تا اطلاع ثانوی ماسکها را پاره کنید
روزنامه هفت صبح | هشدارها از ۴۸ساعت پیش شروع شد، وقتی که ویدئویی در شبکههای اجتماعی دستبهدست شد که عدهای را درحال بیرون کشیدن ماسک از بین زبالهها و جمعکردن آنها نشان میداد. ویدئو از طبقات بالای یک ساختمان گرفته شده بود و ماسکجمعکنها در بین خرابههای یک زمین درحال ساخت نشسته بودند. این ویدئو بهترین خوراک برای دستبهدست شدن در جمعهای مجازی خانوادگی و دوستانه بود، همراه این هشدار که حتما ماسکهایتان را قبل از دور انداختن، پاره کنید تا باندهای جمعآوری ماسک مصرفشده آنها را برندارند و با شستوشو و اتوکشی دوباره به دست مردم ندهند.
همانطور که پیشبینی میشد این ویدئو و هشدارهای بعد از آن؛ واکنشهای زیادی بهدنبال داشت. توئیتر روزنامه همشهری نوشت که دکتر محمدرضا محبوبفر، عضو ستاد ملی مقابله با کرونا تایید کرده که شبکه غیررسمی جمعآوری و تفکیک زباله در تهران بخشی از ماسکهای مستعمل را جمعآوری و بعد از شستوشو و اتوکشی دوباره وارد چرخه مصرف جامعه کرده است.
او ادامه داده: «این ماسکها در کارگاههای خانگی و زیرزمینی، با مواد سفیدکننده شسته، خشک و اتو میشوند و به بازار عرضه میشوند. یک خشکشویی در شرق تهران بهدلیل همکاری در اتوی ماسکهای مستعمل، هفته قبل با گزارشهای مردمی پلمب شده است. ماسکی که شهروندان استفاده میکنند باید بستهبندی شده و دارای نشان استاندارد باشد و شهروندان باید از خریداری ماسکهایی که نشان تجاری و استاندارد، ندارند خودداری کنند.»
*** باز زود قضاوت کردید؟
از طرف دیگر حسن شمشادی، خبرنگار صداوسیما در اینستاگرامش ماجرا را طور دیگری روایت کرد. او نوشت: «با جستوجوی فراوان مشخص شد که اینجا انبار یک کارگاه تولیدی ماسک بوده که شب عید فطر بر اثر گودبرداری غیرحرفهای ساختمان مجاور که درحال تخریب برای ساخت بوده، بهطور کامل ویران شده است. تولیدکننده ماسکها از پیمانکار شکایت و درخواست پرداخت خسارت میکند، کارشناس میگوید برای برآورد خسارت نیاز به وجود ماسکهای مدفونشده در آوار است، به همین خاطر چندهفته پیش به سراغ ماسکهای زیر خاک میروند و درحال جمع آوری و شمارش و بستهبندی آنها بودهاند که همسایه ساختمان از آنها تصویربرداری میکند.»
این حرف از نظر خیلی از خوانندههای متن عجیب آمد. حسین کریمی، کارشناس بیمه در دعاوی ساختمانی با شنیدن این ماجرا میخندد و میگوید: «این چه طرز تعیین خسارت است؟ یعنی چه برو ماسکهای خراب را بیاور؟ اصلا شاید این فرد برود از سطح شهر ماسک جمع کند بیاورد، بگوید اینها خراب شده خسارت بدهید! اولا بیمه کارشناسش را به محل میفرستد، ضمن اینکه تعداد ماسکهای تولیدشده با توجه فاکتورهای موارد اولیه، تعداد کارگران، دستگاههای موجود در کارگاه، فاکتورهای فروش و… قابل تخمین و کارشناسی است. من فکر میکنم این سناریو به کلی ایراد داشته باشد.»
*** نیازی به بازیافت نداریم
یکی دیگر از کسانی که در مورد ماسکهای بازیافتی اظهار نظر و البته آن را تکذیب کرد، علیرضا رئیسی، معاون بهداشتی وزارت بهداشت بود، او گفت: «چنین خبری اصلا صحت ندارد، چراکه کشور ما به حدی از خودکفایی رسیده است که اصلا نیازی به بازیافت زباله و ماسک ندارد. البته ما همچنان از مردم میخواهیم ماسکهای خانگی تولید کنند یا اگر از بیرون ماسک میخرند حتما از داروخانههایی که مورد اطمینان هستند خریداری کنند.»
*** بهصرفه نیست
یکی از تولیدکنندگان ماسک که بهدلیل ابلاغ دولت و با دریافت کمکهزینههای لازم بخش بزرگی از کارگاه جوراببافیاش را تبدیل به خط تولید ماسک کرده، به هفت صبح میگوید: «خیلی بعید است چنین کاری با این هدف منطقی بهنظر برسد، چون ما ماسک نو و بستهبندیشده را تقریبا هر عدد ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰تومان به دست فروشنده میرسانیم و فکر میکنم، جمعآوری ماسک، شستوشو، اتوکشی و… آن بیشتر از این رقم تمام شود.»
اصغر جوانشیر ادامه میدهد: «الیافی که برای دوخت ماسک استفاده میشود، به شستوشو حساس است، یعنی بعد از شستن تا حد زیادی تغییر در بافت آنها ایجاد میشود اما ممکن است این تغییر بافت با حرارتدادن تا حدی از بین برود اما بازهم تفاوت آن با الیاف شستهنشده کاملا مشخص است. حرف اصلی من این است که درحال حاضر با توجه به کمکهزینههایی که دولت برای تولید ماسک به بخش خصوصی میدهد و بسیجشدن تمام واحدهای بخش دولتی برای تولید ماسک و پایین نگهداشتن قیمت آن، جمعکردن ماسکهای مصرفشده با هدف فروش دوباره آنها در بازار بهصرفه نیست.
اما ممکن است که از این ماسکها برای کارهای دیگری استفاده شود، یعنی اجزا و مواد آنها جداسازی شود و مثل تمام ضایعات و زبالههای خشک به فروش برسد. از کش، الیاف و مفتول استفاده شده در ماسک میتوان استفادههای ضایعاتی کرد. این نزدیکترین احتمالی است که با دیدن ویدئوی جمعکردن ماسکهای مصرفشده به ذهنم میرسد.»با توجه به تمام حرف و حدیثها از آنجایی که هنوز تکلیف کاری که جمعکنندههای ماسکهای مصرفشده با آنها میکنند، معلوم نیست بهتر است به همان توصیههای که طی روزهای گذشته میشنویم عمل کنیم و ماسکها را سالم دور نیندازیم.
*** مسئولان وزارت بهداشت: امکان ندارد اما…
* علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزارت بهداشت: «چنین چیزی صحت ندارد و کشور ما نیازی به بازیافت ماسک ندارد. توصیه اصلی ما در این زمینه این هست که حتی افراد میتوانند در منازل ماسک تولید کنند یا از جاهایی ماسک بخرند که اطمینان وجود دارد. قرار نیست از جاهای غیرمطمئن ماسک بخریم. در فروردین ماه که ماسک کم بود نیز در کشورهای دیگر این شایعهها وجود داشت که ماسکها را بازیافت کرده و اتو میکنند و میفروشند. برخی هم در اوایل شیوع کرونا گفتند که این ماسکها را آماده کرده و به ایران میفرستند که یکی از شایعههای عجیب بود بنابراین موضوع بازیافت ماسک صحت ندارد.»
* کیانوش جهانپور مدیر مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت: «چگونگی امحای ماسکهای مصرف شده، بسیار مهم است. مردم دقت داشته باشند که ماسکهای مصرف شده میتوانند به نوعی زباله عفونی تلقی شوند، بنابراین چگونگی امحای آنها اهمیت ویژهای دارد. امحای ماسکها در بیمارستانها و مراکز درمانی طبق پروتکل مربوطه بوده و به عنوان زباله عفونی با آنها برخورد میشود، ابتدا گندزدایی شده و سپس برای امحا توسط شرکتها به مناطق مشخص حمل میشوند.
در سطح شهرها خانوادهها دقت کنند با توجه به اینکه احتمال سوءاستفاده از ماسکهای مصرف شده، وجود دارد، بعد از مصرف یا آن را قیچی کنند یا طوری باشد که قابل استفاده مجدد نباشد، سپس آن را داخل کیسه فریزر قرار داده و در سطلهای زباله بیندازند. مردم حتما ماسک را از مراکز مجاز نظیر داروخانهها و فروشگاههای تجهیزات پزشکی تهیه کنند. البته ماسکهای خانگی و پارچهای که در منزل تهیه شده نیز در کنترل و پیشگیری از بیماری بسیار تاثیر گذار است؛ این ماسکها قابل شستوشو بوده و افراد میتوانند پس از هر بار مصرف آن را ضدعفونی و اتو کرده و مجددا استفاده کنند.»
* کیوان گردان مدیر کل دفتر صنایع برق، فلزی و لوازم خانگی وزارت صمت: «طبعأ ممکن است سوءاستفاده گران وجود داشته باشند ولی در فرآیند تولید ماسکهای صنعتی و کارگاهی با توجه به اینکه روند تولید زیر نظر ضوابط غذایی و دارویی انجام میشود، امکان بازیافت ماسکها وجود ندارد ولی در صورت مشاهده چنین تخلفی از مردم درخواست میشود تا سریعا گزارش دهند.»