تراژدی خانواده ایران‌نژاد در کانال مانش

روزنامه هفت صبح، نگین باقری| صبح سه‌شنبه، بیست‌ونهم مهرماه، قایق قاچاقچیان از فرانسه به سمت انگلیس حرکت کرد. یک قایق ماهیگیری شش نفره که در آن بیشتر از ۲۰ نفر سوار شده بودند؛ ۲۰پناهجو از جمله خانواده پنج‌نفره ایران‌نژاد. قایق کوچک آنها دو کیلومتر از فرانسه دور شده بود که دریا طوفانی می‌شود، موج زیر قایق می‌زند و خانواده آنها را با هم زیر آب می‌برد. حالا فقط پیکر آرتین ۱۵ماهه هنوز پیدا نشده، رسول و شیوا به همراه دو فرزندشان فوت کرده و ۱۵سرنشین دیگر به بیمارستانی در شهر دانکرک فرانسه انتقال داده شده‌اند.

خانواده ایران‌نژاد قرار بود از سردشت به بریتانیا برسند. یعنی می‌خواستند که این اتفاق بیفتد. از ترکیه بگذرند، به فرانسه بیایند و از فرانسه راهی بریتانیا شوند. بعد از خداحافظی از همه اقوام به ارومیه رفتند اما کرونا آمد و مرزها بسته شد. ۲۰ روز در ارومیه ماندگار شدند و دوباره برگشتند سر نقطه اول. اردیبهشت که مرزها باز شد، این بار بدون هیچ خداحافظی وسایلشان را جمع کردند و به ترکیه رسیدند. بعد از یک ماه که در ترکیه مانده بودند به سمت ایتالیا حرکت کردند.

۱۲ روز در راه بودند. ۱۲ روز را با یک بچه ۱۵ ماهه، شش و ۹ ساله روی قایق به این امید که بالاخره پایشان به خشکی می‌رسد، سر کردند. در ایتالیا هم ۲۰ روز در قرنطینه ماندند تا دوباره به سمت فرانسه حرکت کنند. به فرانسه رسیدند و این بار هم یک ماه در فرانسه ماندند. اینجا دیگر خبری از خورشید و هوای آفتابی نبود.

گاهی ۱۰ روز در کمپ‌های پناهجویان فرانسه می‌ماندند و نمی‌توانستند بیرون بروند و بعد که بیرونشان می‌کردند مجبور می‌شدند در جنگل‌ها چادر بزنند. از زندگی با قاچاقچیان در شرایط هوای سرد فرانسه که خسته شدند بارها تلاش کردند که به سمت بریتانیا حرکت کنند. خلیل برادر کوچک‌تر رسول می‌گوید: «زندگی‌شان در فرانسه سخت‌تر شده بود. در هوای سرد فرانسه همه‌شان همیشه سرما خورده بودند.

بارها تلاش کردند که با قطار به انگلیس بروند اما پلیس آنها را برمی‌گرداند. دفعه آخر وقتی از قطار به کمپ برمی‌گشتند، یک وویس برایم فرستاد و گفت که دوستانشان را توی راه دیده که قرار است فردا با قایق به بریتانیا بروند. این اولین تلاش آنها برای عبور از مسیر آبی فرانسه به بریتانیا بوده که دست آخر هم به مرگ منجر می‌شود.»

برادرش می‌گوید یک بار دیگر هم قرار بوده سوار قایق بشوند اما قاچاقچیان می‌گویند حاضر نیستند با خودشان خانواده ببرند. حالا از این گردونه شانس که قاچاقچی و اقیانوس اطلس با هم ساخته بودند، قایق قبلی به سلامت رسیده بود ولی همه اعضای خانواده ایران‌نژاد طعمه دریا شده‌اند.
اواخر اکتبر کم پیش می‌آید که موج‌ها در کانال مانش با قایق‌ها هم‌پیمان بمانند.

هوا ابری می‌شود و قایق ماهیگیری آنها هم در برخورد با موج زیر آب می‌رود. رسول، شیوا، آنیتا و آرمین غرق می‌شوند. دیگر سرنشینان نجات پیدا می‌کنند اما هنوز خبری از آرتین نشده است. جسدهای اعضای خانواده را خواهر شیوا که ساکن آلمان بوده شناسایی کرده است. رسول، پدر بچه‌ها کارگر ۳۵ ساله‌ای بوده که تا کلاس دوم راهنمایی درس خوانده.

از دوم راهنمایی چوپانی کرده و بعد از آن دیگر همیشه از کارگری پول درآورده است؛ کارگری باغ و ساختمان. شیوا، مادر خانواده دیپلمه و خانه‌دار گاهی قالی‌بافی می‌کرد. او ۱۱ سال پیش با رسول و خانواده‌شان که همسایه‌شان بودند ازدواج می‌کند. آنیتا کلاس سوم و ۹ ساله اولین فرزند آنها، آرمین شش ساله و آرتین ۱۵ ماهه آخرین فرزندشان بوده است.

*** خرج سفر: ۷۵۰ میلیون تومان
خانواده ایران‌نژاد زمانی که قصد رفتن می‌کنند خانه خودشان را ۱۱۵ میلیون تومان می‌فروشند. عموی بچه‌ها به هفت صبح می‌گوید که در مجموع ۷۵۰میلیون تومان به قاچاقچی‌ها می‌دهند که ۳۰۰میلیون تومان آن قرض بوده است. پدربزرگ یک زمین را، عمه و مادربزرگ هم طلاهایشان را فروختند و ۳۰۰میلیون تومان از فامیل قرض گرفتند تا برایشان بفرستند.

طاهر برادر کوچک‌تر رسول می‌گوید که برادرش یک بار در زندگی‌اش فقط یک بار کولبری کرده و به خاطر پدرش هیچ وقت دیگر این کار را تکرار نکرده است.« آنقدر پدر و مادرم برای رسول مهم بودند که هیچ وقت رویشان را زمین نمی‌انداخت. پدرم نمی‌خواست رسول کولبری کند و برای همین رسول دیگر کولبری نکرد. مادرم هم ماه پیش وقتی فهمید رسول رفته سکته کرد.» خانواده حالا برای برگرداندن اجساد آنها باید مبلغ سنگینی بپردازند که در توانشان نیست. به همین دلیل هم کمال حسین پور نماینده سردشت در نامه‌ای از وزارت امور خارجه ایران درخواست کرده مقدمات پیگیری بازگرداندن اجساد به کشور را فراهم کند.

*** واکنش‌ها به خبر مرگ خانواده سردشتی
محمد‌حسین مهدویان روز گذشته در اینستاگرامش نوشت که آنیتا سال پیش در تست بازیگری فیلم درخت گردو شرکت کرده بود.«آنیتا یکی از چند گزینه نهایی ما بود. در کنار چند دختر زیبا و معصوم دیگر که هر کدام به امیدی خودشان را به ما می‌رساندند که شاید با به رخ کشیدن استعدادشان برای چند نفری که از تهران آمده‌اند، آینده‌ای برای خود جست‌و‌جو کنند. او در نهایت انتخاب نشد.»

حالا تصویر آنیتا اگرچه به سینما نرسید اما روی روزنامه‌های مهم انگلیس که این اتفاق در مرزهای آبی کشورشان شوکه شده اند کار شده است. تصویر خانواده ایران‌نژاد روی جلد چهار روزنامه چاپ لندن رفت. دیلی تلگراف هشتم آبان تصویر جلد خودش را به آرتین اختصاص داد. همزمان روزنامه مترو هم تصاویر این خانواده را روی جلد سیاه خود منتشر کرد و به ابعاد مالی قاچاق‌بری انسان پرداخت که با تیتر بزرگ «پول خون» روی صفحه اول آن کار شد.

گاردین هم در گزارشش توضیح داده که رسول پدر خانواده، یک کارگر با دستمزد پایین بود و به دلیل فشار اقتصادی شدید به همراه خانواده‌‌اش، ایران را ترک کرده بود. این رسانه حتی گزارش داده که یک دادستان در دانکرک فرانسه در حال تحقیق و تفحص در این مورد است. هافینگتون ‌پست هم در گزارش خود از دولت خواسته که برای امکان ورود قانونی پناهجویان راهی بیندیشد.

وب سایت روزنامه دیلی میل و ایندیپندنت هم بعد از اشاره بوریس جانسون و توئیت وزیر کشور بریتانیا به این خبر واکنش نشان دادند. دولت‌ها مقصر را قاچاقچیان می‌دانند. دولت بوریس جانسون در انگلیس هم این‌بار گفته تلاش خود را می‌کند تا گروه‌های بی‌رحم تبهکار قاچاق انسان‌ها را سرکوب کند. اما تحقیق‌های مستقل نشان می‌دهد که گاردهای ساحلی اروپا بدون توجه به اینکه این کار می‌تواند چه تبعات خطرناکی برای پناهجویان داشته باشد، آنها را به عقب می‌رانند.

این گارد ساحلی برای مثال به این متهم شده که گاهی کاری می‌کند که سوخت قایق‌ها یا لنج‌ها تمام شود یا دچار طوفان شوند مانند اتفاقی که این‌بار برای قایق خانواده ایران‌نژاد در کانال مانش رخ داده است. کانال مانش یکی از بزرگ‌ترین آبراه‌های تجاری جهان است که سالانه مهاجران زیادی در آن جانشان را از دست می‌دهند. در سال ۲۰۱۹ تعداد پناهجویانی که از این مسیر برای رسیدن به بریتانیا دل به دریا زده بودند، نزدیک به دو هزار و ۳۵۸ نفر بوده است. این رقم حدودا چهار برابر بیشتر از سال ۲۰۱۸ است .