها مطرح کرده. یک ماه پیش بود که رقم جدیدی برای هزینه ساخت مسکن ملی مطرح شد.
جواد حق‌شناس، معاون مسکن شهری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی از افزایش هزینه تمام شده ساخت مسکن ملی تا متری سه میلیون و ۳۰۰هزار تومان خبر داده است. دو هفته پیش نقل قول دیگری از حق‌شناس منتشر شد که در آن می‌گوید «چه اشکالی دارد که از ابتدا به متقاضی گفته شود شما قرار نیست پول زمین را پرداخت کنید ولی هزینه تمام شده آن برعهده شماست؟ این پروژه‌ها ۱۰طبقه با دو طبقه زیرزمین هستند.
در طبقه همکف هم سالن جلسات ساخته می‌شود و حدود ۴۳درصد مشاعات دارد که به هر متر مربع زیربنای واحدهای مسکونی افزوده می‌شود بنابراین افزایش قیمت این پروژه به حدود متری چهار میلیون تومان، به همین دلیل است.» حالا ما با یک رقم جدید روبه‌رو هستیم که از برآورد اولیه وزارت راه‌وشهرسازی برای هزینه‌های مسکن ملی بیشتر است.
ماجرا به همینجا ختم نمی‌شود. هفته گذشته ایسنا در گزارشی اعلام کرد خبرهایی رسیده که پیمانکاران ساخت مسکن ملی در بعضی استان‌ها قیمت هر مترمربع واحدهای مسکن ملی را بین پنج تا شش میلیون تومان تعیین کرده‌اند. این یعنی یک واحد ۸۰متری بین ۴۰۰ تا ۴۸۰میلیون تومان هزینه دارد.
*** هزینه معمول ساخت مسکن در تهران و سایر شهر‌ها
ساخت یک آپارتمان در تهران حدود چهار میلیون تومان به ازای هر متر مربع هزینه لازم دارد. البته این رقم صرفا هزینه ساخت است و قیمت زمین هم به آن اضافه می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد هزینه ساخت آپارتمان پنج طبقه در تهران چهار میلیون و ۱۰۰هزار تومان است. این هزینه شهر به شهر می‌تواند متفاوت باشد.
مثلا در تبریز هزینه ساخت مسکن حدود متری سه میلیون و ۷۰۰هزار تومان، اصفهان و شیراز چهار میلیون و ۳۰۰هزار تومان، مشهد چهار میلیون تومان و اهواز چهار میلیون و ۵۰۰هزار تومان است. تقریبا می‌توان گفت ساخت خانه با توجه به قیمت فعلی مصالح در بازه سه میلیون و ۵۰۰ تا چهار میلیون و ۵۰۰هزار تومان متغیر است.
پارسال زمانی که طرح اقدام ملی مسکن در مرحله ثبت نام اولیه قرار داشت، هزینه‌های ساخت یک متر مربع واحد مسکونی در شهرهای مختلف بین دو تا دو میلیون و ۵۰۰هزار تومان بود. مثلا ساخت یک آپارتمان پنج طبقه در تهران حدود دو میلیون و ۳۰۰هزار تومان به ازای هر مترمربع هزینه داشت. با این حساب می‌توان گفت اعداد و ارقام پنج تا شش میلیونی اعلام شده توسط پیمانکاران بیشتر از هزینه معمول ساخت مسکن در شرایط فعلی است.
*** متراژ واحدهای مسکن ملی؛ ۶۵ متر، ۸۰ متر یا ۱۰۰متر؟
علاوه‌بر اینکه مشخص نیست قیمت تمام‌شده هر مترمربع از واحدهای مسکن ملی چقدر خواهد بود، حتی متراژ واحدها هم در هاله‌ای از ابهام است. متقاضیان باید برای تکمیل ثبت‌نامشان ۴۰میلیون تومان پرداخت کنند، در حالی که معلوم نیست نهایتا خانه با چه مشخصاتی به آنها تحویل داده می‌شود.
مسعود حق‌لطفی، مدیرعامل شرکت عمران شهر جدید هشتگرد می‌گوید پروژه‌های طرح اقدام ملی مسکن در فازهای مختلف این شهر از جمله فاز ۴ و ۷ و در قالب واحدهای ۶۵ تا ۱۰۰متری اجرایی می‌شود. زمان ثبت‌نام طرح اقدام ملی مسکن در آبان‌ماه ۹۸، محمود محمودزاده که آن زمان سرپرست معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه‌وشهرسازی بود، اعلام کرد تمامی واحدهای مسکن ملی بر اساس الگوی مصرف بین ۷۵ تا ۸۰متر طراحی شده است.
*** ابهام در زمان تحویل واحدهای مسکن ملی
ساخت ۴۰۰هزار واحد مسکونی در دو سال، شعار اصلی طرح اقدام ملی مسکن است. ابتدای سال ۹۸ زمانی که از این طرح رونمایی شد، قرار بود کار ساخت همه واحدها در دو سال و تا پایان دولت به پایان برسد. اول آبان‌ماه اولین واحدهای مسکن ملی افتتاح شد که تعداد آنها ۱۱هزار و ۵۶۰واحد بود. این رقم در برابر ۴۰۰هزار واحد مسکن ملی چندان چشمگیر به نظر نمی‌رسد.
حالا حدود یک سال و نیم از آن روز می‌گذرد و تقریبا هشت ماه تا پایان دولت باقی مانده اما هنوز کار ثبت‌نام متقاضیان به پایان نرسیده است. قرار است بعد از پایان ضرب‌الاجل پنجم دی‌ماه، متقاضیانی که آورده خود را واریز نکنند، از طرح مسکن ملی کنار گذاشته شوند و بعد از آن مرحله دوم ثبت‌نام متقاضیان جدید انجام شود. با این حساب احتمالا چند ماه دیگر هم درگیر ثبت‌نام مسکن ملی خواهید بود و ماجرا قرار نیست پنجم دی‌ماه به پایان برسد.
از طرف دیگر آنطور که محمود محمودزاده اعلام کرده، رقم دو میلیون و ۷۰۰هزار تومانی اعلام شده در آبان ماه امسال برای ساخت واحدهای مسکن ملی مربوط به فراخوان برای جذب پیمانکار بوده. همچنین مدیرکل راه‌وشهرسازی استان تهران می‌گوید این اداره کل عملیات اجرایی پروژه‌های اقدام ملی تولید مسکن را علاوه بر تهرانسر در سایت‌های شهریار، رباط کریم، قرچک، اسلامشهر و پاکدشت از مهر امسال آغاز کرده است.
هم‌اکنون پروژه تهرانسر ۲۰درصد پیشرفت فیزیکی دارد و عملیات اجرایی دیگر شهرهای استان در مرحله عملیات خاکی است. با این حساب می‌توان برداشت کرد که کار ساخت حداقل بخشی از واحدهای مسکن ملی آغاز نشده و با توجه به تاخیرهای به وجود آمده و تمدید پیاپی زمان ثبت‌نام و تکمیل آورده، معلوم نیست کار ساخت واحدهای مسکن ملی قرار است کی تمام شود.
